Waarom roept representatie zoveel weerstand op?
In opinie door Leonieke Schouwenburg en Rebekka Timmer op 13-04-2020 | 11:17
Het is nu een paar weken sinds de vacature voor de kandidatenlijst van BIJ1 online staat. De lancering van de vacature leidde tot veel tegenreacties. In de vacature benadrukte BIJ1 het belang van representatie en in de communicatie van de partij worden specifieke groepen aangemoedigd om te solliciteren. Een vraag om vertegenwoordiging die de partij niet alleen heel noodzakelijk acht, maar die met de hoeveelheid ontvangen negatieve reacties vooral weer heeft laten zien wie het gesprek wel en vooral niet mag voeren hierover. Rebekka Timmer en Leonieke Schouwenburg, beiden bestuurslid van BIJ1, spraken hierover met Devika Partiman van Stem op een Vrouw en Sylvana Simons.
In de oproepen van BIJ1 staat dat de Tweede Kamer op dit moment allesbehalve een afspiegeling is van de bevolking en dat dat terug te zien is in het beleid. BIJ1 hoopt hier verandering in te gaan aanbrengen en wil daarom een kieslijst samenstellen die divers en inclusief is.
Bestuurslid Ryan Ramharak, tevens lid van de kiescommissie van BIJ1 zegt hierover:
“Het moet een lijst zijn waar mensen op staan waar onze leden zich in herkennen. De ervaring leert dat cisgender witte mannen zonder beperking over het algemeen geen aansporing nodig hebben om te solliciteren. Die zien zichzelf al snel als kandidaat-Kamerlid. Juist de groepen die nu niet vanzelfsprekend vertegenwoordigd zijn hebben vaak extra aansporing nodig om de stap te zetten. Ook transpersonen zoals ik en vrouwen van kleur willen onszelf graag terugzien in de volksvertegenwoordiging. Daarom sluiten wij niemand uit, maar nodigen we wel mensen expliciet uit om te solliciteren.
Een oproep die op zich niet zo bijzonder lijkt omdat op dit moment van de 150 zetels in de Tweede Kamer, er geen aan transpersonen toebehoort, en slechts een derde van hen identificeert zich als vrouw. Ook niet-witte mensen zijn ondervertegenwoordigd in de politiek: er zijn nog veel gemeenten en enkele Provinciale Staten waar de 'volksvertegenwoordiging' volledig wit is en in de verste verte geen afspiegeling is van de bevolking.
Toch zien we dat BIJ1 functionarissen honderden haatberichten hebben ontvangen en dat mensen zelfs klachten hebben ingediend bij antidiscriminatiebureaus. De VN, de EU, nationale en regionale overheden, kennisinstituten en andere organisaties roepen ook expliciet op tot representatie. Zij krijgen echter niet zoveel negatieve reacties. Wat maakt dat verschil in reacties en wat zegt dat ons over het belang van representatie in de politiek?
We spraken met Devika Partiman van Stem op een Vrouw. Zij startte dit initiatief omdat er te weinig vrouwen en te weinig niet-witte mensen in de politiek zitten.
“Dat is een probleem, voor mij en vele anderen. Omdat dit er in de praktijk voor zorgt dat lang niet alle belangrijke issues ook daadwerkelijk politiek besproken worden - met de mensen om wie het gaat. Van van abortus tot huiselijk en seksueel geweld, etnisch profileren tot zwarte piet, van armoede tot alleenstaand ouderschap, er is te weinig aandacht en begrip voor”.
Het idee was om een eenmalige stemcampagne te doen om mensen op te roepen om op vrouwen te stemmen, maar het blijft noodzakelijk hier structureel aandacht voor te vragen.
We vragen haar waarom zij denkt dat de reacties op de vacatureoproep van BIJ1 zo heftig zijn. Devika:
“Het is de witte mens die denkt: ik word uitgesloten, dus is het discriminatie. Terwijl er in de praktijk gewoon eens een keer hardop gezegd wordt: precies die groep die zich nauwelijks meldt om de politiek in te gaan, namelijk vrouwen van kleur, wordt nu specifiek opgeroepen om zich te kandideren. Witte mensen slaan de hele notie over dat zij overal al vertegenwoordigd zijn, en dat het dus niks met discriminatie te maken heeft als een andere groep nu laat horen dat zij ook vertegenwoordigd willen worden. Het getuigt op z'n minst van onbegrip, en regelmatig helaas van kwade opzet om mensen van kleur met een stem constant met de grond gelijk te willen maken.”
