Land of Promise
In opinie door Bart Voorzanger op 25-11-2013 | 13:36
tekst: Bart Voorzanger
Afgelopen zaterdag ging op het Idfa "Land of Promise" van René Roelofs en Paul Scheffer in première. Deze documentaire wil volgens de samenvatting op de Idfa-website laten zien ‘hoe de immigratie van de laatste zestig jaar de Europese samenlevingen blijvend heeft veranderd’ – een lofwaardig streven, dat niet wordt waargemaakt. Wat hij biedt is een veelzijdig verzameling indringende beelden van dingen die de afgelopen zestig jaar gebeurd en gezegd zijn. En dat is echt wat anders.
‘René Roelofs en Paul Scheffer’, aldus diezelfde website, ‘kijken verder dan de schuldvraag en laten in plaats daarvan de beelden voor zichzelf spreken’. Dat eerste is verstandig. Er komen, naast veel moois en vrolijks, heel veel akeligheden in beeld die allemaal hun eigen schuldvraag met zich brengen, en geen van die schuldvragen is makkelijk te beantwoorden. Maar het tweede – dat voor zichzelf laten spreken van beelden – is jammer.
Ik mag graag betogen dat één woord vaak meer zegt dan duizend beelden, en deze documentaire is daarvan een goed voorbeeld. In elk filmfragment zien we iets dat gebeurd is – al zitten er volgens de Idfa ook beelden uit speelfilms tussen, en die zijn, voor zover het niet om trucages gaat, alleen gebeurd in de triviale zin dat de gefilmde handelingen daadwerkelijk door acteurs zijn uitgevoerd. Maar hoe vaak het getoonde gebeurd is, hoe gangbaar of juist uitzonderlijk het was, wat eraan voorafging en wat eruit voortkwam, wat het betekende voor de betrokkenen en om hoeveel betrokkenen het dan ging, kortom wat de maatschappelijke en historische betekenis van het getoonde is, vertellen die beelden niet. Theoretisch is het dus denkbaar dat we een uur en tweeënveertig minuten hebben zitten kijken naar bizarre incidenten zonder enig blijvend belang.
Wees gerust, dat hebben we vast niet, maar wélke beelden voor ons, nu, van belang zijn, en in welk opzicht, moet elke kijker geheel voor zichzelf uitmaken. En ik vermoed zo dat het gevolg daarvan is dat iedereen met een mening over de arbeidsimmigratie van de afgelopen zestig jaar en wat die ons aan moois en lelijks gebracht heeft, in deze film vooral de juistheid van die mening bevestigd zal zien.
Kortom, de door de makers zelf gestelde kernvraag ‘hoe de immigratie van de laatste zestig jaar de Europese samenlevingen blijvend heeft veranderd’ wordt op geen enkele manier beantwoord. En dat een ervaren regisseur deze documentaire met weinig moeite tot de helft kan terugsnoeien zonder de kijker daarmee iets noemenswaardigs te onthouden, is vergeleken daarbij een detail.
Bart Voorzanger. Meer van Bart op dit blog hier.
Zie ook:
film over 50 jaar Europese integratie
Luister hier ook naar het boeiende interview dat het programma Kunststof met Paul Scheffer had
Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook.
Waardeert u ons vrijwilligerswerk? U kunt het laten blijken door ons te steunen.
Meer over immigratie, land of promise, paul scheffer, rené roelofs.
