Reflectie Manifest Keuzevrijheid in nationaliteit: 8 misvattingen en angsten
In opinie op 27-11-2019 | 09:32
Een groep Nederlanders van Marokkaanse herkomst publiceerden in september een manifest waarin de auteurs duidelijk maakten de vrijheid te willen hebben om afstand te doen van de Marokkaanse nationaliteit. Op dit manifest kregen de initiatiefnemers veel reacties. In onderstaand stuk reageren ze op 8 vaakgehoorde misvattingen en angsten.
We hebben een inventarisatie gemaakt van de online en offline reacties en discussies in de dagen na het verschijnen van het manifest Keuzevrijheid in Nationaliteit.
Naast de hartverwarmende steunbetuigingen, waren we enorm blij met het goed overkomen van de voornaamste vraag van het manifest bij de Tweede Kamer, de (internationale) media en een groot deel van het publiek: wij willen als Nederlandse burgers vrij zijn om zelf te kiezen of we wel of niet de Marokkaanse nationaliteit willen.
Helaas hebben we ook veel verwarring, onbegrip en angst geconstateerd. Dat trekken wij ons aan en we zien het als onze verantwoordelijkheid ons verhaal beter uit te leggen aan de mensen die meer toelichting en misschien ook geruststelling nodig hebben.
Bovendien hebben we helaas moeten vaststellen dat de tegenstanders van het manifest die hun banden met de Marokkaanse staat koesteren, al in stelling gebracht zijn.
Wat zien we al en wat kunnen we verwachten?
Wat we uit de hoek van Marokkanen met een historische en/of actuele relatie met de Marokkaanse staat gehoord hebben is niet anders te omschrijven dan: een oorverdovende stilte.
Op Facebook verscheen een in het Arabisch vertaalde brief van Wilders, waarin hij steun betuigt aan het manifest voor keuzevrijheid en aan de initiatiefnemers. Een brief die bij nader onderzoek vals bleek en waarschijnlijk bedoeld was om het manifest verdacht te maken en te linken aan extreemrechts gedachtegoed. Een onhandige, maar onthullende actie.
Het is nu een kwestie van wachten op de meer berekenende (re)acties van Marokkaanse Nederlanders die zich veelvuldig roeren in het maatschappelijke en politieke debat, maar bekend staan bij insiders om het jarenlange verschaffen van toegang aan de Marokkaanse staat tot Nederlandse instituties en burgers.
Marokkaanse Nederlanders die belang hebben bij het kaltstellen van het debat over de verplichte Marokkaanse nationaliteit en de lange arm van Rabat.
Het valt te verwachten dat zij gretig misbruik zullen maken van de verwarring, angsten en sentimenten bij een deel van de Marokkaanse Nederlanders én van de angst bij de Nederlandse instituties om voor racistisch en islamofoob te worden versleten.
Met als doel het vrije debat/gesprek over de lange arm van Rabat en keuzevrijheid in nationaliteit voor Marokkaanse Nederlanders wederom voor een jaar of tien de kop in te drukken.
De veelvoudige privileges die zij genieten in Marokko en de persoonlijke en zakelijke belangen die zij daar hebben, zullen zij namelijk niet zonder slag of stoot opgeven.
Heersende misvattingen en angsten
Wij hebben de, vaak ongefilterde en spontane, reacties van Nederlands Marokkaanse burgers op sociale media en in onze omgeving geobserveerd. Het betreft Marokkaanse Nederlanders van allerlei leeftijden, sociaaleconomische klassen en regionale achtergronden (Jebli, Soussi, Arabisch en Riffijns). We zullen de misvattingen en angsten die we constateren onder elkaar zetten en toelichten/weerleggen:
1. Afstand doen van de Marokkaanse nationaliteit betekent dat religieuze en burgerlijke rechten van moslims (verder) ingeperkt worden. Rechten die wel in de Marokkaanse wetgeving gewaarborgd zijn.
Nederland kent godsdienstvrijheid en is een rechtsstaat. De Nederlandse grondwet waarborgt en faciliteert, met maar liefst 23 artikelen, de mogelijkheden van elke Nederlandse burger om politiek en maatschappelijk te participeren, op te komen voor de belangen van individuen en groepen, toevlucht te nemen tot de rechter bij ervaren onrecht en zich in vrijheid te uiten over elke mogelijk onderwerp.
Marokko kent, aantoonbaar en bewezen, noch rechtsstaat noch democratie. Als moslim is het daar afwachten wat het regime voor jou bepaalt, toestaat en verbiedt.
