Mensenrechten zijn één en ondeelbaar
In opinie door Ineke van der Valk op 16-08-2016 | 14:37
Bescherming tegen racisme en discriminatie maken deel uit van een veel omvattender en complexer geheel aan mensenrechten, democratische voorzieningen en rechtsstaat en alles wat er aan wetten, regelgeving, procedures en instituties nodig is om deze vorm te geven, te garanderen en te handhaven. Mensenrechten zijn één en ondeelbaar. Dat schrijft Ineke van der Valk.
In het verleden, voordat ik onderzoek ging doen naar racisme en islamofobie, heb ik mij ten tijde van het dictatoriale regime van koning Hassan in Marokko 20 jaar lang op verzoek van Marokkaanse mensenrechtenactivisten beziggehouden met steun aan hun strijd en verbetering van het lot van politieke gevangenen. Voor mij zijn antiracisme, mensenrechten, democratie en rechtsstaat nauw met elkaar verbonden.
Daarom moet ik hier eerst ingaan op de situatie in Turkije waar een coup plaatsvond, gevolgd door wat ik een ‘maatschappijgreep’ noem. De staatsgreep werd al snel verijdeld maar de ‘maatschappijgreep’ door de Turkse overheid is nog lang niet voorbij. De reactie op de staatsgreep is meer dan buitensporig en vormt een ernstige aantasting van bovengenoemde instituties en voorzieningen.
Tienduizenden mensen worden getroffen in hun primaire belangen, levensbehoeften en mensenrechten, niet vanwege bewezen deelname aan de staatsgreep maar omdat hun meningen en sociale activiteiten de regering niet bevalt. De meeste feiten over de repressie na de staatsgreep zijn in het dagelijkse nieuws geregeld aan de orde geweest.
Een korte opsomming volstaat hier. De noodtoestand is uitgeroepen voor de duur van drie maanden waardoor de bevoegdheden van Erdogan verder zijn verruimd. Dat betekent o.m. dat wetten geen parlementaire goedkeuring nodig hebben, dat persvrijheden verder ingeperkt (kunnen) worden.
Er zijn plannen om de doodstraf weer in te voeren, tientallen radio- en tv-stations zijn gesloten en perskaarten van journalisten ongeldig verklaard, er worden grootscheepse zuiveringen uitgevoerd: meer dan 60.000 mensen zijn ontslagen of geschorst, in het onderwijs, bij de rechterlijke macht en politie en onder ambtenaren; academici worden getroffen door een uitreisverbod en ook andere uitreizigers vinden allerlei beperkingen op hun weg.
Nog dagelijks worden hier nieuwe repressiemaatregelen aan toegevoegd. Duidelijk is dat de plannen en lijsten van personen tevoren moeten hebben klaar gelegen. De poging tot staatsgreep fungeert vermoedelijk als gelegenheid voor een al langer geplande samenlevingsgreep. Op kleinere schaal vonden dit soort repressieve maatregelen al veel langer plaats maar dat was kennelijk nog niet genoeg.
Vanuit de alom gerespecteerde mensenrechtenorganisatie Amnesty International bereiken ons berichten over mishandeling, marteling en verkrachting van gevangen burgers. In verschillende Europese landen worden mensen en voorzieningen die al of niet vermeend verbonden zijn met de Gulenbeweging bedreigd. Personen worden lastiggevallen, uitgescholden en soms zelfs mishandeld. Pogingen tot brandstichting en vernielingen vonden in Nederland onder meer plaats bij Turkse instellingen in Rotterdam, Deventer, Apeldoorn en Eindhoven.
Turkije heeft Nederland verzocht om medewerking te verlenen bij het aanpakken van de Gulenbeweging die wordt vergeleken met een virus die met wortel en tak moet worden uitgeroeid.
Ik ben bezorgd over het lot van de arrestanten, van universitaire collega’s en leden van maatschappelijke organisaties, vooral ook degenen die ik in mijn werk heb ontmoet en met wie ik heb samengewerkt. Op conferenties in binnen en buitenland, ook in Turkije, heb ik veel mensen ontmoet die zich inzetten tegen islamofobie en moslimdiscriminatie. Niet altijd kwam daarbij aan de orde wie welke politieke achtergrond had en dat deed ook niet direct ter zake.
Ook Turkse (overheids)instellingen waren soms betrokken. In mijn optiek zijn mensenrechten één en ondeelbaar. Als zij enerzijds verdedigd worden en anderzijds geschonden, is er sprake van politiek opportunisme en strategische berekening. Dan is er niet langer sprake van integer optreden.
In woorden worden democratie en rechtsstaat door de Turkse overheid nog steeds gesteund maar dat kan de praktijk van ernstige politieke repressie niet verhullen. De afspraken rond het aandeel van Turkije in het beteugelen van de vluchtelingencrisis en de strategische ligging van het land als NAVO-partner maken het moeilijk voor de EU om daadkrachtig te reageren op de politieke repressie in Turkije. Toch zal dit moeten gebeuren.
De EU-landen, hun politieke en maatschappelijke organisaties en burgers moeten opkomen voor de veiligheid en burgerrechten van leden en sympathisanten van de Gulenbeweging. Het is verontrustend en teleurstellend om te zien hoe alom vele Turkse burgers, in Turkije en daarbuiten, de repressie voor lief nemen en zelfs verdedigen uit naam van de democratie. Democratie is echter meer dan de macht van het getal.
Ineke van der Valk is als onderzoeker verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. Zij doet onderzoek naar discriminatie en extremisme, de laatste jaren vooral naar islamofobie. Een andere versie van ceze column verscheen eerder in Zaman Vandaag en is op verzoek van de auteur ook op Republeik Allochtonié geplaatst. Meer van en over Ineke van der Valk: hier
Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook.
Waardeert u ons werk? U kunt het laten blijken door een bijdrage over te maken op rekeningnummer NL12INGB0006026026 ten name van de stichting Allochtonenweblog te Amsterdam. Met een donatie van 5 euro zijn we al blij. Meer mag ook!
Meer over erdogan, gülen, ineke van der valk, mensenrechten, turkije.
Reacties
De Graeve Freddy - 18/08/2016 12:02
