Zijn er grenzen aan de vrijheid van meningsuiting?
In opinie door Hanneke Gelderblom-Lankhout op 29-11-2016 | 10:30
Door: Hanneke Gelderblom-Lankhout
Vrijheid van meningsuiting, kritiek kunnen uiten zonder angst daarvoor te worden opgepakt is een van de kernwaarden van onze democratie. We zien wereldwijd dat het afschaffen van deze vrijheid het eerste is wat autoritaire leiders doen. Dit soort leiders pretendeert te weten wat “het volk” wil. Of er zoiets als ” het volk” bestaat is een vraag die niet in hun denkwereld past. Iedereen die het niet met hen eens is ziek of slecht. Niet langer bestaan er in dat soort landen meerdere TV-stations met onafhankelijke redacties en daarnaast zijn er slechts één of twee kranten die weinig van elkaar verschillen ook al hebben ze een andere naam.
In Rusland is dat inmiddels opnieuw een feit. Ooit waren er twee kranten De Waarheid - Pravda- en Het Nieuws (Iswestia) . Er staat geen waarheid in Het Nieuws en geen nieuws in De Waarheid aldus het oude grapje uit de communistische tijd. In Turkije gebruikt president Erdogan de mislukte coup om zo ongeveer iedereen uit zijn functie te ontzetten en in de gevangenis te gooien, die het niet met hem of zijn AK-partij eens is.
Of ook Amerika met president-elect Trump die kant opgaat? Ik hoop het niet. Maar zijn uitlating dat hij geen persconferenties gaat geven, maar zijn mening wel via facebook zal laten weten voorspelt niet veel goeds. Vragende journalisten vindt hij immers lastig, dan moet je uitleg geven.
Ik ben een hartstochtelijke voorstander van de vrijheid van meningsuiting die wij in Nederland hebben. De discussie die dat oplevert is vrijwel altijd een verruiming van je blik over de diverse kanten van een vraagstuk. Mits dat natuurlijk binnen de spelregels gaat. Daarbij gaat het om de argumenten, niet om onbewezen feiten of het verspreiden van nepnieuws. Wie dat doet of zijn tegenstander alleen maar voor rotte vis of vergelijkbare narigheid uitscheldt heeft meestal geen argumenten.
Tot de vrijheid van meningsuiting behoort grappen maken. Dat is al vele malen vastgesteld, ook al kunnen die grappen voor sommige mensen best kwetsend zijn. Het is immers de bedoeling van de tekenaar of de cabaretier mensen als individu te laten nadenken, aan het lachen te brengen en het is niet de opzet om te kwetsen.
De uitkomst van het proces tegen Wilders over zijn oproep op verkiezingsavond om de zaal ”minder minder Marokkanen” te laten scanderen is daarom opnieuw een toetssteen of het recht op vrijheid van meningsuiting grenzen kent en zo ja waar die grens getrokken wordt.
Dat er een grens bestaat tussen wat wel en niet mag werd in september 1985 duidelijk gemaakt, toen de evangeliste Jenny Goeree, door de Zwolse rechtbank werd veroordeeld. Zij beweerde dat de Joden Auschwitz als straf over zichzelf hadden afgeroepen door Jezus niet te aanvaarden als hun Heiland. Het verspreiden van deze opvatting wordt gezien als een onrechtmatige daad.
Ondanks dit verbod ging het echtpaar Goeree door met het publiek verspreiden van deze mening die door veel nabestaanden van de Sjoa als opzettelijk kwetsend werd ervaren. In een proces tegen de Goerees bevestigde de Hoge Raad op 18 oktober 1988 dat het echtpaar discrimineerde en oordeelde dat in dit geval de aard van de uitlating doorslaggevend is.
Het artikel uit het wetboek van strafrecht dat een hoofdrol speelt in het proces tegen Wilders is artikel 137: “Hij die zich in het openbaar mondeling bij geschrift of afbeelding opzettelijk beledigend uitlaat over een groep mensen wegens hun ras, hun godsdienst, hun hetero-of homoseksuele gerichtheid of hun lichamelijke, psychische of verstandelijke handicap, wordt gestraft…..
Dat de toespraak van Wilders op die verkiezingsavond in het openbaar was zal niemand betwisten. Dat het opzettelijk was zal zelfs Wilders niet ontkennen in tegendeel, hij ziet deze oproep als een politieke mening en als zijn taak om zich als politicus zo te uiten. Advokaat Knoops heeft in een bijna 200 pagina’s lang en knap betoog geprobeerd een gaatje te vinden om Wilders vrij te pleiten. Hij heeft uitgebreid stil gestaan bij de begrippen “wegens ras”, het begrip discriminatie en het verschil tussen, ras, nationaliteit en nationale afkomst. Die discussie is juridisch gezien uitermate boeiend.
Gaat het over nationaliteit – Marokkaans - of nationale afkomst geboren in Nederland dus Nederlander met Marokkaanse grootouders?.Maar is dit wel de kern van de zaak? Artikel 137 stelt de grens bij het opzettelijk beledigen van een groep mensen. Het gaat dus niet over honden of lantarenpalen. Wilders probeert de grens waar de vrijheid van meningsuiting overgaat in opzettelijk beledigend uitlaten over een groep mensen te verleggen of weg te halen. Hij mag dat proberen.Op 9 december zal de rechter daarover oordelen.
Ik prijs mij gelukkig te wonen in een land waar deze grens wordt bewaakt en indien nodig opnieuw wordt getrokken door een onafhankelijke rechter. En ik hoop niet op 10 december wakker te worden in een land waar die grens niet blijkt te bestaan. Dan is immers de roep om “minder, minder Israëli’s” - lees Joden - in Nederland niet meer onbestaanbaar..
Hanneke Gelderblom-Lankhout is is oud-Senator voor D66 en vertegenwoordigt het Nederlands Verbond voor Progressief Jodendom in het OJCM (landelijke Overleg Joden, Christenen en Moslims voorheen Cairo-overleg). Meer van Hanneke Gelderblom op Republiek Allochtonië hier. Dit artikel verscheen eerder op Jonet.en is in overleg met de auteur ook op Republiek Allochtonié geplaatst
Meer over vrijheid van meningsuiting op dit weblog: hier
Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook.
Waardeert u ons werk? U kunt het laten blijken door een bijdrage over te maken op rekeningnummer NL12INGB0006026026 ten name van de stichting Allochtonenweblog te Amsterdam. Met een donatie van 5 euro zijn we al blij. Meer mag ook!
Meer over erdogan, geert wilders, hanneke gelderblom-lankhorst, jenny goeree, rusland, trump, vrijheid van meningsuiting.
Reacties
Rommie Eijkelboom - 23/12/2016 02:39
De Graeve Freddy - 30/11/2016 11:58
Als op een later tijdstip inderdaad de instroom van asielzoekers en vluchtelingen een groot probleem gaat worden voor de samenleving en ik denk dat men niet moet afvragen of het zal komen maar wanneer het zal komen, zal het te laat zijn om maatregels te treffen. Neem nu maar simpel de werkgelegenheid: door de razendsnelle vooruitgang van de wetenschap zal men in de niet zo verre toekomst minder mensen nodig hebben om hetzelfde of misschien zelfs meer en goedkoper te produceren. Op dat moment kan je gewoon al die mensen niet terugsturen. En dit is nog maar één voorbeeld.
