Wit privilege, deel I en deel II
In opinie op 03-12-2014 | 23:39
Tekst: Tofik Dibi
Best ingewikkeld soms om over racisme te praten zonder dat het lijkt alsof je alle witte Nederlanders aanklaagt. Heck, alleen al spreken van ‘witte Nederlanders’, roept ongemak op. Ik hoorde van een vriendin dat veel feministen een soortgelijke worsteling kennen. Hoe stel je een systeem ter discussie, waarin mannen automatisch superieur zijn aan vrouwen, zonder elke individuele man verdacht te maken van medeplichtigheid?
In de Washington Post geeft @sallykohn, naar aanleiding van Ferguson, hierover een mooi inzicht:
"When black people are protesting in Ferguson and across America, they’re not protesting against white people. Maybe this seems obvious, but it’s worth stating. In fact, in the case of Ferguson, the protests weren’t (primarily) about one white cop. Black communities are ultimately protesting systems of injustice and inequality that structurally help white people while systematically harming black people. Just because you’re white and therefore generally benefit from those systems doesn’t mean you inherently support those systems — or need to defend them. Benefiting from white privilege is automatic. Defending white privilege is a choice."
In de kern is het prille racismedebat in Nederland systeemkritiek. De eerste belangrijke witte stem in ons maatschappelijke debat die het hart van dit systeem, ‘wit privilege’, durft te agenderen is Sunny Bergman. Dat doet ze met een boel andere mooie moedige mensen in de documentaire Zwart als Roet/Our Colonial Hangover (was maandag 20.25 uur te zien op NPO 2).
Voor wie zich afvraagt wat wit privilege precies is….
……Wit privilege is de volledig witte redactie die besluit racisme aan de kaak te stellen. Wit privilege is wanneer er vogelgriep in Nederland aangetroffen wordt, niet in de krant lezen: ‘vogelgriep in Europa’. Wit privilege is als Thierry Baudet bij De Wereld Draait Door agressie tegen vrouwen promoot en alle kritiek richt zich alleen op hem in plaats van op de groep waartoe hij gerekend wordt. Wit privilege is Sven Kockelman, die Quinsy Gario aanpakt vanwege 500 euro vergoeding vragen, terwijl hij zelf duizenden euro’s vraagt voor een praatje. Wit privilege is een Frans Timmermans op Facebook ostentatief met Zwarte Pieten op de foto en even later een Frans Timmermans met een warm pleidooi tegen racisme nadat bekende voetballers voor Zwarte Pieten worden uitgemaakt. Wit privilege is samen met een theocratische partij een verbod op non-existente ‘sharia-partijen’ voorstellen. Wit privilege is ‘de allochtoon’ pas tot ‘Nederlander’ transformeren als hij een groot succes behaalt. Wit privilege is tegenstanders van Zwarte Piet bij de intocht als statement beschouwen en ouders met kinderen niet. Wit privilege is nooit horen: ‘de rotte appels verpesten het voor jullie allemaal.’ Wit privilege is massaal maandenlang racistische shit uitkramen en geen inburgeringscursus hoeven volgen. Wit privilege is wat voor afschuwelijks je ook uithaalt nooit in de media je afkomst ter sprake zien komen. Wit privilege is oproepen het slavernijverleden los te laten én elk jaar stilstaan bij de Holocaust. Wit privilege is alles willen ‘benoemen’ behalve wit privilege.
Ingewikkelde en ongemakkelijke gesprekken zijn vaak het meest betekenisvol.
Wit privilege, deel 2
Midden in Nederland staat op een van de hoogste heuvels een machtig mooi gebouw. Ontieglijk veel mensen hebben bloed, zweet en tranen gelaten om het gebouw te maken. Het is openbaar. Dat is er misschien wel het mooiste aan.