De religieuze en burgerlijke rechten van Nederlandse moslims zijn daarom beter gewaarborgd dan de religieuze en burgerlijke rechten van Marokkaanse moslims. De feiten:
- Marokkaanse ‘onderdanen’ in het buitenland hebben nooit stemrecht gekregen in Marokko. Een van de manieren om Marokkanen in het buitenland te verleiden zitting te nemen in de adviesraad van de Marokkaanse koning (CCME) was de belofte dat representatie van Marokkanen in het buitenland bovenaan de agenda zou komen van de adviesraad. Dit bleek echter een deceptie.
- Marokko kent een staatsgodsdienst: de Marokkaanse islam. Dus niet ‘de’ islam, maar heel specifiek de Marokkaanse islam. Die steunt volledig op het postulaat dat koning Mohammed VI ‘Amir Al Muminin’ is. Erkenning van de Marokkaanse islamitische wetgeving betekent dus: Mohammed VI erkennen als ‘leider der gelovigen’. Net zoals de Marokkaanse nationaliteit trouw aan de koning betekent.
- Anders dan in Nederland worden moslims in Marokko die een andere opvatting en invulling van de islam voorstaan, geconfronteerd met wettelijke verboden en ondermijning door de staat. De Adl Wal Ihsane beweging is in Marokko officieel verboden (maar wordt wel gedoogd) en de islamitische, politieke partij PJD (Parti de la Justice et du Developpement) wordt gezien als een bedreiging voor de macht van de monarchie en is daarom ingelijfd om ze door middel van coöptatie onschadelijk te maken. Marokko heeft onlangs nog misbruik gemaakt van het zogenaamd islamitische abortusverbod in de wet om de kritische Akhbar Al Yaoum-journaliste Hajar Raissouni op te pakken en te vervolgen. Kritische en goed ingevoerde commentatoren in Marokko zien haar arrestatie, naast vergelding voor haar kritische stukken over de Hirak, als een poging de PJD en de Moslimbroederschap te de-legitimeren en diskwalificeren. Een oom van Hajar, Ahmed Raissouni was eerder leider van de ideologische beweging achter de PJD en is nu voorzitter van de geestelijken van de Moslimbroederschap.
- In Marokko is de import, productie en verkoop van de nikaab en burkasinds 2017 verboden, vanwege de ‘staatsveiligheid’. Dit verbod is niet op democratische wijze tot stand gekomen.
- Door de huidige bemoeienis van de Marokkaanse staat met Nederlandse moskeeën, voelen ook Marokkaans Nederlandse moslims zich niet vrij en veilig in hun gebedshuizen. De angst voor burgerspionnen die informatie over wat zij horen en zien in de moskeeën doorspelen aan de Marokkaanse consulaten, is altijd aanwezig bij (te)veel Marokkaans Nederlandse moslims. Het Marokkaanse ministerie voor religieuze zaken gijzelt moslims dus niet alleen in Marokko, maar ook in Nederland. Gelukkig komen steeds meer moslims in opstand tegen de pertinente weigering van de Marokkaanse overheid om de scheiding tussen kerk en staat zoals wij die in Nederland kennen, te respecteren en ons in ieder geval in Nederland niet te controleren.
2. Het manifest bevordert islamofobie.
Dat het manifest islamofobie zou bevorderen is vergezocht, maar toch hebben we gezien dat mensen de redenering volgen: veel Riffijnen hebben niet zoveel met de islam en beschouwen het als opgelegd door de Arabische kolonisator in de 8e eeuw n.C. -> een aantal van de ondertekenaars is niet (meer) gelovig -> in het manifest worden de afwezigheid van secularisme en de godsdienst-onvrijheid in Marokko genoemd als beperkend voor de vrijheid van Nederlanders met de Marokkaanse verplichte nationaliteit = het manifest kan islamofobie in Nederland bevorderen.
Een van de initiatiefnemers en een aantal van de ondertekenaars zijn echter wel degelijk moslim. Het zou er niet toe moeten doen, wat wij wel of niet geloven. Voor de inhoud van het manifest is het niet relevant, bovendien geldt in Nederland een scheiding tussen kerk en staat en is godsdienstvrijheid gewaarborgd in de wet.
Burgerschap is hier dus niet gebonden aan een staatsreligie (Marokko en Saoedi-Arabië) of aan een staatsideologie waarbij religiositeit aan banden gelegd wordt (zoals bijvoorbeeld China en Noord-Korea).
