Politiek-culturele integratie moet uitgangspunt nieuw beleid zijn
In opinie op 18-10-2013 | 07:41
De integratie van migrantengroepen is niet louter meer een uitdaging voor de verzorgingsstaat, maar voor de rechtstaat zelf. Uitgangspunt voor een nieuw beleid zou moeten zijn politiek-culturele integratie, met universele waarden van vrijheid, democratie, non-discriminatie en gelijkheid als vertrek- en eindpunt zijn. De rechtstaat moet garant blijven staan voor sociale stabiliteit en moet van toepassing zijn op iedereen; niet alleen tot aan de voordeur maar in sommige gevallen ook daarachter! Lokale en landelijke overheden zouden hun contacten met liberale krachten binnen de migrantengemeenschappen opnieuw moeten aanhalen en versterken. Dat stelt Halim El Madkouri.
Mijn komst naar Nederland viel samen met de val van het CDA/VVD kabinet in 1989 over de reiskostenvergoeding en dieselaccijnzen. Niet zozeer de inhoud was interessant voor mij, maar de wijze waarop het kabinet moest aftreden. De VVD, een van de coalitie partners trok zijn steun in voor de plannen van het kabinet voor bovengenoemde onderwerpen. Ondanks mijn zeer gebrekkig Nederlands op dat moment bleef ik aan de buis gekluisterd. Voor mij ontvouwde zich een fenomeen dat ik tot dan toe niet mee had gemaakt. Namelijk hoe democratie functioneert. Het meest fascinerende voor mij was het feit dat de VVD-fractievoorzitter zijn eigen VVD-minister liet vallen. Tegenover de ontstane situatie zag premier Lubbers geen andere uitweg dan het ontslag van zijn kabinet in te dienen. Zonder bloed en zonder noemenswaardige ruzie! Deze gebeurtenis maakte een diepe indruk op mij en vanaf dat moment groeide bij mij het besef dat democratie, wellicht niet de ideale, de beste regeervorm was.
In 1998, na rellen tussen jongeren van Marokkaanse origine en politie in Amsterdam West, benaderde ik samen met twee andere vrienden hoofdcommissaris Vogelzang van Utrecht met een voorstel hoe soortgelijke rellen te voorkomen waren in de toekomst. Ongetwijfeld dacht hij dat wij op zoek waren naar een of andere subsidie en vroeg wat onze beweegredenen waren. Ik antwoordde hem dat ik mij zorgen maakte niet alleen om andermans bezittingen die in de fik zouden vliegen, maar om de weerbaarheid van onze rechtstaat en onze democratie. Ik zei: “als deze snotapen zouden doorgaan met hun treitergedrag in buurten en wijken, ons politiek bestel daar, vroeg of laat, door ontregeld zou raken”. Hij keek mij met enige meelij aan en beloofde het beste.
Sinds mijn komst naar Nederland heb ik in alles wat ik deed de democratische rechtstaat als richtsnoer genomen. Het verbaasde mij altijd dat dit uiterst belangrijk issue nooit deel heeft uitgemaakt van wat wij hier in Nederland minderhedenbeleid noemden. Dat beleid, gesteund door de verzorgingsstaat, richtte zich voornamelijk op de verbetering van de sociaaleconomische positie van migranten en hun kinderen. Deze nieuwkomers werden vooral gezien als uitdaging voor de verzorgingsstaat. Men dacht dat wanneer de nieuwkomers eenmaal een diploma en een baan zouden hebben de integratie zich vanzelf zal voltrekken.
Veel migranten hebben inmiddels de weg gevonden naar hogere vormen van onderwijs en velen van hen hebben inmiddels uitstekende banen. Niettemin voeren wij het integratiedebat nog steeds.
De aandacht moet zich volgens mij verschuiven naar de mate waarin bepaalde individuen en groepen de waarden van de vestigingslanden onderschrijven. Daarbij moeten de universele waarden van vrijheid, democratie, non-discriminatie en gelijke rechten voor iedereen centraal staan. In onze grootstedelijke centra wonen grote groepen nieuwe Nederlanders met diverse etnische, religieuze en politieke achtergronden. Deze groepen onderhouden allerlei banden met hun landen van herkomst en opereren in lokale, internationale en transnationale netwerken. Velen van die netwerken willen niet alleen van de geneugten van de globalisering genieten maar houden er ook hun eigen agenda’s op na die niet altijd synchroon lopen met de onze. Op deze manier hebben sociale, culturele, religieuze en politieke ontwikkelingen in de landen van herkomst directe invloed op grote migrantengroepen in onze grootstedelijke centra.
De huidige instabiliteit in het Midden Oosten en Noord Afrika heeft zichtbaar zijn weerslag op migrantengemeenschappen met banden met die regio. Invloedrijke islamistische groepen die als key player fungeren in de ontwikkelingen in die landen hebben in de afgelopen jaren hun aandacht verlegd naar de diaspora’s in het Westen. Deze groepen zijn niet geïnteresseerd in onze liberale waarden, maar hebben hun eigen politieke issues en agenda’s. Sommigen van hen kunnen zelfs ondermijnend zijn voor de veiligheid en de rechtstaat.
Hun netwerken en organisaties zijn actief binnen de diaspora’s en trachten zoveel mogelijk aandacht op de politieke situatie in de landen van herkomst te vestigen. Dit met het oog op mobilisering en verwerving van politieke steun voor de strijd in die landen. Door toedoen van deze politiek-religieuze actoren, gesteund door satelliet Tv-zenders, worden culturele, religieuze en politieke conflicten in het Midden-Oosten ook uitgevochten in onze grootstedelijke centra. Politiek noch overheid is bij machte gebleken enige invloed uit te kunnen oefenen op deze processen die veelal vanuit buitenlandse centra worden aangestuurd.
Tegen deze achtergronden kan gesteld worden dat het vraagstuk van de integratie van migrantengroepen niet meer louter een uitdaging is voor de verzorgingsstaat, maar voor de rechtstaat zelf. De uitdaging voor ons ligt primair in het creëren en consolideren van draagvlak voor de waarden van vrijheid en gelijkheid binnen deze groepen.
Uitgangspunt voor een nieuw beleid zou moeten zijn politiek-culturele integratie. Universele waarden van vrijheid, democratie, non-discriminatie en gelijkheid moeten het vertrek- en eindpunt zijn. De rechtstaat moet garant blijven staan voor sociale stabiliteit en moet van toepassing zijn op iedereen; niet alleen tot aan de voordeur maar in sommige gevallen ook daarachter! Lokale en landelijke overheden zouden hun contacten met liberale krachten binnen de migrantengemeenschappen opnieuw moeten aanhalen en versterken. Democratisch en kritisch burgerschap moeten zonder schroom worden gekweekt, gepropageerd en geïmplementeerd.
Halim El Madkouri is Arabist en manager Rechtstaat, religie en samenleving FORUM. Een ingekorte versie van dit artikel verscheen in de Volkskrant onder de titel Radicale clubs trachten migranten in ons land voor zich te winnen. In overleg met de auteur is dit artikel ook op Republiek Allochtonië geplaatst.
Meer artikelen over integratiebeleid hier.
Meer artikelen over radicalisering hier.
Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook.
Waardeert u ons werk? U kunt het laten blijken door ons te steunen.
Meer over democratie, forum, halim el madkouri, integratie, integratiebeleid, rechtsstaat.
