Home » Blog » Opinie » Journalist Joost Niemöller schreef een boekje deel III. Asielmigratie

Journalist Joost Niemöller schreef een boekje deel III. Asielmigratie

In opinie op 06-08-2012 | 10:36

Dit derde deel over het boek van Joost Niemöller, Het Immigratietaboe, gaat over asielzoekers. Niemöller probeert aan te tonen dat de maatregelen uit de nieuwe vreemdelingenwet 2000, ingevoerd in 2001 door Job Cohen, geen structureel effect heeft gehad op het aantal asielzoekers. De bewijzen die hij aanvoert zijn meestal nogal dun. Enkele uitspraken kunnen zelfs als verzinsels worden aangemerkt.

In deel 1 laat ik zien dat alleen al in de eerste bladzijde met ‘feiten’ in zijn boek vol fouten staat. In deel 2 ga ik in op enkele dubieuze uitspraken door Niemöller gedaan rondom de presentatie van zijn boek en tussendoor heb ik nog een stuk geschreven n.a.v. reacties op mijn deel 1, waaronder enkele van Niemöller zelf. Ik heb Niemöller op de hoogte gebracht van dat artikel met het verzoek te reageren. Jammergenoeg weigert hij dat te doen en noemt hij mij zelfs een trol. Er heerst blijkbaar een taboe op discussiëren over feiten.

Een discussie over of er nu een structurele vermindering van het aantal asielzoekers is is natuurlijk van belang. De afgelopen elf jaar is een grote daling geweest van het aantal mensen dat bij ons aanklopten voor asiel. Niemöller probeert in zijn boek aan te tonen dat die daling een soort toeval is. Toch heeft het CBS haar toekomstprognoses aangepast aan die verminderde asielinstroom.

Niemöller erkent dat het aantal spectaculair is gedaald van de Vreemdelingenwet van 2001 (de wet van Job Cohen, FvD), maar dat kon volgens hem net zo goed gekomen zijn door het einde van de Joegoslavische burgeroorlog in 1999. Ook het aantal asielzoekers uit Afghanistan nam omstreeks de eeuwwisseling af. In het door mij al aangehaalde stuk met reacties staat een reactie van Niemöller:
 
'De daling van het aantal moslimmigranten heeft niets te maken met de regeling die onder Cohen is ingevoerd. Dat is een vaak verspreidde mythe. U zou toch echt eens mijn boek moeten lezen, daarin wordt dit precies uitgelegd.
De wet van Cohen ging over asielzoekers. Het aantal asielzoekers is daarna inderdaad gedaald, maar dat had niks te maken met de wet. Er was namelijk een enorme groei in asielzoekers door de komst van grote groepen Afghanen die deel uit maakten van het communistische bewind (voor een deel oorlogsmisdadigers die hier nooit hadden mogen komen) en vluchtelingen in verband met de Joegolsavische burgeroorlog. Toen er aan die verschijnselen een einde kwam, nam ook het aantal asielzoekers af.
Het kan dus voor hetzelfde geld weer toenemen.'

Dit standpunt van Niemöller vind je ook in het boek.
Ook Hans Roodenburg, econoom en een van de deskundigen in het boek van Niemöller, meent dat het o.a. komt door de daling van het Afghanen en de economische crisis na 2001.

Allereerst deze immigratiecijfers van het CBS die gaan over asielzoekers:

Bron CBS

In deze cijfers zitten niet de familieleden (zgn. nareis), maar er zitten wel asielzoekers bij die uiteindelijk geen verblijfsvergunning krijgen. Ik heb 2000 t/m 2004 ook nog apart in een grafiek gezet. Het is niet zo dat een asielzoeker die zich aanmeldt ook direct wordt ingeschreven in het bevolkingsregister (basisadministratie). Dat gebeurt pas als hij een verblijfsvergunning krijgt of, als de procedure nog loopt, na zes maanden verblijf in ons land. Ik heb gehoord dat dat laatste vaak (veel) later gebeurt. Je hebt dus te maken met een belangrijke verschuiving naar het volgende jaar: als iemand in 2001 aanvraagt dan kan het zijn dat hij pas in 2002 in de CBS-immigratiestatistieken voorkomt. Het voordeel van deze CBS-cijfers is echter dat er geen dubbeltellingen in zitten omdat een asielzoeker meerdere aanvragen kan indienen.