Negatieve reacties op Sylvana Simons
Sylvana Simons, partijleider van BIJ1, heeft aan den lijve ondervonden hoe belangrijk representatie is. En mede daarom zelf de stap gemaakt om de politiek in te gaan. Sylvana:
“Ik zie de politiek als de plek waar belangrijke beslissingen worden genomen die vaak grote impact hebben op het dagelijks leven van allen die zich in Nederland bevinden. Dat gebeurt door volksvertegenwoordigers. Als deze mensen echter slechts een deel van het volk vertegenwoordigen, kan dat op heel veel vlakken ertoe leiden dat het beleid niet voor iedereen werkt en niet iedereen gelijkwaardig kan meedoen in onze samenleving.”
Als we Sylvana vragen waarom zij denkt dat de oproep van de partij zoveel negatieve reacties krijgt is haar antwoord:
“Onze organisatie wordt door velen geframed als ‘anti-Nederlands’, omdat wij kritisch kijken naar de ongelijkheid in onze maatschappij en omdat ik als zwarte vrouw het gezicht van de partij ben. De reacties van de mensen bevestigt helaas wat ik al heel lang weet: racisme is in Nederland niet taboe. Het wordt steeds openlijker geuit en mensen voelen zich daarbij gesterkt door media, politici en zogenaamde opiniemakers”.
Het belang van representatie
Devika ziet representatie als de enige manier om aan iedereen een stem te geven:
“Politiek is een elitaire witte hetero mannenwereld. Ja, er zitten inmiddels aardig wat vrouwen in, maar nog lang niet genoeg. Laat staan andere gemarginaliseerde groepen. De hele politieke geschiedenis van Nederland zit vol uitsluiting. Dat los je alleen maar op door net zo hard in te sluiten als je uitgesloten hebt.”
Ze vervolgt:
“Een meer diverse vertegenwoordiging - onder meer met meer vrouwen - zorgt voor rolmodellen voor kinderen en meisjes met vrouwelijke politieke rolmodellen waaraan ze zich kunnen spiegelen zijn ambitieuzer. We weten ook uit onderzoek dat het leidt tot betere besluitvorming. Vrouwen aan onderhandelingstafels maken meer langdurige en vreedzame afspraken. Dat betere representatie leidt tot een hoger politiek vertrouwen in de samenleving. Kortom: er zijn gewoon niets dan voordelen.”
Drempels verlagen
Toch zien we dat niet veel mensen uit gemarginaliseerde groepen de stap richting de politiek zetten. Sylvana ziet een veelvoud aan actoren die daar een remmende werking op hebben:
“Allereerst, you can’t be what you can’t see. Als je jezelf niet ergens ziet, voel je je niet zo snel geroepen om daarvan onderdeel te willen zijn. Daarnaast is er terechte vrees voor de eigen (emotionele) veiligheid. Het is niet makkelijk functioneren in een omgeving die niet op jouw aanwezigheid is ingericht of eraan gewend is dat je er bent. Als je ‘de enige in het dorp bent’, kan dat eenzaam voelen en vraagt dat vaak veel. En tot slot: men ziet hoe er wordt omgegaan met de weinigen die het wel doen, zoals ik. De haat, het online bashen en fysieke dreiging schrikt mensen af.”
Sylvana sluit af met:
“Ik kan dat overigens volledig begrijpen. Ik zal niet ontkennen dat de prijs best hoog is. Maar het is duidelijk dat representatie nodig is om mensen die nu vaak niet gehoord worden een stem te geven. Dus ik ben ervan overtuigd dat het uiteindelijk te belangrijk en waardevol is voor komende generaties, om het niet te doen.”
Leonieke Schouwenburg en Rebekka Timmer zijn bestuurslid van BIJ1. Tot 15 april kan gesolliciteerd worden op een plaats op de lijst van BIJ1. Hier meer informatie.
Neem een abonnement op onze dagelijkse nieuwsbrief: Subscribe to Republiek Allochtonië by Email
Meer over bij1, diversiteit, inclusiviteit, politiek.
