Hoe allochtone Amsterdammers worden uitgesloten van de politiek
In opinie door Jean Tillie op 14-01-2014 | 07:08
Op 6 en 7 november 2013 diende de Amsterdamse gemeenteraad het amendement ‘Opkomstbevordering gemeenteraadsverkiezingen’ in. Burgemeester en Wethouders van Amsterdam werden verzocht een campagne te organiseren om de opkomst bij de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014 op minimaal 65% te krijgen. In het breed gedragen amendement werd gestreefd naar een substantiële verhoging in de stadsdelen waar de opkomst laag was en onder specifieke groepen met een laag opkomstpercentage, zoals (1) Amsterdamse jongeren (2) allochtone Amsterdammers en (3) stemgerechtigde ‘internationals’ (bijvoorbeeld EU-burgers die lokaal stemrecht hebben).
Twee maanden later verzet de gemeenteraad zich tegen haar eigen amendement. Tijdens de discussies van afgelopen donderdag rond de ‘voortgangsbrief’ waarin beschreven wordt hoe het besluit van de gemeenteraad zal worden uitgevoerd komt de oppositie, geïnspireerd door De Telegraaf, GeenStijl en The Post Online, in opstand. Omdat veel allochtone Amsterdammers PvdA stemmen is deze campagne eigenlijk een manier om de PvdA sterker te maken en dat is een onacceptabele manier om gemeenschapsgelden te besteden, zo luidt het argument. Het hoogtepunt in de discussie komt van CDA-fractievoorzitter Marijke Shahsavari: “Als dit wordt doorgezet, kunnen de uitslagen van de verkiezingen worden beïnvloed. Als een etnische groep plotseling massaal gaat stemmen is de verkiezing geen afspiegeling van de samenleving meer.”
Er zijn op deze pagina te weinig woorden beschikbaar om allemaal te beschrijven wat hier mis gaat. Laat ik er daarom een paar punten uitlichten. Het eerste wat opvalt is dat het oorspronkelijke idee was om de opkomst onder drie groepen te verhogen: jongeren, allochtone Amsterdammers en Internationals. Donderdag ging het alleen nog maar over allochtone Amsterdammers, die hebben dus blijkbaar een speciale status ten opzichte van jongeren en EU-burgers. Je zou het woord discriminatie in de mond kunnen nemen, maar dan zou ik aan de gemeenteraadsleden eerst willen vragen wat die speciale status dan is. Voorlopig moeten we het doen met het feit dat allochtone Amsterdammers allemaal PvdA stemmen. Nu doe ik zelf al vanaf 1994 onderzoek naar het lokale stemgedrag van allochtonen en daaruit blijkt dat er alleen in 2006 sprake was van een massale stem op de PvdA. Allochtone Amsterdammers stemmen wél dominant op linkse partijen, maar er zijn belangrijke uitzonderingen: in 2002 stemden 19% van de Turkse Amsterdammers op de VVD, in 1994 ging 37% van de Turkse stem naar het CDA. En als je aan allochtone Amsterdammers vraagt of zij zich kunnen voorstellen ooit op de PVV te stemmen dan antwoorden 18% van de Antillianen en 13% van de Turken met ‘misschien’ of ‘ja’. De assumptie dat alle allochtonen PvdA zullen stemmen is dus fout en vooral een grove onderschatting van de allochtone Amsterdammer die bij elke verkiezing opnieuw bekijkt op welke partij hij of zij zal stemmen.
Wat nog belangrijker is: wie in een discussie rond opkomstbevordering het eventuele stemgedrag van specifieke groepen betrekt, plaatst zichzelf niet in een democratische traditie, maar in een totalitaire traditie. In een democratie wil je dat zoveel mogelijk mensen gaan stemmen ongeacht wat ze gaan stemmen. In een totalitair systeem wil je dat alleen de mensen gaan stemmen die op jou zullen stemmen. Dat is ook het perverse van het argument van CDA-fractievoorzitter Marijke Shahsavari (als een etnische groep plotseling massaal gaat stemmen is de verkiezing geen afspiegeling van de samenleving meer). Los van de interessante logica, hoe meer mensen gaan stemmen hoe kleiner de afspiegeling, maakt zij de politieke participatie van etnische groepen verdacht louter omdat zij een bepaalde partijvoorkeur zouden hebben.
In discussies rond de politieke integratie van etnische groepen staan meestal vier punten centraal: politieke rechten (toekenning van het stemrecht), democratische normen en waarden (bijvoorbeeld opvattingen over de scheiding tussen kerk en staat en de gelijkheid van mannen en vrouwen), identificatie met Nederland (in hoeverre voelen mensen zich onderdeel van deze samenleving) en politieke participatie (hoeveel mensen gaan stemmen en hoeveel allochtone Amsterdammers zijn vertegenwoordigd in de gemeenteraad). Wie dit rijtje nu langsloopt kan alleen maar somber worden. Wat betreft het stemrecht voor niet-Nederlanders bij lokale verkiezingen wil het kabinet de tijdsduur van legaal verblijf om dit stemrecht te verkrijgen oprekken van 5 jaar naar 7 jaar. Wat betreft de democratische normen en waarden en de identificatie met Nederland worden er grote vraagtekens gezet bij de integratie van allochtone Nederlanders. Soms terecht maar vaak ook onterecht. En nu wordt in Amsterdam hun politieke participatie verdacht gemaakt en zelfs ontmoedigd. Want een stad die accepteert dat een groep structureel ondervertegenwoordigd is (ook het aantal allochtone kandidaten loopt terug), is een stad die niet wil dat deze groep participeert. Wat dat betreft hoeft de PVV helemaal niet mee te doen bij de Amsterdamse gemeenteraadsverkiezingen. Haar intolerante gedachtengoed wordt vanzelf uitgedragen. Met dank aan de Amsterdamse gemeenteraad, De Telegraaf, GeenStijl en The Post Online en het college van Burgemeester en Wethouders.
