Waarom spreken moslims zich nooit uit tegen terreur?
In opinie door Jonas Slaats op 13-10-2017 | 10:09
Het blijft een eigenaardige vraag. Want al hoeven ze dat in vele opzichten eigenlijk helemaal niet te doen, toch doen ze dat in realiteit telkens opnieuw.
Vorige week was het opnieuw zo ver. Duizenden Londense moslims stapten van Hyde Park naar Trafalgar Square en betoogden tegen Daesh en andere terreurgroeperingen. Opnieuw zegt u? Werd het ondertussen geen boutade om retorisch te vragen: "Waarom spreken moslims zich nooit uit tegen terreur?"
Het werd inderdaad een typische uiting van ongenoegen waarmee velen denken een pijnpunt bloot te leggen. Maar vele anderen voelen aan dat er iets niet helemaal klopt. Hun intuïtie vertelt hen dat het vermoedelijk wel gebeurt, maar dat het jammer genoeg weinig wordt opgepikt in het maatschappelijke debat. De feiten maken echter heel duidelijk welke veronderstelling de meest correcte is.
Hevige veroordelingen van terreuraanslagen en niet mis te verstane kritiek op allerhande vormen van terroristisch geweld uit islamitische hoek zijn schering en inslag. Dat gaat van persoonlijke boodschappen van gezaghebbende figuren over muziekclipjes van bekende artiesten tot uitgewerkte verklaringen die getekend werden door honderden vooraanstaande geleerden. Wie twee minuten de moeite neemt om een eenvoudige google search uit te voeren naar pakweg ‘muslims + condemnation of terror’ kan dan ook zonder problemen websites aantreffen die lange lijsten aanleggen van honderden belanghebbende veroordelingen van terreur. Slechts vier voorbeelden daarvan zijn Muslims Condemn Terrorist Attacks op Muhajabah.com, Muslim Leaders Have Roundly Denounced Islamic State, But Conservative Media Won't Tell You That op Mediamatters.org, The Myth of Muslim Condemnation of Terror op Huffingtonpost.com en Muslim Voices - Part I - Fatwas & Statements by Muslim Scholars & Organizations op theamericanmuslim.org.
Ook naar aanleiding van de recente aanslagen in Manchester, London en Barcelona waren er wederom verschillende symbolische acties, gezamenlijke optochten en expliciete veroordelingen bij monde van gezagsfiguren. (Voor slechts enkele daarvan, kan u bijvoorbeeld hier, hier, hier, hier en hier terecht). En uiteraard was er dit jaar ook het internationale ‘antiterreur’-filmpje dat viraal ging. Je mag het een flets en zeemzoet filmpje vinden of je mag het een sterke boodschap in een hedendaags kleedje vinden, maar wat je er ook van vindt, dat het bestaat en dat het door een enorme hoeveelheid moslims werd gedeeld is onmiskenbaar.
Voorbarige veroordelingen
Omwille van de maatschappelijke druk nemen sommigen zelfs afstand van gebeurtenissen die zo goed als geen band hebben met de islam. Zo werd in juni 2016, na de schietpartij in de Latino LGBTQ-nachtclub in Orlando, onmiddellijk een verklaring van meer dan 200 voorname vertegenwoordigers van islamitische organisaties in Amerikade wereld ingestuurd met als titel We will not allow the extremists to define us. Zelfs in een land als Marokko werd de aanslag veroordeeld in een officieel communiqué van de belangrijke spirituele groepering Adl Wal Ihssane.
Maar hoewel het bloedige voorval in de media onmiddellijk afgeschilderd werd als een zoveelste voorbeeld van islamitische terreur valt sterk te betwijfelen of deze gruweldaad wel onder ‘islamitische terreur’ te klasseren valt. De vermeende banden van de dader (Omar Mateen) met islamitische terreurgroepen waren immers flinterdun of onbestaande. Verschillende getuigen bevestigden niet alleen dat Mateen mentaal zeer labiel was maar ook dat hij de club voorheen meermaals had bezocht en geregeld homoseksuele contacten opzocht. De kans is bijzonder reëel dat het niet om een terreurdaad ging en wel om een vorm van wraak nadat Mateen ontdekt had dat hij sero-positief was.
Massale optochten
Voor sommigen volstaat dat alles echter niet. Hoeveel geleerden, artiesten, individuen zich ook uitspreken tegen terreur en zelfs al doen ze dat nog voor de feiten echt duidelijk zijn, toch verwachten sommigen dat moslims met vele duizenden op straat betogen om als één blok hun stem te laten weerklinken.
