Mannen moeten verplicht worden mee te werken aan religieuze scheiding als hun partner dat wil
In opinie door Kathalijne Buitenweg op 15-09-2018 | 09:39
Neem een zelfstandig artikel op in het burgerlijk wetboek dat mensen verplicht mee te werken aan een religieuze scheiding als een van de partners dat echt wil.
In 2017 werden in Nederland meer dan 30.000 huwelijken beëindigd. Scheiden mag, en hebben we geregeld in het burgerlijk wetboek. Het recht om een eigen partner te kiezen betekent ook het recht om een relatie te beëindigen. Zowel mannen als vrouwen kunnen een echtscheiding aanvragen en afdwingen. Maar daarmee is niet voor iedereen het huwelijk ook echt voorbij.
In Nederland kiezen veel mensen ervoor om naast een burgerlijk huwelijk, ook een religieus huwelijk te sluiten. En de spelregels voor het beëindigen daarvan zijn anders. In religieuze huwelijken kunnen vrouwen namelijk vaak niet scheiden zonder toestemming van de man. Zij zitten dan gevangen in hun huwelijk. De gevolgen daarvan zijn ernstig. Nederlandse vrouwen met een Pakistaanse achtergrond durven bijvoorbeeld niet met een nieuwe liefde naar hun land van herkomst te reizen omdat ze daar het gevaar lopen gestenigd te worden vanwege ‘overspel’. Huwelijkse gevangenschap is zo een serieuze schending van mensenrechten.
Formeel kan de man die een vrouw weigert haar vrijheid te geven en niet wil scheiden strafrechtelijk worden vervolgd. Maar vooral als er kinderen in het spel zijn, is dat voor veel mensen een brug te ver. Moet papa dan naar de gevangenis? Dat levert nog meer ellende op en brengt een scheiding niet dichterbij. Deze weg is tot nu toe dan ook ongebruikt.
Maar wat dan wel? In de Tweede Kamer bestaat forse terughoudendheid om religieuze scheidingen af te dwingen. De staat hoort zich immers niet te bemoeien met religieuze regels. Maar wat GroenLinks betreft is zelfbeschikking het hoogste goed: het recht om zelf het eigen leven vorm te geven. Zelfbeschikking mag nooit worden geketend door religie.
Inmiddels circuleren verschillende opties om de wet die scheiding regelt aan te vullen, uitgewerkt door juriste Pauline Kruiniger van de Universiteit Maastricht. Politiek het makkelijkst haalbaar is het invoeren van de verplichting om bij het afsluiten van een burgerlijk huwelijk in de huwelijkse voorwaarden vast te leggen hoe een eventueel religieus huwelijk kan worden beëindigd. In theorie is daarmee het probleem opgelost, want je mag in Nederland pas een religieus huwelijk sluiten als je ook voor de wet bent getrouwd. Maar een toenemend aantal moslims sluit alléén een religieus huwelijk. Daar komen geen huwelijkse voorwaarden aan te pas. Die trend is natuurlijk onaanvaardbaar. Het is van belang om meer werk te maken van voorlichting en het vervolgen van imams die deze huwelijken sluiten. Maar we kunnen deze groep vrouwen niet in de kou laten staan.
Beter is het daarom om een zelfstandig artikel op te nemen in het burgerlijk wetboek. Dat mensen verplicht mee te werken aan een religieuze scheiding als een van de partners dat echt wil. Nu al oordelen sommige rechters zo. De weigering om mee te werken aan een scheiding wordt door hun gezien als een ‘onrechtmatige daad’, waar een dwangsom op staat. Maar er zijn ook rechters die vrouwen naar een sharia-rechtbank verwijzen.
De voorvrouw van Femmes for Freedom, Shirin Musa, is via deze ‘onrechtmatige daad-constructie’ uit haar huwelijk bevrijd. Maar het is nu nog zeer afhankelijk van de individuele situatie. Shirin Musa pleit al jaren voor een algemene regel die alle vrouwen licht aan het eind van de tunnel biedt. Het is de hoogste tijd om dat te regelen.
Dit artikel van Kathalijne Buitenweg is eerder in het NRC verschenen en in overleg met de auteur ook op Republiek Allochtonië geplaatst.
