Religieus fanatisme gaat ten koste van vrijheden en grondrechten van anderen
In opinie door Kai Pattipilohy en Heleen Cousijn op 16-02-2019 | 08:37
Vrijheid van religie is een groot goed, maar we hebben geen oplossing voor de keerzijde ervan. We zullen dus het debat aan moeten gaan over de ruimte die we bereid zijn te bieden aan religieus fanatisme.
De soep wordt niet zo heet gegeten: salafisten in Nederland zijn geen gewelddadige extremisten, maar gematigde poldermoslims, aldus een artikel in de Volkskrant, over een onderzoek naar deze islamitische stroming.
Het artikel lijkt gerust te willen stellen: salafisten zijn geen bommengooiers, en heftige ideeën over het van daken gooien van homo’s of stenigen van vreemdgangers worden niet gepraktiseerd, maar enkel met de mond beleden.
Niet gewelddadig, wel onverdraagzaam
Maar het niet op een gewelddadige manier je geloof uitoefenen en daarmee de democratische rechtsstaat willen ondermijnen, maakt je nog niet gematigd. De geruststelling berust dan ook op een denkfout. Aandacht is er namelijk niet voor een andere bevinding: ‘Salafisten wijzen gedragingen van andere moslims af als onvoldoende ‘pure’ islam, en kunnen daar zeer onverdraagzaam en zelfs intimiderend in zijn’, aldus de onderzoekers.
Dat de kou uit de lucht is, is daarom een voorbarige conclusie. Religieus fanatisme legt wel degelijk een bom onder onze vrije samenleving, zij het een figuurlijke, doordat ze fundamentele vrijheden van anderen inperkt.
We horen dagelijks in ons werk hoe onverdraagzaamheid van conservatieven veel jongeren in moslimgemeenschappen ervan weerhoudt gebruik te maken van hun grondrechten. Bij Diversion hebben zo’n 250 jongeren, onder wie veel moslims, een maatschappelijke bijbaan. Van hen horen we vaak hoe zij van jongs af aan last hebben van voor de buitenwereld soms onzichtbare onverdraagzaamheid. Hoe zij buitengesloten en verketterd worden wanneer ze keuzes maken waar de gemiddelde Volkskrantlezer nooit bij hoeft stil te staan.
Een greep uit hun verhalen: slechte moslim worden genoemd als je een open keuken wilt hebben waardoor mannen en vrouwen samen in één kamer zitten; geslutshamed worden om het dragen van te strakke kleding of het plaatsen van een te ‘uitdagende’ selfie op Instagram; voor verrader worden uitgemaakt als je homo’s en joden accepteert.
Selectieve verontwaardiging
Conservatieve waarden verdwijnen niet vanzelf met de tijd, een deel van de nieuwe generatie is meer behoudend dan de oudere. Een voorbeeld: jongeren van wie de ouders na een moeizame periode hun homoseksualiteit of gemengde relatie accepteren, maar van wie de broers, zussen en leeftijdgenoten zich er niet bij neerleggen en al het contact verbreken. Dit werpt een ander licht op de volgens de onderzoekers ‘emancipatoire werking’ van salafisme voor jongere aanhangers. Dat sterke ideologie zoveel houvast biedt, zien wij vooral als rode vlag.
De relativerende toon die het artikel aanslaat nu salafisme geen vanzelfsprekende voorbode blijkt voor radicalisering, was (wat ons betreft terecht) niet terug te zien in het recente debat over de Nashville-verklaring. Wanneer Kees van der Staaij ‘gematigde polderchristen’ was genoemd, was Nederland te klein geweest. Vanwaar deze selectieve verontwaardiging? Is het de angst om culturele minderheden te beledigen en de onterechte aanname hiermee niet inclusief te zijn of is het ordinaire desinteresse wanneer we zelf maar weinig last hebben van deze uitwassen?
Individuele grondrechten
Politici van links tot rechts blijven aannemen dat Nederlanders met een migratieachtergrond massaal de behoefte aan een conservatieve levensstijl delen. De consequentie: een selectieve bescherming van de grondrechten van migrantenvrouwen en homo’s en van migranten die niet of gematigd religieus door het leven willen gaan. En een zeer diffuse boodschap in het debat over integratie en botsende waarden.
Vrijheid van religie is een groot goed, maar we hebben geen oplossing voor de keerzijde ervan. We zullen dus het debat aan moeten gaan over de ruimte die we bereid zijn te bieden aan religieus fanatisme. En we zullen hierbij kleur moeten bekennen en uit moeten spreken wat individuele grondrechten ons werkelijk waard zijn. Of het nou gaat om weigeren je kind in te enten, het verhullen van seksueel misbruik, het proberen te genezen van homoseksualiteit of het bestraffen van ontrouw, ze horen niet bij onze vrije samenleving. Niet in de Bible Belt en niet in Amsterdam Nieuw-West.
Dit artikel verscheen eerder in De Volkskrant en is in overleg met de auteurs, Kai Pattipilohy en Heleen Cousijn, ook op Republiek Allochtonië geplaatst.
Zie ook:
Stop met het gebruik van het label salafisme
Wilt u dat Republiek Allochtonië blijft bestaan? Waardeert u ons vrijwilligerswerk? We kunnen uw steun goed gebruiken. U kunt Republiek Allochtonië steunen en een klein (of groot) bedrag doneren (nu ook via I-deal)
Neem een abonnement op onze dagelijkse nieuwsbrief: Subscribe to Republiek Allochtonië by Email
Meer over mensenrechten, salafisme, vrijheid.
