Makamba’s: Dank voor de slavernij
In opinie door Martijn de Koning op 03-04-2013 | 17:14
Tekst: Martijn de Koning
Stelt u zich even voor. Een stel Marokkaans-Nederlandse jongens in een uitzending die de volgende uitspraken uitdoen:
1) Een jood komt wel uit het kamp, maar een kamp nooit uit de jood
2) Joden zouden de Duitsers dankbaar moeten zijn voor de concentratiekampen.
Zonder die kampen zouden ze nu geen eigen staat hebben.
Dat zou wat zijn of niet? Boos-sarcastische stukjes op ons nationale geweten Geenstijl door één van de moraalridders in de redactie. Puntige stukken op The Post Online of Marokkanen nu wel of geen anti-semitisme probleem hebben en klaagstukjes waarom niemand het over de islam heeft op de Dagelijkse Standaard. Een opiniestuk van Bart Schut die in de banlieus van Frankrijk ook één Marokkaanse Fransman is tegen gekomen die hem heeft verteld dat dit soort uitspraken bij alle Marokkanen diep geworteld zijn. En al die retweets, man man man. En niet te vergeten twee onderzoeken van minister Asscher: één of Marokkaans-Nederlandse jongens goed geïntegreerd zijn en één of ze een anti-semitisme probleem hebben.
Nou is dat niet gebeurd. Maar neem de aflevering Curaçao – Hollandse Maatjes van het NTR programma ‘Onder Elkaar’. Dit leverde een zeldzaam inkijkje in het levende racisme onder Nederlanders. Er werd gewaarschuwd voor ‘kwetsende uitspraken’ als ‘de neger komt wel uit het oerwoud maar het oerwoud komt nooit uit de neger’ of ‘Jullie (de mensen van Curaçao) zouden ons (de blanke Nederlanders) dankbaar moeten zijn dat we in de 17e eeuw slaven hebben gebracht. Jullie hebben nu een beter leven’.
De Nederlandse regering schafte de slavernij af op 1 juli 1863. Deze dag staat ook wel bekend als Keti Koti en wordt ook wel de Dag van de Vrijheden en Kettingsnijden genoemd in Suriname. Als je de aflevering bekijkt, met racistische uitspraken waar je niet helemaal goed van wordt en waar elders mensen voor opgepakt zouden worden, dan zie je dat de blanke Nederlanders in dit verhaal de ketenen maar al te graag zouden willen herstellen. Men blijft volhouden daar de beschaving te hebben gebracht. De uitzending past goed in een jaar waarin Nederland de afschaffing van de slavernij 200 jaar geleden viert (u had het vast al gemerkt…). Maar wat valt er eigenlijk te vieren? Is het vieren van het einde van de slavernij eigenlijk niet vooral een blank feestje om te kijken hoe moreel hoogstaand wij zijn? We hebben een misdaad tegen de menselijkheid gepleegd en nu doen we dat niet meer. Laten we dat vooral vieren ja.
Als er al mensen zijn die racisme aan de kaak stellen worden ze weggehoond of het wordt simpelweg ontkend. Of, nog erger, als er gezegd wordt dat iemand een racistische opmerking maakt dan is die persoon gekwetst. Een interessant vertoon van narcisme zou ik dat noemen alsof die hele geschiedenis om die persoon an sich gaat. Of er wordt gesteld, dat men zich er van bewust is dat men racistische vooroordelen heeft. In beide gevallen gaat om een immunisering zodat er geen discussie gevoerd hoeft te worden van de zichtbare en onzichtbare racistische structuren en verleden van dit land. Of er wordt een vergelijking gemaakt met hedendaagse vormen van slavernij zoals vrouwenhandel en kinderarbeid. Interessant hoor, maar over het algemeen laten we dan alleen de overeenkomsten zien en niet de verschillen. Slavernij in het verleden was door de staat gesanctioneerd en (mede-)uitgevoerd bijvoorbeeld. De eenzijdige vergelijking met hedendaagse vormen wekt nu vooral de indruk dat de slavernij van het verleden geschiedenis is, een afgerond verhaal, klaar. Het tegendeel is waar.