We begrijpen echter de angst en daarom voelen we ons geroepen om de aanname dat het manifest op welke manier dan ook een poging is om de godsdienstvrijheid te beperken, te ontkrachten. Islamofobie en racisme zijn een pijnlijke realiteit in Nederland, maar het beperkt houden van de keuzevrijheid in nationaliteit zal daar geen verbetering in brengen en net zo min zal het opkomen voor keuzevrijheid in nationaliteit mensen doen veranderen van mening over de islam, noch in positieve zin, noch in negatieve zin.
3. Het manifest voor keuzevrijheid speelt rechtsextremisten/rechts in de kaart.
Deze misvatting kan eenvoudig gecounterd worden. In de eerste plaats: extreemrechts beschouwt Marokkaanse Nederlanders niet als volwaardige burgers en zal nooit serieus meewerken aan enig politiek initiatief of wetswijziging die een keuze voor het volwaardig Nederlands burgerschap van Nederlanders met de verplichte Marokkaanse nationaliteit mogelijk maakt. De PVV heeft het door D’66 geïnitieerde debat over keuzevrijheid in nationaliteit daarom wel gesteund, maar onder voorwaarde/met de toevoeging dat het debat in Rabat moet plaatsvinden.
De afschaffing van dubbele nationaliteiten of het uitbreiden van de mogelijkheden inzake dubbele nationaliteiten is in het verleden steeds een onderwerp geweest waarbij links en rechts lijnrecht tegenover elkaar stonden. Zoals we eerder schreven: de Tweede Kamer heeft heel goed begrepen dat dit manifest gaat over keuzevrijheid in nationaliteit en niet pleit voor de afschaffing van dubbele nationaliteiten in Nederland. Daarom kon D’66 de initiatiefnemer zijn van het debat over dit onderwerp en was er brede steun in de kamer, van links tot rechts voor hun initiatief. De SP en de VVD hebben bovendien pittige Kamervragen gesteld.
4. Afstand doen van de Marokkaanse nationaliteit staat gelijk aan verraad plegen.
We zien veel reacties waarbij mensen die af willen van de Marokkaanse nationaliteit bestempeld worden als landverraders, nestbevuilers, ‘het Marokkaans-zijn onwaardig’. Het zegt veel over de sterke emotionele binding die veel Marokkaanse Nederlanders hebben met Marokko. Je uitsluitend op Nederland willen richten waar het gaat om burgerschap, participatie, eigenaarschap en rechtsstatelijk en staatsrechtelijk alleen Nederlander willen zijn, kan gevoeld worden als afwijzing en verloochening van de Marokkaanse gemeenschap, het volk, de cultuur, familie en je afkomst.
Wij willen echter kunnen kiezen om geen onderdaan meer te zijn van de Marokkaanse staat en zo bevrijd te worden van de Marokkaanse wetten, controle en bemoeienis, zowel in Marokko als in Nederland. Wij blijven ons verbonden en vooral solidair voelen met het volk en met onze families.
5. Zonder Marokkaanse nationaliteit geen Marokkaanse identiteit.
Veel reacties gaan over: ‘houden van Marokko’ en het koesteren van de Marokkaanse identiteit. Wederom: de nationaliteit bind je aan de staat. Ook zonder Marokkaanse nationaliteit kun je, net als andere Nederlandse burgers met een of meerdere etnische identiteiten, die culturele binding koesteren en onderhouden.
6. Het manifest pleit voor de afschaffing van dubbele nationaliteiten.
Het manifest pleit heel nadrukkelijk voor keuzevrijheid, omdat wij niet geloven in verplichte, opgelegde nationaliteiten. Het debat over dubbele nationaliteiten staat los van dit manifest.
Wij roepen op tot wetswijzigingen en -aanpassingen in de Nederlandse wet die i.i.g. voorzien in:
- Het staken van alle (administratieve) medewerking van Nederland aan het Marokkaanse, onvrije nationaliteitsrecht.
- De mogelijkheid van officiële registratie van de keuze voor alleen het Nederlandse staatsburgerschap door Nederlandse burgers met de verplichte Marokkaanse nationaliteit.
- Het verplichten van de Marokkaanse ambassade en consulaten op Nederlands grondgebied zich te houden aan de Europese privacywetgeving (de AVG, algemene verordening gegevensbescherming).
- Het primaat van de Nederlandse nationaliteit en daarmee de Nederlandse wetten boven de Marokkaanse nationaliteit en wetten bij Marokkaanse staatsbemoeienis. In die gevallen waar Nederlandse burgers met de Marokkaanse nationaliteit vooraf en uit vrije wil de keuze voor alleen de Nederlandse nationaliteit hebben laten registreren.