Het is zonneklaar: een enorme daling na 2001. Je ziet het totaal aantal, totaal zonder Joegoslaven, totaal zonder Afghanen en het totaal zonder die twee groepen. Het is volstrekt duidelijk dat de daling niet alleen komt door Joegoslaven en/of Afghanen.

We zien ook dat de piek van 2009 ver blijft onder de vroegere aantallen.
Nu zeggen de Nederlandse cijfers wat, maar ook niet alles. Hoe zijn de cijfers vergeleken met de rest van de EU?

Bron: Eurostat X, X.

In tegenstelling tot de cijfers van het CBS gaan deze wel over aanvragen en zitten hier ook gezinsleden (nareis) in. Die nareis komt nadat de asielzoeker een verblijfsvergunning heeft gekregen. Ook hier heb je dus een naijleffect. Ik heb het gemiddelde genomen van 1998 t/m 2000 en die op 100 gezet. We zien meteen dat de Nederlandse aanvragen zeer sterk zijn gedaald sinds 2001 en sinds 2002 tussen de 20% en 40% van het gemiddeld aantal aanvragen van 1998 t/m 2000 bedraagt. Ook bij de EU zien we een daling maar veel minder sterk. Dat verschil tussen de EU en Nederland in figuur 2 heb ik ook uitgedrukt in percentages:

In 2001 daalde het aantal aanvragen in Nederland tov de EU met maar liefst 40% en dat werd 66% in 2002. Alleen in 2006 kwam het percentage met 58% boven de helft uit. We kunnen dus constateren dat sinds 2001 het aantal aanvragen in Nederland meer dan gehalveerd zijn tov de rest van de EU en dat ondanks dat het aanvragen in de EU ook sterk is gedaald.

De onderste lijn geeft nog het percentage aanvragen in Nederland tov de hele EU. Dit percentage bevindt zich al 10 jaar tussen de 4% en 6% en was voor 2001 gemideld 11%.

We kunnen dus concluderen dat het aantal immigranten en aanvragen asiel in Nederland sterk is gedaald. Het ligt voor de hand om de oorzaak te vinden in de wijziging van de vreemdelingenwet in 2001. Door wie wordt dat ondersteund?
Op blz. 251 van het boek van Niemöller komt demograaf Joop de Beer -een van de deskundigen in Niemöller zijn boek- aan het woord:

‘Bij asielzoekers heb je gezien dat beleid duidelijk effect heeft. In 2000 was het iets van 50.000, daarna werd het beleid strenger en is het aantal asielzoekers enorm teruggelopen.’

Merkwaardig dan dat Niemöller dus schrijft: ‘De wet van Cohen ging over asielzoekers. Het aantal asielzoekers is daarna inderdaad gedaald, maar dat had niks te maken met de wet.’ Dan verwacht je een stevige onderbouwing waarom zijn deskundige het fout heeft. Die ontbreekt grotendeels.

Ook anderen geven aan dat de wijziging van Vreemdelingenwet de oorzaak was:
CBS 2003: Nederland: afname door nieuwe Vreemdelingenwet. In dit stuk wordt ook al de daling tov de EU geconstateerd.
CBS: 2005: Met de invoering van de Vreemdelingenwet 2000 op 1 april 2001 is een verscherping van het beleid ten aanzien van de toelating van asielzoekers in Nederland ingezet. Sinds 2001 komen minder asielzoekers naar Nederland, en steeds vaker wordt hun verzoek afgewezen. Ook het beleid ten aanzien van afgewezen asielzoekers is aangescherpt.
CBS 2010: Na de invoering van de Vreemdelingenwet 2000 op 1 april 2001 nam het aantal asielzoekers af.
SCP 2011: Sinds 2000 is het aantal asielzoekers gedaald, mede vanwege de invoering van de nieuwe Vreemdelingenwet 2001, die in een aantal opzichten restrictiever was.

