Vrijheid en angst gaan niet samen
In opinie op 08-05-2015 | 11:27
tekst: Celal Altuntas
Het Festival van het Vrije Woord in de Balie van afgelopen zaterdag heeft, misschien onbedoeld, de discussie rondom vrijheid en angst weer aangewakkerd. Ik las berichten over de zware beveiliging rondom en in De Balie: geen kaartverkoop aan de deur, tassencontrole, verplichte legitimatie en verplichte garderobe. Ik dacht: kun je dat nog het Festival van het Vrije Woord noemen? Vrijheid en angst gaan niet samen, want vrijheid wil bevrijd worden van angst, terwijl angst juist vrijheid wil beperken door er invloed op te hebben. Ik vond het lastig om hierover mijn gedachten - in alle vrijheid - op papier te zetten.
Ik ging in herinnering terug naar de aanslag van 11 september 2001. Naar de aanslag op Pim Fortuin. Naar de aanslag op Theo van Gogh. Naar de laatste aanslag in Parijs op de journalisten. Enzovoorts. Wat is er sindsdien eigenlijk veranderd? We praten nog steeds over de vrijheid en vrijheid van meningsuiting, over de terroristische aanslagen, over de islamofobie, over wie 'wij' zijn en wie 'zij' zijn. Ik heb het gevoel dat de kloof tussen wij en zij steeds groter wordt. Wanneer gaan de moslims zich Nederlandse moslims noemen in plaats van Turkse, Marokkaanse of Arabische moslims? En wanneer worden zij gezien als Nederlanders? Hoeveel generaties moeten we nog wachten voordat het zover is?
Waar we eigenlijk over praten is angst. Het valt mij op dat bijna iedereen - en daarmee bedoel ik media, politiek, de gewone burgers, denkers, moslims - zichzelf ziet als slachtoffer, maar dat de dader nog steeds onzichtbaar is. Wie zijn de daders als we allemaal slachtoffers zijn? Wanneer stoppen we met slachtoffer spelen en voelen? Wat hebben we nodig om die dader of daders te vinden?
Het is tijd dat we de rol van dader en slachtoffer duidelijk maken. Met name rechts ziet de moslims en islam als daders, als angstzaaiers, en beschouwt hen als een bedreiging voor de democratie hier in Nederland. De meeste moslims zien juist die rechtse mentaliteit plus discriminatie en de Israëlische politiek als dader. Wanneer gaan de moslims (niet allemaal) inzien welke bijdrage de politieke islam met diens houding ten opzichte van joden, homo's en ongelovigen en zijn sympathie voor IS, levert aan de angstige sfeer in Nederland? Het is makkelijk steeds iemand anders de schuld te geven en zichzelf als slachtoffer op te stellen. Hetzelfde geldt voor de 'rechtse hoek': die moet ook nagaan hoe zij de angstige sfeer in Nederland versterken. Door alle moslims als een bedreiging te zien, te vernederen, uit te schelden, te discrimineren (ook op de arbeidsmarkt) lossen zij het probleem niet op. Zo’n houding kan juist een voedingsbodem zijn voor radicale moslims, voor terroristen.
In sommige situaties kun je zowel dader als slachtoffer zijn. Maar niemand heeft het recht om Nederland onveilig te maken voor ons en onze kinderen.
Ik belde een Marokkaanse vriendin en ergens tijdens ons gesprek vroeg ik haar wat vrijheid voor haar betekent. "Ik vind vrijheid iets heel moois en positief", zei ze. "Vroeger kende ik geen vrijheid, omdat ik het niet gewend was. Ik mocht niet over mijn leven beslissen, dat deden anderen. Ik vind vrijheid iets heiligs. Vrijheid betekent voor mij mezelf te kunnen zijn, mezelf te ontwikkelen en anderen mogen niet over mij beslissen." Ik vroeg wat ze ervan vond dat de Deense cartoonist Kurt Westergaard waarschijnlijk de rest van zijn leven beveiligd moet doorbrengen. "Ik vind dat verschrikkelijk", zei ze.
Ook voor mij is vrijheid heilig en niemand mag aan mijn vrijheid komen. Vrijheid betekent voor mij vrij mens te kunnen zijn en vrij te kunnen denken en spreken. Mag ik alles zeggen omdat ik vind dat ik vrij ben om alles te kunnen zeggen? Nee, want mijn vrijheid houdt op als ik de vrijheid van iemand anders beperk of niet respecteer.