Zie ook:
'Juridische middelen die huwelijkse gevangenschap kunnen voorkomen of oplossen' (factsheet Universiteit Maastricht)
Onderzoeksproject ‘Huwelijkse gevangenschap: bruggen bouwen tussen religie en recht'
Gevangen in een huwelijk en dan? (Zorg en Welzijn)
CDA en GroenLInks willen boete voor mannen die vrouwen gevangen houden in religieus huwelijk
Wilt u dat Republiek Allochtonië blijft bestaan? Waardeert u ons vrijwilligerswerk? We kunnen uw steun goed gebruiken. U kunt Republiek Allochtonië steunen en een klein (of groot) bedrag doneren (nu ook via I-deal)
Neem een abonnement op onze dagelijkse nieuwsbrief: Subscribe to Republiek Allochtonië by Email
Meer over huwelijksdwang, huwelijkse gevangenschap, vrouwenemancipatie.
Reacties
Hans Naaktloper - 15/09/2018 13:54
Schrijver wil religies een statuur meegeven die niet past in een democratisch-pluralistisch stelsel, wij hebben hier scheiding van kerk en staat. Vrouwen die het slachtoffer worden van gijzeling horen daarvan aangifte te doen en kunnen beter afscheid nemen van hun religie, want het is toch die religie die hun partners het recht geeft hen te gijzelen. "Ja lieverd, papa moet naar de gevangenis want hij behandelt ons als bezit, hij houdt ons gevangen". En: "Als papa tijdens zijn detentie wordt geconfronteerd met andere levensvisies dan degene waarin wij op dit moment in zijn verstikt, komt ie misschien tot de openbaring dat de uitvoeringspraktijk van onze religie niet meer is dan een perverse gedragsmodificatie".
Religies zijn gecorrumpeerde spiritualiteit. Terwijl in spiritualiteit het zoeken naar antwoorden op levensvragen, openheid en wijsheid centraal staan zijn religies de versteende fossiele machtsblokken die overblijven als de materie zich om een spiritueel zwaartepunt heen drapeert. Eerst ontwikkelen mensen monsters (religies) en daarna worden ze er bang van. Als zoveel mensen zich laten belazeren met spookverhalen en mythes wil dat nog niet zeggen dat er rekening mee gehouden moet worden. Mensen zijn vooral slachtoffer van hun eigen onderdanigheid en goedgelovigheid, rechtsstatelijk hebben we dit inmiddels geregeld, maar het gaat veel te ver om in rechtsstatelijke termen die religieuze gekte op te waarderen tot iets waarmee allen blijkbaar rekening hebben te houden. Schrijver pleit expliciet voor de invoering van sharia.
Wij hebben in nederland kans na kans laten lopen om de christenhonden*en joden van al hun privileges te beroven, dat hebben we niet gedaan, maar nu daar een buitengewoon intolerant broertje (islam) bij is gekomen zijn de rapen ineens gaar. Hypocrieter kan haast niet, christenen en joden lopen voorop om moslims het leven zuur te maken, terwijl zij zélf de voorwaarden voor religieuze machtsaspiraties hebben geschapen. Waarom is de katholieke kerk, na al die pedoschandalen en het toedekken daarvan door de kerk, nog niet ontmanteld, waarom moeten onze kinderen nog steeds elk jaar op schoot bij een katholieke 'kindervriend' met zwarte slaafjes?
Oplosssing is het toetsen van religies, zowel het bronmateriaal als de uitvoeringspraktijken, aan de grondwet, kijken wat er dan aan inhoud overblijft. Ieder mag geloven wat ie wil, maar vraag ons niet om in beleid rekening te houden met uw geloof in marsmannetjes. Beroof religies van privileges.
* jazeker, christenhonden mag ik ze noemen, deze smiechten hebben mijn jeugd en die van mijn ouders vergald met intimidatie, lijfstraffen, excommunicatie, anti- intellectualiteit, vrouw- en homovijandigheid, onderdanigheid, kleinburgerlijkheid, intolerantie en onvervalst fascisme. Hoe orthodoxer, hoe meer haat en angst er wordt verborgen en hoe fascistischer de uitvoeringspraktijken. Achter elke religieuze façade gaat fascisme schuil.