Om het gebouw te kunnen betreden, moet je wel eerst de heuvel beklimmen. Mensen die goed ter been zijn, hebben geluk. Zij kunnen zonder gek veel moeite de ingang bereiken. Het is niet hun schuld, maar ze profiteren zo meer van alle faciliteiten dan mensen die slecht ter been zijn of zelfs niet kunnen lopen.
Daarom is op een gegeven moment een groepje mensen opgestaan om betere toegankelijkheid van het gebouw op te eisen. Een hele heisa was er voor nodig om het voor elkaar te krijgen, maar stapje voor stapje werd er samen verder aan het gebouw gesleuteld zodat iedereen de ingang kon bereiken.
Eenmaal binnen in het gebouw valt meteen op dat er een boel mannen rondlopen. Vrouwen zijn er hier en daar, maar de verhouding is nogal scheef. De mannen wandelen vrolijk in alle uithoeken van het gebouw en wijzen elkaar de weg naar de mooiste plekjes. Een van de mooiste plekjes is de bovenste verdieping. Met de lift kan je daar naartoe om van het prachtige uitzicht te genieten. Geen vrouw in zicht.
Daarom is een groepje mensen begonnen om vragen te stellen over het gebrek aan vrouwen in het gebouw. Als het gebouw er voor iedereen is, is het niet meer dan logisch dat ook zij er gebruik van moeten kunnen maken. Het was niet makkelijk - en er moet nog genoeg gebeuren - maar er werden aanpassingen aan het gebouw getroffen waardoor meer vrouwen de mooie plekjes ook konden vinden.
Het gebouw kent ook donkere ruimten, waar mensen zitten die zichzelf niet durven laten zien. Dat doen ze liever niet, omdat ze vaak slechte ervaringen hebben gehad als ze zichzelf zijn. Ze worden scheef aangekeken, bespot, uitgescholden en soms zelfs hardhandig uit het gebouw gezet. Niet iedereen in het gebouw is het daar mee eens, maar het gebeurt wel.
Daarom heeft zich een groepje mensen voor het gebouw verzameld om hun coming out verhaal te doen. Ze kloppen steeds vaker aan de deur zodat iedereen binnen kan horen dat ze bestaan en ook willen ervaren hoe het is om vrij in het gebouw rond te struinen. Het heeft tijd gekost, maar het gebouw is zodanig verbouwd dat ook zij geleidelijk overal in het gebouw te vinden zijn.
De mensen die altijd zonder enig obstakel konden gebruik maken van het gebouw wisten nooit, dat ze een geprivilegieerde positie hadden tot ze erop werden gewezen. Dat is niet gek, omdat ze zo geboren zijn. Ze kunnen er niets aan doen dat ze bijvoorbeeld sinds hun geboorte kunnen lopen, man, hetero of wit zijn. Wat ze wel kunnen doen is goed naar het gebouw kijken en zichzelf afvragen of ook echt iedereen kan delen in al het moois.
Het gebouw is sinds de eerste steen was gelegd door mondige en kritische mensen radicaal veranderd. Maar het is nog niet af. Waarschijnlijk zal het nooit helemaal af zijn. Daarom is op dit moment opnieuw een groep mensen opgestaan om het gebouw er ook voor hen te laten zijn.
Ze willen dezelfde privileges als de witte mensen in het gebouw.
Beide stukken, wit privilege 1 en wit privilege 2 verschenen eerder op het blog van Tofik Dibi en zijn in overleg met hem ook op Republiek Allochtonië geplaatst. Meer artikelen van Tofik Dibi op dit blog hier.
Meer artikelen over racisme hier.
Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook.
Waardeert u ons vrijwilligerswerk? U kunt het laten blijken door een bijdrage over te maken op rekeningnummer NL12INGB0006026026 ten name van de stichting Allochtonenweblog te Amsterdam. Met een donatie van 5 euro zijn we al blij. Meer mag ook!
Meer over discriminatie, racisme, tofik dibi, wit privilege.
