Turkse premier exporteert politieke crisis naar Europa
In opinie op 19-01-2014 | 15:56
Tekst: Hakan Büyük
De Turkse premier Recep Tayyip Erdoğan heeft voor zijn bezoek aan Brussel volgende week, Turkse ambassadeurs opgeroepen om ''buitenlandse gesprekspartners'' duidelijk te maken dat het lopende corruptieonderzoek in feite ''een couppoging'' is die gericht is tegen zijn regeringspartij AKP (Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling).
Erdoğan brengt op 21 januari een bezoek aan Brussel om in gesprek te gaan met onder anderen de voorzitter van de Europese Commissie José Manuel Barroso, de voorzitter van de Europese Raad Herman van Rompuy en de voorzitter van het Europees Parlement Martin Schulz.
Tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van Turkse ambassadeurs in Ankara afgelopen woensdag gaf Erdoğan de aanwezige ambassadeurs huiswerk mee. Hij riep de ambassadeurs op buitenlandse ''gesprekpartners'' duidelijk te maken dat ''het proces'' dat op 17 december is begonnen [datum waarop het corruptieschandaal aan het licht kwam] in feite ''een couppoging'' is die vermomd is als ''een anticorruptieonderzoek''. ''We verwachten dat jullie de waarheid vertellen aan jullie gesprekspartners [in het buitenland] en meer inspanningen verrichten om de campagne van verraad die aan de gang is en heel Turkije als doelwit heeft, te verijdelen", aldus Erdoğan.
Intussen zijn zeker tien AKP-parlementariërs reeds bezig aan een 'Europa tour' om Turkse staatsburgers te overtuigen van Erdoğans gelijk en ze warm te draaien voor de lokale verkiezingen in Turkije die plaatsvinden op 30 maart. De AKP-parlementariërs gaan de komende weken behalve in landen als Frankrijk, Duitsland, België, Zweden en Denemarken, ook in Nederland een reeks toespraken houden en bijeenkomsten organiseren. In Nederland vond vrijdagmiddag de eerste bijeenkomst plaats in een moskee in Amsterdam.
Schoonmaak
Als reactie op het grootste corruptieonderzoek in de geschiedenis van Turkije – dat heeft geleid tot het ontslag van drie ministers en de arrestatie van prominente zakenmannen die nauwe banden hebben met de AKP-regering – zijn meer dan 2000 politieofficieren, waaronder honderden politiechefs, ontslagen of overgeplaatst. Velen van hen waren betrokken bij het corruptieonderzoek. Ook heeft de AKP-regering meer dan 20 officieren van justitie van het corruptieonderzoek gehaald en tientallen mensen ontslagen bij, onder meer, de staatstelevisie en de bank- en telecomsector. Weggestuurde functionarissen worden vervangen door getrouwen van de AKP-regering; het is een 'massazuivering' van het functionarissenapparaat waarvan het einde niet in zicht is.
Samenzweringstheorieën
Volgens Erdoğan collaboreert ''een binnenlandse bende'' met ''een internationale groep van samenzweerders'' om de AKP-regering ten val te brengen. De premier beschouwt het corruptieonderzoek als een ''smerig complot'' dat op touw is gezet door die samenzweerders, waaronder 'de rentelobby', de Europese Unie, de Verenigde Staten en Israël. Met de typering ''binnenlandse bende'' doelt Erdoğan op de door de ideeën van islamgeleerde Fethullah Gülen geïnspireerde Hizmet-beweging, een sociale beweging die wereldwijd bekend staat om haar onderwijs- en liefdadigheidsprojecten. De ideologie van die beweging legt de nadruk op, onder meer, interculturele en interreligieuze dialoog. Dat staat haaks op de ideologie van de AKP, die gekarakteriseerd wordt door politiek islamisme en religieus nationalisme. De afgelopen weken heeft Erdoğan de Hizmet-beweging behalve ''bende'', ook uitgemaakt voor een hoop andere dingen, waaronder ''een netwerk van landverraders die collaboreren met buitenlandse machten'' en ''een parallelle organisatie binnen de staat''. Daarnaast vergeleek de premier de mensen die gelieerd zijn aan de Hizmet-beweging met de Assassijnen (bekend van het videospel Assassin's Creed), een sjiitische sekte van hasjgebruikers die in de elfde eeuw werd gesticht door de Perzische missionaris Hassan-i Sabbah.
