Home » Blog » Opinie » Ineke van der Valk presenteert Monitor Moslimdiscriminatie

Ineke van der Valk presenteert Monitor Moslimdiscriminatie

In opinie door Ewoud Butter op 06-03-2015 | 07:45

Van de naar schatting 475 moskeeën in Nederland heeft meer dan een derde (39 %) in de afgelopen tien jaar te maken gehad met één of vaak meerdere voorvallen van discriminatoire agressie en geweld.

Van de 84 moskeeorganisaties die een vragenlijst over tegen hen gerichte agressie hebben ingevuld, heeft twee derde (68 %) verschillende vormen van agressie meegemaakt en een derde (32 %) niet. Op de vraag hoe vaak de moskee sinds 2005 het mikpunt was geweest van agressie rapporteerde een kwart (26 %) van de moskeeën dat zij één of twee keer per jaar problemen ondervonden.
Ofschoon een derde (32 %) van alle respondenten bang is voor meer agressie in de nabije toekomst is er geen sprake van een overheersend klimaat van angst. Bijna de helft (47 %) ziet de algemene vijandige houding tegenover moslims en islam als het belangrijkste motief voor de agressie.
Veel moskeeën doen melding bij de politie, maar zijn over het algemeen teleurgesteld over de bagatelliserende en depolitiserende reactie van politie en overheden.

Dat zijn enkele resultaten uit de Monitor Moslimdiscriminatie. Dit rapport werd gisteren door onderzoeker Ineke van der Valk in Amsterdam gepresenteerd.

Op de website FrontaalNaakt werd in 2009 door blogger Prediker voor het eerst aandacht voor incidenten rond moskeeen. Republiek Allochtonië nam dit stokje in 2010 over en publiceerde regelmatig updates van incidenten. In 2012 was Ineke Van der Valk de eerste die wetenschappelijk onderzoek over dit fenomeen publiceerde in het boek Islamofobie en discriminatie. In haar nieuwe onderzoek zijn nu moskeebesturen gevraagd naar hun ervaringen op dit gebied, waardoor het beeld over discriminatoire agressie en geweld tegen moskeeën in Nederland steeds duidelijker wordt.  Over de daders is relatief overigens relatief weinig bekend, ook omdat ze zelden gepakt worden. 

De resultaten zijn deels al eerder op Republiek Allochtonie geplaatst. Hieronder de belangrijkste resultaten, die afkomstig zijn uit de samenvatting van het rapport. 

• Van de naar schatting 475 moskeeën in Nederland heeft meer dan een derde (39 %) in de afgelopen tien jaar te maken gehad met één of vaak meerdere voorvallen van discriminatoire agressie en geweld.
• Een deel van deze moskeeën maakte zulke incidenten minstens jaarlijks of zelfs vaker mee.
• Vernieling, bekladding met discriminatoire leuzen, (pogingen tot) brandstichting, dreigbrieven en het ophangen van een varkenskop behoren tot de meest voorkomende incidenten.
•  Een derde (30 %) moskeeën hebben geen voorvallen van discriminatoire agressie en geweld meegemaakt.
• Van een derde (29 %) van de moskeeën is niet bekend of zij dit soort ervaringen hebben gehad. Aannemelijk is dat het merendeel van deze laatste categorie zulke voorvallen niet heeft meegemaakt.
• Turkse en Marokkaanse moskeeën maakten dit verhoudingsgewijs in even grote mate mee. Surinaamse moskeeën maakten dit slechts incidenteel mee.

• Van de 84 moskee organisaties die een vragenlijst over tegen hen gerichte agressie hebben ingevuld, heeft twee derde (68 %) verschillende vormen van agressie meegemaakt en een derde (32 %) niet.
• Hoewel kan worden verwacht dat moskeeën die ervaringen hebben met incidenten meer gemotiveerd zullen zijn om aan onderzoek hiernaar deel te nemen, is dit een hoog percentage.
• In totaal maakten deze 57 respondenten 118 daden van agressie en geweld mee. Negentien van hen rapporteerden dat zij in het afgelopen jaar zulke incidenten hebben meegemaakt en zeventien in de afgelopen vijf jaar (2009-2013/2014). De frequentie varieerde.
• Op de vraag hoe vaak de moskee sinds 2005 het mikpunt was geweest van agressie rapporteerde de meerderheid (64 %) dat dit één of enkele keren het geval was geweest, een kwart (26 %) van de moskeeën ondervonden één of twee keer per jaar problemen en twee zelfs eens per drie maanden.