7. Het manifest is politiek geïnspireerd door de Hirak in de Rif en wordt uitsluitend gesteund door Riffijnen en Hirak-activisten.
Deze misvatting is tweeledig en complex. Ten eerste: op fora en sociale media en in de reguliere media wordt de vraag gesteld of en hoe de Hirak van invloed is geweest op de totstandkoming van het manifest. Het antwoord is dat dit voor elke afzonderlijke initiatiefnemer en ondertekenaar een ander verhaal is. Een aantal van de ondertekenaars van het manifest waren al in 2010 bezig met het ter discussie stellen van de verplichte Marokkaanse nationaliteit en de door velen ongewenste, beklemmende bemoeienis van Marokko met Nederlandse burgers. Een van de deelnemers aan het debat in de Balie onderneemt al 14 jaar pogingen om afstand te doen van de Marokkaanse nationaliteit.
Anderen, veelal van de tweede en derde generatie, zijn door de Hirak zich meer bewust geworden van de ware, repressieve aard van de Marokkaanse staat. De onvrijheid en angst die elke Marokkaanse onderdaan ervaart, zowel in Marokko als daarbuiten, werd opeens voor veel mensen een scherpe, dagelijkse realiteit in plaats van een vaag gevoel dat alleen opspeelde bij consulaat-bezoek of het oversteken van de Marokkaanse grens.
Er is ook een groep die door de Hirak de democratie, de rechtsstaat en de vrijheid in Nederland zijn gaan herwaarderen. Zij zijn politiek en maatschappelijk bewuster geworden, zijn politiek gaan participeren. Velen zijn lid geworden van een politieke partij, hebben zich aangesloten bij mensenrechtenorganisaties zoals Amnesty International of zijn zich anderszins gaan inzetten voor vrijheid, democratie en mensenrechten.
Het antwoord is dus voor sommigen een ‘ja’ of een ‘nee’ of een ‘ja, maar’ of een ‘nee, maar’. De drijfveren van de initiatiefnemers zijn meervoudig: persoonlijk, ideologisch, praktisch, politiek.
Het tweede deel (uitsluitend gesteund door Riffijnen en/of Hirak-activisten/sympathisanten) is een absolute misvatting. Er zijn Riffijnen en/of Hirak-activisten/sympathisanten die om allerlei redenen (politiek, persoonlijk, ideologisch, praktisch) geen afstand willen kunnen doen van de Marokkaanse nationaliteit en er zijn niet-Riffijnse Marokkaanse Nederlanders die wel afstand willen kunnen doen van de Marokkaanse nationaliteit. De breuklijnen lopen dus zeker niet langs politieke en etnische lijnen, dat is een al te simplistische en ongeïnformeerde voorstelling van zaken.
8. Het manifest had 12 ondertekenaars en daarmee slechts 12 voorstanders van keuzevrijheid in nationaliteit.
Allereerst: het is een manifest en geen petitie of burgerinitiatief. Wij hebben het manifest (nog) niet opengesteld voor andere Nederlanders, maar hebben de 12 ondertekenaars geselecteerd op: betrokkenheid bij de totstandkoming van het manifest, bereidheid met volledige naam te tekenen en representativiteit (geslacht, leeftijd, rol in de maatschappij). Die opzet is zeer geslaagd. De ondertekenaars zijn vrouwen en mannen in de leeftijd van 18–65 jaar, die elk op hun eigen wijze een bijdrage leveren aan de Nederlandse samenleving.
De initiatiefnemers. Dit artikel verscheen eerder hier.
Foto is van Roel Wijnants (volg die man, topfotograaf)
Zie ook:
Manifest: keuzevrijheid in nationaliteit
Diverse artikelen over Marokko en bemoeienis van de Marokkaanse overheid met Nederlanders van Marokkaanse herkomst vindt u hier.
Lees ook de reeks artikelen van Said Bouddouft over Amicales
Diverse artikelen over de dubbele nationaliteit leest u hier
Wilt u dat Republiek Allochtonië blijft bestaan? Waardeert u ons vrijwilligerswerk? We kunnen uw steun goed gebruiken. U kunt Republiek Allochtonië steunen en een klein (of groot) bedrag doneren (nu ook via I-deal)
Neem een abonnement op onze dagelijkse nieuwsbrief: Subscribe to Republiek Allochtonië by Email
Meer over dubbele nationaliteit, keuzevrijheid, marokko, nationaliteit.
