Veel nationaal-populistische angstpraat over Pact van Marrakesh
In opinie door Roemer van Oordt op 10-12-2018 | 17:17
Vanochtend werd aan het begin van een tweedaagse internationale conferentie in Marokko het Global Compact voor Veilige, Geordende en Reguliere Migratie aangenomen. Wat deze zomer nog een formaliteit leek, leidde meer recent tot veel discussie én afnemend commitment, vooral in het Westen. Deze politieke ‘ommekeer’ zegt meer over de wereldwijde opkomst van nationaalpopulisme dan over de 34 velletjes tellende tekst van het migratiepact van VN-landen, beter bekend als het Pact van Marrakesh.
Het Pact doet uitsluitend een poging wat orde te scheppen in de internationale migratie. Het waren de lidstaten van de VN zélf die in 2015 aangaven dat ze die problematiek niet langer in hun eentje aankonden. Er was behoefte aan extra samenwerking, afstemming en instrumenten om meer grip te krijgen op de beeldbepalende excessen en uitwassen. Ook de aanpak van de oorzaken van migratie, zoals armoede, stond op de agenda. In september 2016 namen alle VN-lidstaten op een speciale top in New York een Verklaring over Vluchtelingen en Migranten aan; die onder meer de voorbode vormde voor instemming met het Global Compact. Dat deden dan ook veel landen vanochtend; symbolisch genoeg op de Internationale Dag van de Rechten van de Mens.
Afhakers
Veel, maar lang niet allemaal. Na de VS haakten ook Australië, Israël, Chili, Oostenrijk, Hongarije, Polen, Tsjechië, Slowakije en Bulgarije af. Italië en Zwitserland willen eerst een nationale stemming. In België leidde de tekst van het Pact dit weekend zelfs tot een kabinetscrisis, wat al eerder in Estland gebeurde. Tekenend is dat nagenoeg al deze landen in rechts-populistisch of zelfs extreemrechts politiek vaarwater terecht zijn gekomen.
In Nederland bleek een overbodig inlegvelletje over het niet-bindend zijn van een paragraaf in een niet-bindende samenwerkingsovereenkomst afdoende. De dagelijks herhaalde retoriek over de aanzuigende werking en de tsunami van moslims uit Afrika en het Midden-Oosten, vooral door Forum voor Democratie en de PVV, werd in de debatten uiteindelijk weggewoven. De doorgaans toch weinig uitgesproken nieuwe fractieleider van D66 Rob Jetten meldde aan EenVandaag:
Er is een aantal landen afgehaakt, en ik zie vooral dat zij buigen voor populistische sentimenten over migranten, over vluchtelingen…..In dat rijtje wil D66 niet staan.
Wat is het, wat staat er in en wat niet….
Het Global Compact voor Veilige, Geordende en Reguliere Migratie is geen verdrag. Het is een ‘niet wettelijk bindend raamwerk voor samenwerking’ (paragraaf 7) om migratie ordelijk te laten verlopen ‘door op alle niveaus effectieve stappen te zetten’ (paragraaf 41). Dat is wezenlijks anders dan dat landen de afspraken in hun eigen wet- en regelgeving zouden moeten verankeren, zoals VVD-woordvoerder Azmani ons aanvankelijk wilde laten geloven. Het Pact bevat een opsomming van bestaande rechten van migranten, die al in een breed scala aan verdragen zijn vastgelegd. Deze verdragen zijn natuurlijk wel bindend, maar aan de daaruit voortvloeiende verplichtingen voegt het Pact helemaal niets toe.
Heikel punt zou volgens de criticasters ook zijn dat het Pact migranten het recht op basisdiensten garandeert. In paragraaf 31 staat echter letterlijk dat ‘migranten hun mensenrechten kunnen uitoefenen via veilige toegang tot basisdiensten’ Mensenrechten staan hier dus centraal, niet basisdiensten. Wat die basisdiensten precies zijn wordt overigens niet duidelijk. Dat verschilt per land. Het Pact is een tekst die is opgesteld voor alle 193 VN-landen, met zowel een sterk uiteenlopende economische als juridische ontwikkeling.
Belangrijk is dat het Pact zich vooral ook nadrukkelijk richt op het voorkomen van ‘niet-reguliere migratie’ - waaronder mensensmokkel - (paragraaf 27) door ‘het vinden van wegen voor veilige, geordende en reguliere migratie’ (paragraaf 21). Niet meer migratie zoals Baudet en de zijnen beweren, maar meer regulering.
Ander misverstand is dat het Pact zou handelen over vluchtelingen. Niets is minder waar. Daar komt namelijk een aparte tekst over. Dit Global compact on refugees is al opgesteld door de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR en zal nog deze maand zonder speciale top worden voorgelegd aan de Algemene Vergadering van de VN. Ook dat Pact bevat weinig nieuws, omdat de rechten van vluchtelingen en de positie van opvanglanden onder meer al helder zijn vastgelegd in het Vluchtelingenverdrag. Het vluchtelingen-pact heeft het publieke debat en daarmee de media nog niet gehaald, maar wellicht gaat dat nog komen.
Meerwaarde?
Conclusie kan zijn dat het Pact van Marrakesh niets meer en minder is dan het zoveelste document van de VN waarin niet-bindende afspraken worden vastgelegd over internationale samenwerking, in dit geval over migratie. De meerwaarde is dat de rechten én plichten die migranten al hadden in de tekst netjes op een rijtje worden gezet en dat er weer eens een stevig pleidooi wordt gehouden voor internationale samenwerking om ongewenste vormen en effecten van migratie tegen te gaan. Wat ongewenst is, blijft een nationale aangelegenheid, begrensd door internationale verdragen die daar al over zijn afgesloten.
Ondertussen is de commotie over het Pact een feestje voor nationaal-populistische krachten, die de xenofobe en islamofobe sentimenten in het politieke en maatschappelijke debat verder willen aanwakkeren. Door succesvol te blijven schermen met schrikbeelden over massale immigratie, het verlies aan soevereiniteit en het verkwanselen van de nationale identiteit maken ze van het Pact een karikatuur. Daardoor schiet de rituele dans in Marrakesh zijn doel grotendeels voorbij.
Lees hier interessante achtergronden over het waarom achter het niet tekenen.
Wilt u dat Republiek Allochtonië blijft bestaan? Waardeert u ons vrijwilligerswerk? We kunnen uw steun goed gebruiken. U kunt Republiek Allochtonië steunen en een klein (of groot) bedrag doneren (nu ook via I-deal)
Neem een abonnement op onze dagelijkse nieuwsbrief: Subscribe to Republiek Allochtonië by Email
