'Wat is er mis met Turkse shoarmazaakjes, bakkerijen en belzaakjes?'
In opinie door Shantie Ramlal-Jagmohansingh op 04-12-2011 | 12:43
Tekst: Shanti Ramlal-Jagmohansingh
Turkse Nederlanders zijn in hun contacten hoofdzakelijk gericht op de 'eigen groep'. In plaats van zich druk te maken om bijvoorbeeld bezuinigingen in het onderwijs, volgen zij hoofdzakelijk de Turks-Nederlandse ontwikkelingen. Is dat erg?
Het verleden is voor sommigen de toekomst. In Groot-Brittannië vinden door het hele land vintage-events plaats, waarbij grote getallen autochtone Engelsen zich terug wanen in de jaren veertig en vijftig. Dit kan ver gaan. In de documentaire Time Warp Wives is te zien hoe een echtpaar hun huis omtoverde tot een recreatie van Engeland in de jaren vijftig, compleet met keuken in 'English Rose' ontwerp, een originele Kenwood Mixer en roze telefoon bij de kaptafel.
Hun levensstijl is nog opmerkelijker. Dat zij dolgelukkig is als huisvrouw en hij als broodwinner, is nog het minst bijzonder. Ze lezen verder geen kranten en vermijden het journaal, ze kijken zo min mogelijk televisie (Miss Marple en Poirot uitgezonderd), gaan nooit drinken of uit eten in 'moderne restaurants', gaan niet naar de film en zijn niet geïnteresseerd in beroemdheden van nu. Ze geven niet om actuele maatschappelijke debatten, weten nog net wie de huidige minister-president van het land is, en - alsof het nog bonter moest -, ze hebben alleen vrienden die precies hetzelfde doen. Fysiek leven zij in 2011, maar de jaren vijftig is het enige tijdperk waar zij zich werkelijk om bekommeren.
Toverwereld
Ze gaan letterlijk niet mee met de tijd, wat hen tamelijk curieus maakt. Toch kunnen velen er begrip voor opbrengen. Ergens spreekt het ons massaal aan: opgaan in een andere wereld. Het verklaart voor een deel een Brits megasucces: de boeken van Harry Potter. Lezers over de hele wereld fantaseerden erover deel uit te maken van de toverwereld, die naast de 'normale' werkelijkheid bestaat. Er zijn dan ook weinig mensen die echt een probleem hebben met de levensstijl van de 'Time Warp Wives', zolang zij er verder niemand mee lastig vallen. Er zullen al helemaal geen verwijten richting de vintage-events bezoekers gaan, die te maken hebben met een gebrekkige integratie.
In het stuk 'Voor Jonge Turken doet Nederland er niet toe' van Zihni Özdil werd een beeld geschetst dat verassend genoeg overeenkomsten vertoont met de levensstijl van de Engelse vintage-eventbezoekers. Turkse Nederlanders zijn in hun contacten hoofdzakelijk gericht op de 'eigen groep'. Volgens onderzoek kijkt bijna zeventig procent van de Turkse Nederlanders dagelijks naar Turkse tv-zenders. Verder beschrijft Özdil hoe anno 2011 de Turkse 'Blut und Boden' de allesbepalende identiteit is voor veel Turks-Nederlandse jongeren. In plaats van zich druk te maken om bijvoorbeeld bezuinigingen in het onderwijs, volgen zij hoofdzakelijk de Turks-Nederlandse ontwikkelingen. Fysiek leven zij in Nederland maar Turkije is vaak het enige land waar zij zich werkelijk om bekommeren.
Dezelfde levensstijl
Turkse Nederlanders zouden in hun contacten voornamelijk gericht zijn op de 'eigen groep'. Net zoals de Engelse jaren vijftig vintage-bezoekers hoofdzakelijk omgaan met mensen die dezelfde levensstijl hebben, en veel autochtonen voornamelijk autochtone vrienden hebben en huwen (zie 'Huwen in eigen kring: wij lustten er ook wel pap van).
Turkse shoarmazaakjes
Hier zou je een probleem van kunnen maken, maar is dit noodzakelijk? Als je je belastingen betaalt en je aan de wet houdt, ben je voor de rest vrij. Wat is er mis mee als een deel van de Turkse Nederlanders zich richt op Turkije? Wat is er mis met Turkse shoarmazaakjes, bakkerijen en belzaakjes? De grote stad zou niet meer compleet zijn zonder. Het zijn vaak deze zaakjes die weer beweging brengen in achterstandswijken. Als het ondernemingen waren met een grote omzet in zowel Nederland als Turkije was het dan geen probleem geweest?
Natuurlijk is het niet goed voor wie dan ook om helemaal niet in de wereld te staan waarin je leeft. Om je alleen maar in te zetten voor een bepaald land of tijdperk. Natuurlijk zijn de vintage-eventbezoekers en Turkse Nederlanders met een (te) grote focus op Turkije te bekritiseren. Ze idealiseren teveel, hebben oogkleppen op en zoeken overal argumenten om hun levensstijl mee te rechtvaardigen. In het algemeen zijn zij te weinig kritisch en te weinig reflectief. Maar als we ons hierover druk gaan maken, moet dit verwijt breder worden gericht. Want hoeveel groepen zijn er wel niet in de samenleving die zich hier schuldig aan maken? Denk alleen al aan sommige bankiers, politici, wetenschappers (Stapel), die zodanig oogkleppen op hebben, dat een kritische houding geheel uit het zicht verdwenen is. Of denk aan het aantal mensen dat geen tijd of interesse heeft om een breed scala aan maatschappelijke debatten te volgen, maar louter wordt getriggerd door sport, mode of showbizz-gossip?
Het is een algemene les die geldt voor iedereen: wees een kritische burger als het gaat om andere burgers, de maatschappij, de democratie, maar bovenal als het gaat om jezelf en je eigen wereld. Zoals Yazgili en Özdil schreven: 'de waarde van kritisch burgerschap valt niet in geld uit te drukken'.
Eigen geluk
Aan de andere kant: het zou voor veel mensen zo veel makkelijker zijn als ze gewoon meedoen met 'de rest'. Maar toch kiezen ze voor een ongewone levensstijl. Een vrouw uit Time Warp Wives zei hierover: 'My life is like an old movie and I love it, I love the world we created.' Created is hier het sleutelwoord. Zij zorgen zelf voor hun eigen geluk. Ze kiezen ervoor anders te zijn dan de meerderheid. En van mensen die ervoor kiezen hun leven vorm te geven zoals zij dat willen, zonder anderen last te berokkenen, zijn we niet slechter af. Ze kunnen ons inspireren, simpelweg doordat ze ons een spiegel voorhouden, maar vooral omdat ze het lef hebben hun eigen geluk te creëren.
Is het creëren van je eigen wereld, waarin jij gelukkig bent, niet de ultieme vrijheid? We doen het allemaal, we maken onze eigen werkelijkheid, met hierin gevormde waarden, normen, ijkpunten, interesses en voorkeuren, en als we ons aan de wet houden en er geen andere burgers mee lastig vallen, zou niemand daar meer of minder recht op moeten hebben dan een ander.
Shantie Ramlal-Jagmohansingh is publiciste. Dit artikel verscheen eerder in de Volkskrant en op joop.nl en is met toestemming van Shantie Ramlal-Jagmohansingh ook op Republiek Allochtonië geplaatst.
Meer over segregatie, Shantie Ramlal-Jagmohansingh, Turken, Turks.