• Naast materiële schade (85 %) werd ook emotionele schade (58 %) ondervonden terwijl een beperkt aantal (10 %) ook fysieke schade opliep.
• Ofschoon een derde (32 %) van alle respondenten bang is voor meer agressie in de nabije toekomst is er geen sprake van een overheersend klimaat van angst.
• Slechts 13% van de moskeeën die doelwit van agressie waren gaven dit niet bij de politie aan. 
• Slechts één moskee deed een melding bij een antidiscriminatie voorziening.
• Afgezet tegen het algemene meldingspercentages bij discriminatie deden boven verwachting veel van de getroffenen (85 %) aangifte bij de politie. Wellicht is het zo dat moskeeën die niet geneigd zijn te melden, ook niet gauw aan een onderzoek als dit zullen willen meewerken. En omgekeerd, wie meldt, wil zich ook wel inzetten voor zo’n onderzoek.
• Voor veel van degenen die meldden waren de resultaten daarvan echter teleurstellend: de politie leek niet geïnteresseerd, deed niets of pas na verloop van tijd. Bovendien klaagden veel respondenten over de gebrekkige communicatie door de politie. 

• Bijna de helft (47 %) zag de algemene vijandige houding tegenover moslims en islam als het belangrijkste motief voor de agressie (en geen specifieke gebeurtenis of media event). Ook werd het niet gezien als willekeurige agressie. 
• In twee derde van de gevallen (65 %) weten de moskeeën niets over de daders.
• Dit staat niet los van het gegeven dat politie en overheden de voorvallen in veel gevallen bagatelliseren, en depolitiseren door het discriminatoire karakter ervan te ontkennen. De moskeeën die slachtoffer werden, richtten zich vaak niet alleen tot de politie maar ook tot de lokale autoriteiten. Zij gingen met hen in discussie en organiseerden een bijeenkomst met de gelovigen, informeerden de pers en organiseerden bewaking.
• Voorzover bekend gaat het bij daders vooral om jongeren, in een klein aantal gevallen om individuen die niet altijd even toerekeningsvatbaar waren en enkele keren om daders uit extreemrechtse hoek.

• Deze voorvallen vonden verspreid door het hele land plaats, maar vaker in middelgrote of kleine gemeenten dan in de vier grote steden, hoewel het aantal voorvallen daar recent toeneemt.
• Het aantal incidenten in de periode 2013-2014 is relatief hoog in vergelijking met voorgaande jaren en vaak ging het om ernstige incidenten, zoals tien gevallen van brandstichting.
• Zichtbare, als zodanig herkenbare moskeeën – vrijstaand, minaret – zijn vaker doelwit dan meer ingebouwde gebedshuizen in gebouwen die voorheen een andere bestemming hadden.
• Vooral moskeeën die werken aan nieuwbouw of nog niet lang geleden nieuw werden gebouwd, waren relatief vaker doelwit van agressie. Het is in verband hiermee mogelijk dat daders zich aangemoedigd voelen door het anti-islam discours en de acties tegen nieuwbouw moskeeën van de PVV en aan deze partij gelieerde initiatieven.
• Als het gaat om oorzaken wijzen de moskeebesturen in de eerste plaats naar het gebrek aan kennis over moslims en islam (78 %), maar ook naar de berichtgeving in de pers over moslims (75 %) en naar politieke propaganda tegen moslims (74 %). In iets mindere mate ook worden ‘reactie op terroristische incidenten’ genoemd ( 53 %) en ‘internationale gebeurtenissen’ (42 %). Als oplossing brachten moskeebestuurders naar voren dat de publieke opinie beter zou moeten worden geïnformeerd en dat dialoog en educatie noodzakelijk zijn.
• Zij deden veel suggesties over wat de moskeeën zouden kunnen doen om meer harmonieuze relaties te bewerkstelligen met de omgeving. De moskeeën zouden vaker een beleid van openheid naar de buitenwereld moeten voeren, open voor de buurt, voor bezoekers, voor instellingen en instanties.
• Zij wezen ook op de cruciale rol van de media en de politiek die hun verantwoordelijkheid zouden moeten nemen om vooroordelen tegen te gaan en meer objectieve informatie te geven.