Het enige bewijs dat de stelling van Niemöller enigszins ondersteund is een verwijzing naar een proefschrift van C. Grütters. Volgens Grütters is de vreemdelingenwet niet de oorzaak van de daling van het aantal asielzoekers in 2002, maar de vermindering van doorlooptijd van de aanvragen. Een bezwaar is dat het proefschrift dateert van begin 2003 en er was geanalyseerd t/m 2001. Het was gewoon tekort dag om toen een uitspraak te kunnen doen over de effectiviteit op lagere termijn.

Inmiddels zijn wij in 2012 aanbeland en zijn we in geen jaar ook maar in de buurt geweest van de aantallen van voor 2001/2000.
Niet in het boek genoemd is dit stuk van Grütters uit 2006. Zeer lezenswaardig. Enkele uitspraken:
 
‘Het Nederlandse asielbeleid is in theorie ‘streng maar rechtvaardig’. In de praktijk lijkt het succes echter te worden afgemeten aan de mate van afschrikking, of anders gezegd hoe minder er komen hoe succesvoller het beleid wordt geacht te zijn. Dat doet de vraag rijzen of het überhaupt acceptabel is dat rechtvaardigheid wordt uitgedrukt in aantallen. Daarnaast is het opvallend dat veel asielbeleidsmaatregelen worden genomen, op grond van een onjuiste perceptie van wat er werkelijk aan de hand is en bovendien op een onjuiste verwachting ten aanzien van het effect van een bepaalde maatregel. Anders gezegd, men weet niet wat men doet of veroorzaakt.’

Ook in 2006 meent Grütters dat het niet de Vreemdelingenwet 2000 die de daling heeft veroorzaakt. Dan moet het dus met ander beleid van Cohen te maken hebben gehad. Cohen blijft dus de schuldige.

De Beer noemt ook nog het waterbedeffect: als het beleid in het ene land strenger wordt gaat men naar een ander land. Die maakt het ook weer strenger en dan gaan nieuwe asielzoekers weer ergens anders heen. Dat is een effect dat er zeker is, maar is het nog wel zo sterk? Op een bepaalt moment houdt het op. Het is er nog wel als je kijkt naar asielzoekers die eerst in Griekenland een aanvraag hebben ingediend en na afwijzing vervolgens elders een aanvraag indienen. Die aanvragen worden dan in principe afgewezen omdat volgens het Akkoord van Dublin asielzoekers niet in een ander EU- land opnieuw een verblijfsvergunning kunnen aanvragen. Griekenland maakt echter zo’n puinhoop van zijn asielbeslissingen dat de rechter heeft geoordeeld dat dublin niet geldt.
Maar als de regelgeving overal zo streng is dan houdt het op en neemt Nederland nog wel zoveel op als in een ander land het beleid harder wordt?
 
 
Hoe zit het met moslimasielzoekers die Niemöller noemt? Daar zijn geen cijfers van. Wel zijn er cijfers van asielzoekers geboren in een moslimland. Komt de daling van die groep door Afghanen zoals Niemöller beweert?

Bron: CBS

De cijfers komen uit dezelfde bron als figuur 1. Niet alle moslimlanden staan in die tabel, maar de belangrijkste wel. Ook hier is duidelijk dat je het stijgen aan dalen niet alleen aan Afghanen (of welke nationaliteit dan ook) kan ophangen.

Asielmigratie heeft ook weinig met werkloosheid te maken in het land van bestemming. Bovendien was in 2001 en 2002 de werkloosheid lager dan in 1998 t/m 2000.

De Beer noemt nog een voorbeeld waarbij nationaal beleid succes heeft: ‘Een paar jaar geleden werd bijvoorbeeld het beleid wat aangescherpt. Toen kreeg je meer Somaliërs. Nu is dat beleid aangescherpt en ik hoorde van het CBS dat de laatste cijfers al weer een daling laten zien.’

Dit geeft Niemöller dan weer de kans om te roepen dat het wordt bevestigd want uit het jaarverslag van de IND:

‘Het aantal eerste asielaanvragen is in 2011 gedaald van 12.700 naar 11.300 aanvragen.Dit is voor een groot deel veroorzaakt door de daling van het aantal eerste aanvragen van Somaliërs. Deze daling is het gevolg van de aanpak van fraude en misbruik bij deze groep.’

