Referendum - en hoe nu verder?
In opinie door Hanneke Gelderblom-Lankhout op 30-06-2016 | 21:00
Het Nederlandse Oekraïne - en het Engelse Brexit referendum roepen vele vragen op. Is een referendum een nuttige aanvulling op de besluitvorming bij leden van Regering en Tweede en Eerste Kamer? De nog niet zolang geleden aangenomen wet op het raadgevend referendum is menen velen, ook binnen D66, nu al overduidelijk aan herziening toe, betoogt Hanneke Gelderblom-Lankhout.
Het heet een raadgevend referendum maar bijna geen politicus durfde in Nederland de uitslag in twijfel te trekken. Daarmee verandert het consultatief - raadgevend karakter dus in een correctief referendum. Ik denk niet dat dit de opzet was. Maar voor een correctief referendum is in het Nederlandse parlement geen meerderheid.
Wat moet er anders?
- Het opkomstpercentage dat over de geldigheid van een referendum beslist is nu veel te laag. Wanneer slechts 33% opkomt betekent dit dat 67 % van de kiezers geen zin heeft of de noodzaak inziet om naar het stembureau te gaan. Daarmee verliest het advies aan waarde.
- Voor zo’n belangrijk gegeven dient de opkomst in ieder geval meer dan 50 % te -zijn, en eigenlijk is twee derde dus 66 % beter, net zoals bij een grondwetswijziging vereist is.
- De handtekeningen moeten verifieerbaar zijn bv met DIGID, verzamelen via facebook is te makkelijk manipuleerbaar.
- De uitslag moet duidelijk zijn. Een advies van 51,9% voor en 48,1% tegen is geen helder advies.
Met andere woorden zo’n “ín dubio” advies wordt niet overgenomen en dat wordt in de wet geregeld.
- Een referendum moet een eenduidig antwoord geven op een heldere vraag.
Overduidelijk is gebleken zowel bij het Nederlandse Oekraïne referendum als bij het Engelse Brexit referendum dat er tal van andere kwesties meespelen. Waarbij algemeen ongenoegen de drijvende factor blijkt te zijn en niet de wens om op een heldere vraag een antwoord te geven.
Tenslotte
Basaal in de westerse democratieën is de scheiding der machten conform het principe van de “trias politica” . Regering en Kamer hebben via verkiezingen een mandaat van de kiezers en moeten daarover verantwoording afleggen. Of dat voldoende mate gebeurt is een terecht gestelde vraag.
Referenda, wanneer niet goed geregeld, introduceren een gevaarlijke trend. Een vierde macht, de zogenaamde stem van het volk waarbij angst en ongenoegen een stem krijgt, maar op geen enkele manier verantwoording hoeft afgelegd te worden noch oplossingen aangedragen.
Deze vierde macht blijkt steeds opnieuw de weg te plaveien voor volksmenners, die beweren de democratie te verwoorden maar de facto zodra zij aan de macht zijn de vrijheid wegnemen en de democratie ten gronde richten.
Het ineenstorten van Venezuela, een in principe rijk land, waar bijna geen voedsel meer te krijgen is, met zijn ultra linkse populist Chavez en zijn opvolger, president Maduro, is een schrikbeeld dat ons zou moeten waarschuwen.
Hanneke Gelderblom-Lankhout was van 1986 tot 1999 eerste Kamerlid van D66
Wilt u dat Republiek Allochtonië blijft bestaan? Waardeert u ons vrijwilligerswerk? U kunt het laten blijken door ons te steunen. Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook.
Meer over brexit, democratie, hanneke gelderblom-lankhorst, Kamer, oekraïne, populisme, referendum, regering.
