Ikke allochtoon
In opinie door Dimitri Tokmetzis op 09-05-2012 | 08:28
Tekst: Dimitri Tokmetzis
We moeten eens af van de termen allochtoon-autochtoon, schrijft de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling in een vandaag gepubliceerd advies. Het is inderdaad gek dat we zo lang vast houden aan dit rare onderscheid, want het verbloemt meer dan het verheldert. Dat schrijft Dimitri Tokmetzis.
Tien jaar geleden werd ik na een aantal sollicitatierondes en een assessment aangenomen als leerling journalist bij het Utrechts Nieuwsblad. Ik kwam in een trainee-groepje terecht van academici die van regionale dagbladuitgever Wegener een tweejarige opleiding kregen, in combinatie met een baan. Uiteraard kwam aan het begin van de training de CEO Jan Houwert langs om het nieuwe vlees te keuren. De HR-meneer liep handenwringend door het zaaltje. ,,Meneer Houwert,” piepte hij van genot, ,,het is ook deze keer gelukt een aantal allochtonen te vinden.” Blijkbaar had hij het over mij. Blij waren ze er maar mee. En ze kregen ook nog eens een bonus van het Rijk om achterstandsgroepen te helpen of zoiets.
Officieel ben ik allochtoon. Griekse vader – inmiddels Nederlands, Hollandse moeder. Ik eet wat vaker Grieks dan de gemiddelde Nederlander, maar daar houdt ‘t wel zo’n beetje op. Zoals ik zijn er velen in Nederland. Een of twee ouders die in het buitenland geboren zijn. Een wat oppervlakkige relatie met het ‘land van herkomst’, waarbij vooral de goede dingen levend worden gehouden (eten, gastvrijheid, cultuur). Sommigen voelen zich op en top Nederlands (zoals ik). Anderen voelen zich minder Nederlands, maar wel weer Amsterdammer, Rotterdammer, of Maastrichtenaar. Het is allemaal te cliché om hier uitgebreid op verder te gaan.
Toch blijven we maar volharden in dat rare onderscheid: jij bent van hier – jij bent niet van hier. Hoewel ik mij geen allochtoon voel, en meestal ook niet zo wordt behandeld, stoor ik mij wel aan dit onderscheid. De redenen die de RMO aanvoert in zijn advies, zouden zo de mijne kunnen zijn.
Ten eerste, deze categorisatie doet geen recht aan de ‘wortels die iemand in Nederland heeft’. ,,Wanneer een persoon in Nederland is geboren en door onderwijs en maatschappelijke participatie in de Nederlandse samenleving wordt grootgebracht, dan is en blijft die persoon allochtoon”. Dat geldt overigens ook voor Beatrix, Maxima, Willem-Alexander en al hun prinsesjes. Maar ja, dat zijn goeie he?
Ten tweede, de relatie etniciteit en beleid is veranderd. Kort gezegd, de verschillen binnen de etnische groepen zijn vaak groter dan de verschillen tussen etnische groepen. Het heeft dan ook weinig nut om dit soort categorale termen te gebruiken.
Ten derde is het gebruik van allochtoon-autochtoon eenzijdig. ,,Het louter presenteren van gegevens over etnische integratie en participatie zonder daar het positieve signaal aan te koppelen om hier iets aan te doen, kan leiden tot een situatie van machteloosheid, zeker voor hen die als probleemgroep worden gezien. Van hen wordt alles bijgehouden, iedereen kan zien dat het soms de goede en soms de verkeerde kant op gaat, maar er wordt niets aan gedaan. Er ontstaat als het ware een langzame ‘Verelendung’, mede doordat maatschappelijke vraagstukken te gemakkelijk van een etnisch etiket worden voorzien.”
Ik vind de voorgaande redenering ietwat overdreven, maar er zit wel een punt in. Ook al zijn de bedoelingen van de mensen die dit begrippenpaar hanteren goed, het is wel vervelend als je telkens op iets wordt aangesproken wat je niet bent. Dat kun je afdoen als overgevoeligheid, maar dat kun je ook omdraaien: getuigt het net zo goed niet van ongevoeligheid om zoveel mensen in één hok te zetten?
Ik heb onderstaand filmpje al eens eerder geplaatst, maar omdat ‘ie zo goed is, hierbij nog een keer. Het geeft een mooi beeld van hoe kinderen kunstmatige classificaties eigen maken en daarmee aan de haal gaan. Jammer genoeg zijn het niet alleen kinderen die het onderscheid tussen zin en onzin niet weten te maken.
Dimitri Tokmetzis is hoofdredacteur van Sargasso. Dit stuk is eerder op Sargasso verschenen en in overleg met de auteur ook op Republiek Allochtonië geplaatst.
Foto: Flickr
Link:
RMO-advies: tussen afkomst en toekomst
Meer artikelen over de term allochtoon hier
Meer over allochtoon, dimitri tokmetzis, rmo-advies.
