Home » Blog » Opinie » Zijn vrouwen altijd lijdend voorwerp?

Zijn vrouwen altijd lijdend voorwerp?

In opinie door Cilay Özdemir op 05-10-2011 | 18:34

Tekst: Çilay Özdemir

Een kindje was geboren en dat werd gevierd. Turkije, 2005. Gezellige sfeer, lekker eten, spelende kinderen, zon op het balkon. Vrouwen met diverse kledingsoorten: de ene een sjaal om het haar (eşarp in het Turks), de andere een burqa (çarsaf in het Turks) die ze binnen natuurlijk afdoet, en weer een ander gewoon met een blouse en een rok en open geföhnde haren.

Een van de aanwezige dames vroeg hoe de nieuwgeborene ging heten. De familie gaf trots antwoord. De naam van het kind komt uit de Koran. In Turkije kun je je kind een originele Turkse naam geven (de Turkse taal is verschillend van het Arabisch) of een Arabische naam uit de Koran.

Veel vrouwen feliciteerden de familie met de voorbeeldig Koranische naam van hun kind.

Turkse kindernamen verliezen sterk terrein aan Arabische kindernamen de laatste jaren. Dat is op zich niet erg, want ouders hebben de vrijheid om hun kind de naam te geven die ze willen in Turkije. Prima. 

Echter, er is een sterke sociale druk om je kind een Koranische naam te geven. De kans dat je ook felicitaties krijgt als je kind een origineel Turkse naam heeft, is klein. Er wordt je dan gevraagd waarom je niet voor een Koranische naam heb gekozen. Dan zijn de rollen omgedraaid: je moet je verantwoorden voor de Turkse naam.

Een voorbeeld: Mijn naam is Çilay en betekent ‘heldere puntjes op de maan’. Het is een typisch Turkse naam die is samengesteld uit twee Turkse woorden ‘çil’ en ‘ay’. In de tijd dat mijn vader me deze naam gaf, vond men het mooi. Tegenwoordig zou je in gelovige kringen de vraag verwachten ‘Waarom noem je haar niet Büşra of Kübra? Implicerend dat Çilay bijna heidens is. Ik kan net zo goed ‘Anita’ heten dan.

Tegenwoordig kan onder gelovige en praktiserende vrouwen in Turkije zelfs de naam van je kind een middel zijn om de mate van je vroomheid te bewijzen. En vroomheid geeft individuele macht. Soms is dat zelfs de enige manier om macht te verwerven. Logisch als je geen economische, juridische en sociale macht hebt.

Er was dan ook een vrouw in het feesthuis die zich hier bont en blauw aan ergerde. Ze kwam woedend naar de keuken,achter me aan: “Waarom laten ze zich zo dicteren door Saoedi- Arabië? Wij hebben eeuwenlang onze eigen tradities en namen gehad, die zijn mooi en waardevol, die moeten we koesteren.”

Turkse vrouwen hebben een grote invloed op de keuze voor de naam van hun kinderen, op de kleding en gedrag van andere vrouwen en vervullen in de gemeenschap de rol van bewaker van de (conservatieve) waarden en normen.

In de discussie over het dragen van burqa in Nederland valt me op dat er vaak wordt gewezen op de rol van mannen. Zij zouden repressief zijn en moeten ook worden aangesproken of aangepakt. Dat vind ik echter kort door de bocht.

Het is niet altijd de man die zijn vrouwelijke familielid aan banden legt. Dat doen soms (en soms vaak) ook andere vrouwen. Kortom, islamitische vrouwen zijn niet altijd lijdend voorwerp. islamitische vrouwen zijn niet altijd slachtoffer. En de burqa is niet altijd een gevangenis als het door een vrouw in Turkije of Nederland wordt gedragen. De burqa verleent de draagster soms zelfs macht, macht over haar familie, haar vriendinnen en haar directe omgeving. Moet je je dan op de man richten als je minder burqa’s in het straatbeeld wenselijk vindt? Dat kan geen kwaad maar de vrouw speelt toch een centrale rol.

Çilay Özdemir is freelance journalist en publicist.

Lees ook:

Wiens vrijheid van godsdienst? (Dilan Yesilgöz)

De loze argumenten tegen het nikaabverbod (Carel Brendel op zijn blog) 

De loze argumenten voor het nikaabverbod (reactie Miko Floh op Brendel op dejaap.nl)

Echte liberalen verbieden de boerka (Thijs Kleinpaste)

Protest tegen mogelijk verbod gezichtssluiers (op Closer, blog van Martijn de Koning)

feestartikelenzaak verkoopt boerka's en betaalt boerkabon

Boerkaverbod voor de bühne

Boerkaverbod is het product van een paternalistische overheid

Gezichtssluiers; draagsters en debatten (ondezoek van Annelies Moors, pdf)

Meer over arabisch, Çilay Özdemir, boerka, burqa, emancipatie, naamgeving, turkije, turks.

Reacties