Wanneer ben je vrij om te zeggen wat je wilt zeggen? Mag een Deense cartoonist niet tekenen en daarmee iets zeggen over de islam en Profeet? Is het terecht dat hij beperkt wordt in zijn vrijheid? Mogen moslims niet zeggen hoe ze over zijn cartoons denken en over het democratische rechtssysteem? Mogen mensen bedreigd worden vanwege hun vrijheid van meningsuiting? Mag een deel van de moslims voor de Sharia zijn? Mogen denkers en tekenaars over de geloven en profeten tekenen en schrijven? Wat is de grens van vrijheid van een denker, tekenaar, gelovige, ongelovige? Wie bepaalt waar die grens ligt?
Naast mijn vrijheid heb ik mijn menselijke waarden en normen en de morele plicht om rekening te houden met mijn medemens. 'Rekening houden met' is heel iets anders dan te zwijgen uit angst (angst waarvoor eigenlijk?) of de ander buiten onze wereld te sluiten. We bevechten onze eigen vrijheid niet door de ander te bedreigen of te minachten. Door naar de ander te luisteren – te dúrven luisteren – kunnen we onze onzekerheden en angsten bestrijden. Laten we uit de rol van slachtoffer komen. Laten we ons verdiepen in wat ons angstig maakt. Gebeurt dat angstaanjagende echt of creëren we het zelf? Wat dragen we zelf bij aan onze angst en die van de ander?
Laten we stoppen met harde taal en stoppen met de knuffelcultuur. Laten we de geweldloze discussie aangaan en niet bang zijn om elkaar te ontmoeten.
In mijn ogen is vrijheid heilig omdat de mensheid heilig is. Want in alle geloven wordt de mensheid centraal gesteld. Ik vind dat geen enkel geloof boven de mensheid gaat. Alle geloven moeten in dienst staan van de mensheid en niet andersom. Ik ben blij dat ik in zo’n mooi vrij land leef en dat ik kan genieten van mijn vrijheid.
Celal Altuntas (1972) is schrijver en Eerwraak-specialist. Dit artikel verscheen eerder op joop.nl en is in overleg met de auteur ook op Republiek Allochtonië geplaatst.
Meer opiniestukken over de vrijheid van meningsuiting hier.
Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook.
Waardeert u ons vrijwilligerswerk? U kunt het laten blijken door een bijdrage over te maken op rekeningnummer NL12INGB0006026026 ten name van de stichting Allochtonenweblog te Amsterdam. Met een donatie van 5 euro zijn we al blij. Meer mag ook!
Meer over celal altuntas, vrijheid, vrijheid van meningsuiting.
Reacties
John Dubbelboer - 09/05/2015 21:45
Maar zo is het niet. Bedreiging en geweld hebben de aandacht van ons juridisch systeem, "harde taal" alleen binnen bepaalde voorwaarden.
Het is echt de bedoeling hier in het vrije Westen-anders dan vrijwel de gehele rest van de wereld- dat je tegen een stootje moet kunnen of nog liever, mooi verbaal van repliek dient.
De "rechtse hoek" moet ophouden met Moslims te vernederen en uit te schelden. Ze moet ook ophouden te discrimineren. Voor dat laatste hebben we juridische instrumenten, bij uitschelden stuiten we op de vrijheid van meningsuiting en die is nu eenmaal ruim. Waarom dat dan allemaal sluw samengevoegd?
Wat is de uitkomst van dit moeizame zoeken? Welnu, dat Moslims gewoon de Sharia mogen verdedigen en cartoons over Mohammed mogen afkeuren maar niet mogen bedreigen.
Maar mag een buitenlands imam dan niet de Sharia komen verdedigen? Een bevestigend antwoord zou consequent zijn maar die hele aardige en opwindende botsing der meningen wordt toch bedorven door de ijzeren greep die Marokko, Turkije en Saoudi Arabie op Nederlands Moslims willen houden. Laat ons toch met rust dan kunnen we heerlijk met elkaar discussieren. Mag best hard zijn!
Katholieken hebben we ook alle hoeken van de kamer laten zien!