U mag vinden natuurlijk dat mijn vergelijking hierboven met de Marokkaanse Nederlanders en de holocaust zwaar overtrokken is. Dat er niet zoiets als een zwarte holocaust en dat mijn vergelijking een godwin is. Tegenwoordig een vakkundige manier om iedere nuttige vergelijking met de holocaust te blokkeren en de mythe in stand te houden dat wij niet zo zijn. Een indruk die versterkt zou kunnen worden omdat deze uitzending gaat over de ‘Nederlandse happy few’ op Curaçao; weliswaar mensen van ons maar toch ook weer heel anders. Als u dat vindt, vraagt u zich dan even af waar de stilte over deze uitzending vandaan komt.
Martijn de Koning is cultureel antropoloog. Dit stuk is eerder op zijn blog Closer verschenen. zie hier. In overleg met Martijn de Koning is het ook op Republiek Allochtonië geplaatst.
Eerdere blogs van Martijn op dit weblog vind je hier
Meer over racisme op dit blog hier
Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook. Republiek Allochtonië (voorheen Allochtonenweblog) bestaat 7 jaar. Waardeert u ons werk? U kunt het laten blijken door ons te steunen.
Meer over koloniaal, makamba, martijn de koning, racisme.
Reacties
Hensley kniesje meijer - 04/04/2013 19:42
Slavernij is inderdaad geen blanke uitvinding. Maar de europeanen hebben de uitvinding wel als grootverbruiker gebruikt. Inderdaad verkockt door afrikanen. En ja, er waren ook gekleurde mensen die slaven hadden. Maar dat was misschien 2 procent...
Kelele Nyingi - 04/04/2013 16:34
Je kunt er natuurlijk over van mening verschillen of de Holocaust te vergelijken is met de slavernij. Beide zijn gruwelijke misdaden tegen de mensheid. Is het wel kies om daarin gradaties van gruwelijkheid aan te leggen? Is de stelselmatige vervolging en vernietiging van een groep mensen op basis van hun etnische afkomst erger dan de stelselmatige gevangenneming, onderdrukking en uitbuiting van een groep mensen van een specifiek ras? Ik vind van wel en daardoor heeft de vergelijking op mij een averechts effect.
Interessante vraag is dan natuurlijk of de in de eerste alinea gesuggereerde uitlatingen van Marokkaanse jongens erger zijn dan de geciteerde uitspraken uit het programma Curaçao – Hollandse Maatjes of misschien wel of een dergelijke vergelijking van enige betekenis is anders dan als discutabele spiegel.
Tot zover heb ik echter nog geen probleem met het gegoochel met vergelijkingen en uitspraken. Waar ik mij echter aan stoor, is het ook door u gedemonstreerde racistische vooroordeel dat 'het blanke ras' als geheel voor de slavernij verantwoordelijk zou zijn. Ik wijs dat af op verschillende gronden. Ten eerste: slavernij is geen 'blanke' uitvinding. Het bestaat al vele, vele eeuwen en over de gehele wereld.
Ten tweede waren het in het tijdsgewricht waarover dit gaat niet alleen of zelfs voornamelijk blanken, die zich met slavernij bezig hielden. Bijvoorbeeld, veel van de Afrikanen, die tot slavernij werden gebracht, waren gevangen genomen en verhandeld door mede-Afrikanen.
Ten derde betreft het in alle gevallen slechts een heel klein deel van de blanke Nederlanders die überhaupt iets met slavernij te maken hadden. De meeste blanke Nederlanders hadden de handen vol om alhier met zelf keihard werken het hoofd boven water te houden. Slechts een kleine groep blanke Nederlanders, vooral bestaande uit de elite en onscrupuleuze 'handelaren', hield zich hiermee bezig en zijn er rijk van geworden.
'We' hebben deze misdaad dus niet gepleegd. Ik weiger mij daarvoor medeverantwoordelijk te laten maken op de enkele gronden dat de toenmalige machtselite het sanctioneerde en er 'blanke Nederlanders' bij betrokken waren en ik ook een blanke Nederlander ben.
Jan Beerenhout azn - 04/04/2013 09:46
Hensley kniesje meijer - 03/04/2013 19:08