• Naast de agressie tegen de moskeeën heeft ruim een vijfde (21 %) van de geïnterviewden zelf te maken gehad met discriminatoire incidenten en bijna de helft ( 46 %) kende andere mensen die zulke ervaringen hebben gehad. In twee derde van de gevallen (63 %) werden die ervaringen echter niet gemeld bij de politie. In 21 % van de gevallen gebeurde dat wel.
• De meerderheid van de survey-respondenten heeft een Turkse achtergrond. Dit roept de vraag op waarom Marokkaanse moskeeën er moeilijker toe te brengen zijn om deel te nemen aan het onderzoek. Is het omdat zij minder last ondervinden van incidenten en geweld? Kennelijk niet want na samenvoeging met gegevens uit andere bronnen blijkt dat beide groepen evenredig worden getroffen. 

Behalve over incidenten rond het moskeeen, wordt in het rapport van Van der Valk meer behandeld. Zo schrijft ze uitgebreid over ander onderzoek naar moslimdiscriminatie, besteedt ze (opnieuw) aandacht aan de definiëring van de term islamofobie, besteedt ze aandacht aan de rol van politieke partijen waaronder de PVV, werpt ze een blik over de grenzen en bekritiseert ze de wijze van registratie in de Poldis rapportages. 

Opvallend ten slotte is de passage waarin Van der Valk de reacties beschrijft die zij zelf ontving na een artikel op GeenStijl: 

"Niet alleen moslims zijn mikpunt. Ook personen die zich keren tegen discriminatie van moslims en minderheden moeten het op het World Wide Web ontgelden. Ook ikzelf mocht dit – niet als enige overigens - meemaken naar aanleiding van een interview met de Turks Nederlandse krant Zaman. Positieve reacties op Facebook en Twitter werden afgewisseld met een grote hoeveelheid uitingen van haatspraak in reactie op een interview. GeenStijl publiceerde daarnaast een uitgesproken haatdragende reactie in het hierboven beschreven bekende format met de titel ‘Islamofascistisch liegen met Ineke van der Valk’, van de hand van een redactrice die later de redactie van de rechtse opiniesite Jalta zou gaan versterken. Het stukje werd gevolgd door 275 reacties met allerlei aantijgingen en beledigingen: 23 scheldpartijen, zestien dreigementen, zes beledigingen en dertig seksistische aantijgingen. Slechts tien reacties waren min of meer te kernmerken als serieus. Het meest opvallend waren de suggesties om de geïnterviewde te beschouwen en te behandelen zoals verraders na de Tweede Wereldoorlog werden behandeld, in het bijzonder vrouwen die relaties hadden gehad met Duitsers. Opmerkelijk is dat dit soort vaker voorkomende reacties stamt uit het internationaal Eurabië discours..."

Het gehele rapport is hier (pdf) te downloaden.

Ewoud Butter is politicoloog en hoofdredacteur van Republiek Allochtonië. Meer van Ewoud op dit blog hier of op zijn website. Ewoud is ook te volgen op twitter: @ewoudbutter

;

Over moslimhaat op Republiek Allochtonië
Republiek Allochtonië besteedt aandacht aan alle vormen van discriminatie, met speciale aandacht voor antisemitisme en moslimhaat. Wij geven meestal de voorkeur aan de term moslimhaat boven de term islamofobie. Onder moslimhaat verstaan wij het uitsluiten, discrimineren of bedreigen van moslims of het geweld tegen moslims of hun gebouwen. Overigens kunnen niet alleen moslims slachtoffer van 'moslimhaat' zijn, maar ook mensen die er voor anderen kennelijk als moslim uitzien. Religiekritiek rekenen wij niet tot moslimhaat of islamofobie. 

Meer over moslimhaat op dit blog hier.

Lees bijvoorbeeld het artikelen van Martijn de Koning , Brian Whitaker en  Ineke van der Valk over de term islamofobie. Meer over islamofobie hier

Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook.  

Waardeert u ons vrijwilligerswerk? U kunt het laten blijken door een bijdrage over te maken op rekeningnummer NL12INGB0006026026 ten name van de stichting Allochtonenweblog te Amsterdam. Met een donatie van 5 euro zijn we al blij. Meer mag ook!  

 

Meer over ewoud butter, ineke van der valk, islamofobie, monitor moslimdiscriminatie, moslimdiscriminatie, moslimhaat.

Reacties