Home » Blog » Opinie » Werkt een ‘fatwa’ tegen IS(IS) niet beter dan een luchtaanval?

Werkt een ‘fatwa’ tegen IS(IS) niet beter dan een luchtaanval?

In opinie door Roemer van Oordt op 25-09-2014 | 23:33

Door: Roemer van Oordt

Nederland mag met F-16’s en trainers aanschuiven bij de ‘Coalition of the Willing’ tegen ‘de Islamitische Staat’ (IS). Formeel alleen in Irak, maar aan het gekissebis tussen partijen hier over een volkenrechtelijk mandaat hebben de strijdende partijen daar een broertje dood. Is er zicht op een doortimmerd plan van die coalitie, behalve de zekerheid dat de strijd jaren gaat duren? Wie worden geraakt en wat levert het op aan emoties en reacties in de regio en van Nederlandse jihadisten en hun (potentiële) sympathisanten? Is een krachtige religieuze respons tegen alles wat IS claimt en doet niet veel effectiever dan 1000, in de praktijk vaak contraproductieve luchtaanvallen?

Afstand nemen
Op dit blog is de afgelopen tijd veel gepost over ‘afstand nemen’ van IS(IS) door moslims. Daaruit blijkt onder meer dat talloze samenwerkingsverbanden, instellingen, organisaties en individuen met een islamitische signatuur of achtergrond in Nederland, zich klip en klaar distantiëren van de totalitaire heerschappij en gruweldaden van ‘kalief Ibrahim’ (Abu Bakr Al-Baghdadi). Ook maken veel van die blogs duidelijk dat moslims er kotsmisselijk van worden om steeds maar weer op uitwassen van hun religie te worden aangesproken. Opvallend was verder dat zowel in de landelijke als internationale discussie relatief weinig aandacht is geweest voor doorwrocht relgieus tegendiscours. Misschien wel omdat het er tot nog toe - los van algemene en abstracte verwijzingen naar de bronnen - nauwelijks was. 

Avond na avond
IS(IS) domineert het nieuws. Zo was ik gisterenavond als spreker te gast bij een debat in de Nieuwe Liefde in Amsterdam, met als centrale vraagstelling: waarom worden in het Westen opgroeiende moslimjongeren aangetrokken tot dit soort gedachtengoed? Aan de orde kwamen politieke, psychologische, sociaal-ecomische en maatschappelijke, maar vooral ook religieuze factoren. 9/11, islamofobie, meten met twee maten in internationale conflicten, discriminatie en uitsluiting, gebrek aan een podium of uitlaatklep, identiteitsvraagstukken, effecten van ondoordachte repressieve maatregelen door de overheid en de zoekocht naar een ‘zuivere’ islam; alles passeerde de revue.

Wat bij mij - ook vandaag nog - bleef hangen van het mini-college ‘ISIS voor Dummies’ van Carolien Roelants van het NRC, was de stellige overtuiging van deze doorgewinterde regiospecialist dat er echt (nog) geen plan is om IS te verslaan. Op de vraag wat Nederland er mee opschoot om aan te sluiten bij de ‘Coalition of the Willing’ had zij dan ook geen antwoord.

De avond werd, zoals vooraf kon worden verwacht, na de pauze getrakteerd op het zoveelste religieuze ‘duel’ tussen jongerenimam /CMO-woordvoerder Yassin Elforkani en Maiwand Al-Afghani, in de (sociale) media uitgeroepen tot spreekbuis van Nederlandse jihadi’s. Hun discussie sterkte mij in de overtuiging dat een breed aanbod aan toegankelijk religieus discours dat - zeker voor 'vatbare' moslimjongeren - tegenwicht biedt aan de keuze voor extremisme en terreur in naam van de islam, niet aleen curatief (de-radicalisering) maar zeker ook in preventieve zin keihard nodig is. Volgens mij staat die ontwikkeling zowel in moskeeën als op internet in Nederland nog in de kinderschoenen.

Input van moslimgeleerden
Wellicht dat de bijna 25 kantjes tellende open brief (leest als een fatwa), die Al-Baghdadi en zijn volgelingen van meer dan honderd moslimgeleerden uit alle hoeken en gaten van de wereld vandaag ontvingen, daar de broodnodige input aan kan geven. Deze geleerden, waaronder verschillende hoofdmufti’s van moslimlanden en hoogleraren van islamitische universiteiten, wijzen met uitgebreid tegendiscours de belangrijkste religieuze claims van IS rigoreus af en veroordelen vanuit datzelfde perspectief onverkort de in de (sociale) media breed uitgemeten gruweldaden. Hoe dan ook, met deze brief krijgen mensen die ‘smachtend’ uitkeken naar religieus weerwoord van moslimzijde antwoord op veel van hun vragen. 

Strijdtoneel
Terug naar het ‘echte’ strijdveld. Amerikaanse inmenging in - vaak direct of indirect door henzelf veroorzaakte - conflicten in het Midden-Oosten en andere plekken op de wereld (denk aan Vietnam) hebben doorgaans desastreus uitgewerkt. Het valt niet te verwachten dat deze ‘Coalition of the Willing’ tegen IS daar een uitzondering op gaat vormen.

De eerste resultaten zijn weinig hoopgevend. Ondanks obligaat gejuich vanuit de VS, wordt de oppositie tegen de internationaal verguisde dictator en massamoordenaar Assad door de luchtaanvallen aantoonbaar verzwakt. Hoe je verder ook over ze denkt (voor veel sympathisanten zijn het martelaren): drie bij Jabhat al-Nusra aangesloten Nederlanders - een beweging die juist strijd levert tegen IS - kwamen daar gisteren bij om. Daarnaast vragen veel inwoners van de regio zich vertwijfeld en om uiteenlopende redenen af waarom er nu pas wordt ingegrepen.

Er is ondans alle ellende onder een omvangrijk deel van de bevolking in grote delen van het gebied weinig draagvlak voor deze militaire acties zonder duidelijk perspectief, en nog minder vertrouwen in de beweegredenen van de Amerikanen. En last but not least: een Nederlandse jihadist die vecht tegen het regiem in Syrië riep onmiddellijk na de acties en via facebook en youtube zijn ‘broeders’ op tot acties in de polder na deze ‘door Nederland gesteunde Amerikaanse aanval op de mujahidien en de islam’. Daar zal de AIVD blij mee zijn. 

Roemer van Oordt is politicoloog, oprichter van project- en onderzoeksbureau Zasja en redacteur van Republiek Allochtonië. Hij deed onder meer onderzoek naar politieke islam en coördineerde meerdere projecten om de voedingsbodem voor radicalisering onder moslimjongeren weg te nemen. 

Meer over IS(IS) op dit blog: hier

Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook.  

Waardeert u ons vrijwilligerswerk? U kunt het laten blijken door ons te steunen



 

Meer over abu bakr al-baghdadi, afstand nemen, carolien roelants, coaltion of the willing, extremisme, fatwa, irak, is(is), jihad, jihadisten, kalief ibrahim, maiwand al-afghani, radicalisering, roemer van oordt, syrië, terrorisme, yassin elforkani.

Reacties