Zeven mythes over migratie
In opinie door Hein de Haas op 03-07-2014 | 10:44
“Het is hoog tijd voor een nieuwe, nuchtere visie op migratie. Hierbij moeten we migratie leren zien als een onlosmakelijk en dus onvermijdelijk onderdeel van bredere maatschappelijke veranderings- en mondialiseringsprocessen, in plaats van een ‘probleem’ dat opgelost moet worden. Veel populaire denkbeelden over migratie zijn niet op feiten, maar op mythes gebaseerd. Doordat overheden hun migratiebeleid eveneens stoelen op deze mythes, slaat dat beleid vaak de plank mis.” Prof. dr. Hein de Haas zette in zijn oratie zeven mythes over migratie op een rij en weerlegde deze met de feiten. Met zijn oratie ‘Human Migration: Myths, Hysteria and Facts’, die hij uitsprak op vrijdag 27 juni, aanvaardde hij de bijzondere leerstoel ‘Migration and Development’ aan de Faculty of Humanities and Sciences van de Universiteit Maastricht. Dat laat de universiteit in een persbericht weten. Hieronder het vervolg van dit bericht en de videoregistratie van de rede van Hein de Haas.
Migratie is een veelbesproken, maar een slecht begrepen fenomeen, stelt Hein de Haas in zijn oratie. Migratie wordt vaak onterecht als resultaat van armoede en geweld in herkomstlanden gezien, terwijl stijgende welvaart in ontwikkelingslanden juist tot méér migratie leidt, en het niveau van migratie grotendeels bepaald wordt door arbeidsvraag in bestemmingslanden. Wetenschappelijk onderzoek richt zich te vaak op de korte termijn en het beantwoorden van beleidsvragen en faalt daarom de oorzaken en gevolgen van migratie adequaat in kaart te brengen. “Een beter begrip van de fundamentele oorzaken van migratie stelt ons ook beter in staat om realistischer in te schatten wat migratiebeleid wel en niet kan bereiken”, zo stelt De Haas”.
De mythes die hij bespreekt zijn:
1. We leven in een tijd van ongekende massa-immigratie
2. Immigratiebeperkingen zorgen voor minder migranten
3. Immigratiebeleid is restrictiever geworden
4. Ontwikkeling in herkomstlanden zal emigratie beperken
5. Migratie leidt tot ‘brain drain’
6. Migranten pikken banen in en bedreigen onze verzorgingsstaat
7. Migratie is een oplossing voor het vergrijzingsprobleem
Enkele van zijn weerleggingen van deze mythes:
Over mythe 1: Het aantal migranten is tussen 1960 en 2000 wereldwijd bijna verdubbeld, maar de wereldbevolking is even hard gegroeid. Verhoudingsgewijs is migratie dus praktisch stabiel gebleven. Minder dan drie procent van de wereldbevolking is migrant. Wel is de aard en richting van de migratie veranderd. Eeuwenlang waren het vooral Europeanen die emigreerden, terwijl sinds de Tweede Wereldoorlog Europa een aantrekkelijke bestemming is geworden voor migranten. Bij gebrek aan concrete bedreiging van buitenaf, zijn politici sinds het einde van de Koude Oorlog migratie steeds meer als bedreiging voor onze veiligheid en welvaart gaan neerzetten, waardoor ze de migratie-hysterie zelf verder aanwakkeren.
Over mythe 2: Uit onderzoek blijkt dat immigratierestricties vaak contraproductief zijn omdat zij retourmigratie afremmen en de permanente vestiging van migranten in de hand werken.
Over mythe 3: Hoewel politici graag de indruk wekken dat immigratiebeleid steeds strenger is geworden, blijkt uit onderzoek dat immigratiebeleid de afgelopen decennia voor de meeste migrantengroepen juist minder restrictief is geworden. Stoere praat over migratie is dus vooral voor de bühne.
Over mythe 4: Welvaartsgroei, onderwijs en infrastructuur stelt meer mensen in staat te migreren en verhoogt hun ambitieniveau. Daarom zien we dat emigratie juist toeneemt onder invloed van ontwikkelingsprocessen. Economische ontwikkeling in de armste landen zal daarom onherroepelijk tot meer migratie leiden.
Over mythe 5: Het is een misverstand dat de emigratie van geschoolde mensen de oorzaak is van onderontwikkeling in herkomstlanden. Het geld dat migranten naar familie terugsturen is een veelvoud van ontwikkelingshulp, en veel migranten investeren in herkomstlanden, hoewel het ook een illusie is te denken dat migranten fundamentele problemen (zoals corruptie en ongelijkheid) in herkomstlanden kunnen oplossen.
Over mythe 6: Migranten verrichten vooral het werk dat de ‘eigen’ bevolking niet wil of in staat is te doen. Migratie blijkt een (klein) positief effect te hebben op economische groei, hoewel het vooral ondernemers, de middenklasse en rijkeren zijn die van migratie profiteren.
Over mythe 7: Net zo min als migratie een bedreiging is voor onze welvaart, is migratie ook geen oplossing voor het vergrijzingsprobleem of andere sociaaleconomische vraagstukken. Daarvoor is migratie in omvang te beperkt, en vergrijzing is een wereldwijd fenomeen aan het worden.
Hein de Haas concludeert dat substantiële migratie in open en welvarende samenlevingen onvermijdelijk is. “De economische liberaliseringstendens van de afgelopen decennia staat daarom haaks op de politieke roep om minder migratie. Zowel de positieve als negatieve effecten van migratie worden in het publieke debat zwaar overdreven. Migratie wordt onterecht als bedreiging of als oplossing voor fundamentele maatschappelijke problemen gezien. Niet migratie, maar door politici aangewakkerde vreemdelingenangst is het probleem. De huidige migratie-hysterie zet migranten als zondebok neer en werkt verlammend op het voeren van een nuchter debat over migratie.”
Naast buitengewoon hoogleraar Migration and Development in Maastricht is Hein de Haas is co-directeur van het International Migration Institute (IMI) van de Universiteit van Oxford. Meer informatie: www.heindehaas.com en www.imi.ox.ac.uk
Bron; Universiteit van Maastricht
Meer van of over Hein de Haas op dit blog hier
Meer over migratie op dit blog hier.
Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook. Waardeert u ons vrijwilligerswerk? U kunt het laten blijken door ons te steunen.
Meer over hein de haas, immigratie, migratie.