Deze verwachting vertrekt echter vanuit enkele bizarre veronderstellingen. ‘Moslims’ vormen nu eenmaal geen ‘blok’. Al zeker niet in landen zoals Nederland en België waar ‘de moslimgemeenschap’ uit een lappendeken van verschillende culturele groepen bestaat ten gevolge van migratie uit verschillende landen. Om een mars van vele duizenden te organiseren, heb je echter een robuust netwerk nodig met voldoende onderlinge contacten. Dat netwerk en die onderliggende contacten zijn niet altijd aanwezig.
In landen waar wel hechtere groepen en netwerken van een grotere orde bestaan, ziet men wel enorme optochten. In Irak bijvoorbeeld weerstonden miljoenen sjiïten de terreur van Daesh tijdens een pelgrimage naar Kerbala. En in Pakistan waar in 2017 een zelfmoordaanslag het leven benam van bijna honderd pelgrims in het mausoleum van de belangrijke heilige Lal Shahbaz Qalandar, was men achteraf niet van plan om het vele dagen durende festival op te schorten. Integendeel. Men zette de traditionele extatische dansen extra kracht bij. In dergelijke landen zijn moslims nu eenmaal de meerderheid en kunnen ze hun afkeur van terreur laten blijken, niet door daarvoor aparte optochten te organiseren maar door heel eenvoudig vast te houden aan de tradities die door sommige extremisten geviseerd worden.
Voor de optocht in Londen, die bij aanvang van dit artikel vermeld werd, geldt trouwens hetzelfde. Het was een optocht die kaderde in de collectieve herinnering aan Ashura, een belangrijke feestdag waarop sjiieten het martelaarschap van een kleinzoon van de profeet Mohammed herdenken. Vermoedelijk namen dan ook vooral enkele specifieke geloofsgroepen deel aan het hele gebeuren en konden ze de betoging vooral op touw zetten omwille van het feit dat er op die dag sowieso een eeuwenoude rituele optocht plaatsvindt. Hoe het ook zij, op dat moment ging het wel degelijk over enkele duizenden mensen en droegen velen spandoeken met opschriften zoals “British Muslims condemn all acts of terrorism” en “ISIS = Enemies of Allah and humanity”.
De zin en onzin van de veroordelingen
Al kan men zich natuurlijk blijvend de vraag stellen hoe zinnig het is dat moslims zich zouden moeten verantwoorden voor daden van enkele criminelen, louter en alleen omdat die criminelen van zichzelf beweren dezelfde religie aan te hangen. Zou men van hetero’s verwachten dat ze massaal op straat komen om het wereldwijde geweld tegen homo’s aan te klagen? Zou men van liberalen verwachten dat ze zich via optochten distantiëren van het extreme kapitalisme van wapenhandelaren die puur uit winstbejag op oorlogen aansturen? Zou men van nationalisten verwachten dat ze in een grote betoging het extreemrechtse geweld in Charlottesville expliciet afkeuren? Zou men van gokkers verwachten dat ze collectief hun afgrijzen uitdrukken over de recente massaschietpartij in Las Vegas die werd uitgevoerd door een ‘medegokker’?
De gemiddelde moslim voelt zich nu eenmaal niet verbonden de terreur van, pakweg, de Kouachi broers. Net zoals de gemiddelde rechtse stemmer zich niet verbonden voelt met de terreur van, pakweg, Anders Breivik – zelfs al schreef die een bijzonder uitgebreid ideologisch traktaat waarin hij zijn bewondering voor de ideeën van Geert Wilders en andere rechtse politici niet onder stoelen of banken stak.
Waarom spreken moslims zich dus nooit uit tegen terreur? Het blijft een eigenaardige vraag. Want al hoeven ze dat in vele opzichten eigenlijk helemaal niet te doen, toch doen ze dat in realiteit telkens opnieuw. Soms in alle seriniteit en soms met groot vertoon. Maar blijkbaar ontwikkelen sommigen daar een selectieve blindheid voor.
Dit artikel verscheen eerder op KifKif en is in overleg met Jonas Slaats ook op Republiek Allochtonië geplaatst
Foto: pixabay
Meer artikelen over 'afstand nemen' leest u hier
Meer over afstand nemen, islam, terreur.