Hier verbaast De Beer mij. Een paar jaar geleden was 2005 en nu is begin 2009. Het was Rita Verdonk die de categorale bescherming instelde voor Somaliërs (en Irakezen) en die is ongedaan gemaakt door Albayrak. Toen begon de asielmigratie weer te dalen.

Ook verbaast het mij dat De Beer het hoorde van een CBS-mederwerker. Uit de Migratiekaart 2010 van november vorig jaar:

De aantrekkende economie in de periode na 2005 zorgde opnieuw voor een stijgende immigratie van niet-westerse allochtonen. Hiervan werd een deel veroorzaakt door hoge aantallen asielzoekers uit met name Irak en Somalië. Dit hield verband met het categoriale beschermingsbeleid voor asielzoekers uit Centraal-Irak en uit Centraal- en Zuid-Somalië waardoor asielzoekers uit deze gebieden automatisch een tijdelijke verblijfsvergunning kregen. In november 2008 is dit beleid voor Irakezen afgeschaft en in mei 2009 voor Somaliërs. Mede hierdoor is het aantal Irakese asielzoekers in 2009 sterk gedaald. De immigratie uit Irak bleef in 2009 met 4 duizend personen echter op een vergelijkbaar niveau als in 2008, aangezien een aanzienlijk deel van de Irakese asielzoekers uit 2008 pas in 2009 als inwoner van Nederland is ingeschreven. Het aantal asielzoekers uit Somalië begon pas in het laatste kwartaal van 2009 te dalen. De immigratie uit dit land nam daardoor ook nog in 2009 toe en kwam uit op ruim 5 duizend, een verdubbeling ten opzichte van 2008.

Het grappige is dat je die stijging van het aantal asielaanvragen niet zo duidelijk in figuur 1 ziet (daar zit dan ook de nareis niet in), maar wel in de figuren 2 en 3: relatief nam het aantal asielzoekers in Nederland tov de EU duidelijk toe in 2005 en 2006.

Er zijn nog veel meer publicaties waarin de daling van het aantal asielzoekers in verband wordt gebracht met het opheffen van de categorale bescherming. Dus het verbaast mij dat De Beer dat niet wist, tenzij verkeerd geciteerd natuurlijk. Zelf heb ik al in oktober 2010 een artikel geschreven over de daling van Somalische (en Irakese) asielzoekers.

Dat Niemöller met het citaat van de IND aan komt zetten is begrijpelijk. Het is een gedeeltelijke waarheid, net als dat er kinderen zijn achtergebleven in Somalië die tussen de wal en het schip zijn terecht gekomen. Er is in de ambtelijke stukken steeds vaker sprake van spin is mijn indruk. Het citaat van eind maart zie ik dan ook om Geert te behagen.



Conclusie:

Niemöller concludeert dat asielbeleid waarschijnlijk niet veel effect heeft. ‘Asielbeleid doet er eigenlijk niet toe. ’ Het lijkt echter onwaarschijnlijk dat Niemöller gelijk heeft. De cijfers laten toch anders zien.

Van uitspraken dat het komt door Afghanen of Joegoslaven worden geen bronnen genoemd. Zijn niet onderzocht door Niemöller en ook niet waar. Het zijn gewoon kreten, waar het boek helaas van overloopt.

Indien de daling niet zou komen door de Vreemdelingenwet 2000, maar door redenen zoals genoemd door Grütters dan nog zou het door Cohen komen en heeft beleid dus wel effect.

Tenslotte moet ik toch even kwijt dat Niemöller op geen enkele manier laat blijken van enig menselijk gevoel voor de mensen die hier asiel zoeken. Ook niet in het boek. Het zijn voor hem gewoon sprinkhanen.
 

 

Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook. Bezoekt u dit blog geregeld? Waardeert u ons werk? U kunt het laten blijken door ons te steunen.

Meer over asielmigratie, migratietaboe, niemoller.

Reacties