"Opeens zag ik wat ik allemaal kon zijn en kon worden"
In opinie door Amma Asante op 23-12-2018 | 09:48
Terwijl zwarte mensen in positieve rollen een uitzonderlijke zeldzaamheid waren op de Nederlandse televisie met uitzondering van The Cosby Show, Gerda Havertong en Noraly Beyer, ontdekte ik tijdens een vakantie in de VS zo'n 25 jaar geleden hoe het ook anders kon. Voor het eerst keek ik films, reclames, talkshows op televisie en zag ik mensen die op mij leken in uiteenlopende rollen. In tegenstelling tot wat ik in Nederland gewend was waren het niet altijd de clowns, de dieven, de moordenaars, de prostituees, de drugsverslaafden, de alleenstaande moeders of de acteurs die altijd als eerste werden neergeschoten in films.
Ik sloeg daar de kranten open en zag berichten van zwarte journalisten, ik las artikelen over zwarte advocaten, politici, bestuurders, wetenschappers en ondernemers. Er ging een wereld voor me open. In de winkels zag ik op covers van (mode) tijdschriften mooie zwarte vrouwen, elegant afgebeeld. En het was heel gek want ik had nooit gedacht dat het zoveel met mij zou doen. Immers wat niet weet wat niet deert.
Voor het eerst ervaarde ik wat het met me deed om mensen die op mij leken in positieve rollen terug te zien. Alsof je in de spiegel kijkt en voor het eerst ontdekt dat de spiegels waar je voorheen inkeek eigenlijk heel vies waren. Mijn wereld ging letterlijk en figuurlijk open. Ik zag wat ik dus allemaal kon zijn en kon worden. Daar waar ik mij in Nederland afspiegelde tegen witte blonde vrouwen met blauwe ogen kon ik me ineens afspiegelen tegen vrouwen die op mij leken. Het heeft letterlijk en figuurlijk mijn wereld geopend. Mijn perspectieven verbreed. Mijn zelfbeeld kreeg een boost. Hetzelfde gevoel misschien als wat het met velen van ons deed toen Barack Obama president van de Verenigde Staten werd en wij met zijn allen huilend voor de televisie zaten. Dat gevoel van: ja potverdorrie het is mogelijk, het kan wel! Het maakt niet uit waar je vandaan komt: iedereen kan president van de VS worden.
De reden waarom ik dit met jullie deel is de discussie die is ontstaan naar aanleiding van een artikel in NRC Handelsblad waarin een analyse wordt gemaakt van televisiespotjes van supermarkten voor kers en de witheid daarvan. Het artikel is bij sommige opiniemakers in het verkeerde keelgat geschoten. Ik sta hier echt van te kijken. Ik snap echt niet dat je hier boos om kan worden. Het is namelijk een pleidooi voor inclusie. Hoe kan je tegen inclusie zijn? Ja, ook in reclamespotjes is inclusie nodig. Gaat helemaal nergens over, er zijn grotere wereldschokkende problemen, maar het is wat het is. Meer kan ik er ook niet van maken. En zoals ik hierboven mijn ervaringen in de VS uiteenzette: het heeft impact.
Toen ik hierover ging nadenken begreep ik het wel. Denk ik. Je bent immers altijd de standaard geweest. De maat waaraan alle andere aan wordt afgemeten. En opeens zegt iemand dat dat niet deugt en dat het anders moet. Ik kan me voorstellen dat dat dus niet binnenkomt. Of dat het tot irritatie leidt. Of tot boosheid. Maar wees gerust, het is geen persoonlijke aanval. Het zegt niets over of jij wel of niet deugt. Het is slechts een constatering van een feit.Jij mag er zijn. Je bent helemaal o.k. zoals je bent en daarmee zijn andere mensen die niet op jou lijken ook o.k. Zij mogen er ook zijn. En zij mogen dus ook zichzelf terug zien wanneer ze de televisie aanzetten. Punt.
Maar ja, hoe nietszeggend het ook lijkt, vanuit mijn perspectief vind ik het juist gek dat anno 2018 nog een artikel in de NRC nodig is om het gebrek aan inclusie in de Nederlandse samenleving aan te geven. Wat ik 25 jaar geleden realiseerde speelt nog steeds. Gelukkig in mindere mate want er is in de afgelopen 25 jaar verschrikkelijk veel gebeurd en veranderd in de Nederlandse media.
Een mooi voorbeeld is de Linda. Vier jaar geleden schreef ik een column naar aanleiding van een editie van hun over de billen van de zwarte vrouw. Ik nodigde haar uit om verder te kijken dan mijn grote ronde billen. Linda is een tijdschrift dat meerdere malen de fout inging als het om inclusie gaat. Maar zie hun laatste editie. Michelle Obama op de cover. Ze zijn bewust bezig gegaan met inclusie. Ze willen leren van hun fouten. Ze willen een tijdschrift worden waar alle vrouwen zich in kunnen herkennen. Binnenkort ga ik en een aantal andere vrouwen met hen hierover in gesprek. Desalniettemin hebben we nog een slag te maken. En dan heb ik het niet eens over alle andere vormen van diversiteit. Ja, we hebben nog veel te doen.
En het enige wat ik kan doen is blijven uitleggen. Ik ben niet boos, hooguit flabbergasted. Ik ben geen slachtoffer, ik doe niet huilie huilie, noch zeg ik dat iemand een racist is. Ik leg alleen uit hoe zoeits als de media effect kan hebben op het zelfbeeld en belevingswereld van mensen. Uitleggen. Nog eens. En nog eens. Totdat het niet meer hoeft.
Dit stuk van Amma Asante verscheen eerder op haar facebookpagina
Wilt u dat Republiek Allochtonië blijft bestaan? Waardeert u ons vrijwilligerswerk? We kunnen uw steun goed gebruiken. U kunt Republiek Allochtonië steunen en een klein (of groot) bedrag doneren (nu ook via I-deal)
Neem een abonnement op onze dagelijkse nieuwsbrief: Subscribe to Republiek Allochtonië by Email
Meer over beeldvorming, diversiteit, emancipatie, inclusiviteit, media, rolmodel.
Reacties
Hans Naaktloper - 23/12/2018 17:43
Om de inclusie te bereiken zoals jij dat beoogt moet je je verlaten op racisme.
Hoe kom je er bij om te denken dat witte mensen zwarte mensen niet kunnen representeren, of andersom?
Ik heb jaren geleden afstand gedaan van het idee dat huisdkleur representant kan zijn van wat dan ook.
De kleur van je huid is niet relevant, kan dus ook nooit een aanwijzer zijn voor inclusiviteit vs. exclusiviteit.
lees: J. Krishnamurti, hij kan je écht van racisme genezen.