Ook tijdens de Gezi Park-protesten zag Erdoğan een complot. Hij beschuldigde herhaaldelijk binnenlandse en buitenlandse ''groepen'', ''organisaties'' en ''machten'' ervan ''een complot tegen zijn regering'' gesmeed te hebben. De Gezi Park-protesten begonnen eind mei vorig jaar als een vreedzaam protest tegen de bouw van een winkelcentrum op de plek van het Gezi Park in İstanbul, maar escaleerden al snel tot een landelijke massaprotest tegen de AKP-regering. Daarbij was vooral Erdoğan het doelwit van betogers, die de premier beschuldigden van het voeren van autoritair beleid.
Kritiek
Voormalige ambassadeurs hebben kritisch gereageerd op Erdoğans toespraak. ''Wat moeten de ambassadeurs dan precies vertellen aan hun gesprekspartners [in het buitenland]?'', stelde oud-ambassadeur en voormalig vicevoorzitter van de MHP (Partij van de Nationalistische Beweging) Deniz Bölükbaşı in een interview met Zaman. ''Moeten ze zeggen dat een corruptieonderzoek gaande is en dat ook ministers verdacht worden van corruptie en betrokkenheid bij frauduleuze praktijken? En dat de regering maatregelen heeft genomen om de structuur van de Hoge Raad van Rechters en Officieren van Justitie (HSYK) en het bestuur van de rechterlijke macht te veranderen om het corruptieonderzoek te verdoezelen? Zullen ze [de gesprekspartners van de ambassadeurs] dan niet vragen waarom de AKP-regering probeert om de corruptiebeschuldigingen in de kiem te smoren?'', aldus Bölükbaşı. Osman Korutürk, oud-ambassadeur en parlementslid namens de CHP (Republikeinse Volkspartij), benadrukte dat de oproep van Erdoğan aan de ambassadeurs tegen de wet is. Yaşar Yakış, oud-ambassadeur en voormalig minister van Buitenlandse Zaken in de eerse AKP-regering, liet weten dat het verklaren van bepaalde actualiteiten die spelen in Turkije, zoals het corruptieschandaal, aan diplomaten in het buitenland, de Turkse ambassadeurs problemen zou kunnen opleveren.
Zwarte propaganda
Turkse media beschrijven Erdoğans toespraak als een oproep tot ''zwarte propaganda'' die de AKP-regering reeds op grote schaal propageert in Turkije via de politiek en pro-AKP media – zoals de kranten Akit, Sabah, Star en Yeni Şafak en de televisiezenders ATV en Kanal 7 – en dat nu ook wil doen in Europa via ambassadeurs. Volgens Yavuz Baydar, columnist en voormalig ombudsman van Sabah, blijft Erdoğan ''hardnekkig'' vasthouden aan een strategie die gericht is op het berokkenen van schade aan groepen of individuen die hij beschouwt als zijn vijanden. ''Hij wordt gedreven door woede en past vaak zijn methodes aan. Het corruptieonderzoek heeft zijn defensiereflexen op scherp gezet. Die nietsontziende houding van de premier kwam wederom duidelijk naar voren in zijn opmerkelijke toespraak tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van Turkse ambassadeurs'', stelt Baydar. ''Die houding maakt Erdoğans bezoek aan Brussel volgende week erg interessant.''
Hakan Büyük is redacteur van de krant Zaman Vandaag waarop dit artikel eerder verscheen. In overleg met de auteur is het ook op Republiek Allochtonië geplaatst.
Meer over Turkije op dit blog hier
Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook.
Meer over hakan büyük, turkije, zaman.