Jean Tillie is bijzonder hoogleraar Electorale Politiek aan de Universiteit van Amsterdam en programmaleider van het AISSR programma ‘Challenges to Democratic Representation’.Dit stuk verscheen gisteren in het Parool en is in overleg met Tillie ook op Republiek Allochtonië geplaatst. Meer van Tillie op dit blog hier.
Meer over de verkiezingen op dit blog hier.
Reactie op dit stuk Marijke Shahsavari , fractievoorzitter van het CDA in de Amsterdamse raad:
In het artikel “Amsterdamse Politiek sluit allochtoon uit” geeft JeanTillie een verkeerde weergave van de discussie die is in de gemeenteraad is gevoerd over het bevorderen van de opkomst bij de verkiezingen. D66, VVD, CDA, SP en Red Amsterdam hebben de burgemeester opgeroepen om een algemene campagne te voeren om de opkomst te bevorderen, en niet een campagne die selectief is gericht op slechts enkele van de groepen die relatief weinig stemmen. Dat is toch echt wat anders dan beargumenteren dat ‘je allochtonen niet moet oproepen om te stemmen omdat dit de PvdA zou bevoordelen’, zoals hij deze partijen foutief in de mond wil leggen. Een campagne die zich selectief richt op een specifieke etnische groep, maar niet op bijvoorbeeld groepen autochtonen in achterstandswijken die ook relatief weinig stemmen, kan de verkiezingsuitslag beïnvloeden en die schijn moet je koste wat kost voorkomen. Dat heb ik gezegd tegen het Parool, die blijkbaar ook te gretig was naar verontwaardiging om dat fatsoenlijk weer te geven - waar ik in de commissievergadering vorige week donderdag al uitgebreid op in ben gegaan. Schrijven dat ik daarmee de politieke participatie van etnische groepen verdacht zou maken en mij daarmee in een “totalitaire traditie” zou plaatsen zijn dan ook volstrekt onzinnig. Net als de andere partijen, wil het CDA dat de gemeente een neutrale campagne organiseert die de opkomst van alle Amsterdammers en ook van alle groepen die relatief weinig stemmen stimuleert. De gemeente dient Amsterdammers aan te spreken als Amsterdams burger, en niet als lid van een etnische groep—zeker als het gaat om fundamentele burgerlijke rechten als het stemrecht. Als de heer Tillie de kleine moeite had genomen om de discussie in de gemeenteraad te volgen of na te lezen, of om eerst even contact op te nemen, had hij niet zulke faliekante onzin opgeschreven. Van een hoogleraar politicologie die nota bene direct is betrokken is bij het vormgeven van deze campagne is dat het minste wat we hadden mogen verwachten. Totalitair zal ik het niet noemen, maar verwerpelijk is het wel.
Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook. Waardeert u ons vrijwilligerswerk? U kunt het laten blijken door ons te steunen.
Lees ook:
Migranten stemmen nog steeds links, maar nu vooral SP
Meer over #gr2014, allochtone kiezer, amsterdam, jean tillie.
Reacties
Nog een interessante mogelijkheid: wat als we zouden besluiten om opkomst te bevorderen zonder ons daarbij speciaal op bepaalde groepen te richten, maar desondanks blijkt achteraf dat zo'n campagne gewoon het beste helpt voor mensen die links stemmen? Niet ondenkbaar zoals uit "get-out-the-vote" in de VS is gebleken. Zouden CDA etc. dan ook tegen durven zijn denk je?
vr gr
Het activeren van mensen om toch vooral te gaan stemmen lijkt mij duidelijk een goed streven, hoe dichter bij 100% opkomst hoe beter. Als het even kan graag ook representatief natuurlijk, als voornamelijk rijke/vrijgezellen/ouderen/... zouden stemmen dan is de raad natuurlijk geen goede afschildering van het volk...
De PvdA maakt het zich wel lastig, jongeren, mensen met een kleiner inkomen (waaronder een grote groep mensen van buitenlandse komaf) etc. staan er natuurlijk op bekend dat ze vaak links stemmen (PvdA, SP, GL, PvdD). Dan is zo'n verwijt natuurlijk makkelijk gemaakt. Ik denk niet dat de PvdA stemmen wil winnen via de algemene opkomst promotie, maar de schijn tegen is makkelijk te wekken. Het beste lijkt mij dan toch zo breed mogelijk promoten: adverteer/promoot de politiek op scholen en openbare plaatsen (gemeentehuis, zwembad, bieb, straat, winkelstraat, lokale omroep, lokale kranten, flyers, gemeente site etc. etc.). Of schrijf alle inwoners gewoon een brief, desnoods alle inwoners die de afgelopen verkiezingen niet hebben gestemt. Scheelt een boel gezeik.
@Cash: ik snap je bericht niet helemaal. Er zijn dus groepen die ook redelijk wat stemmen op o.a. rechtse partijen als CDA (conservatief, religieus), en VVD (mix van conservatief en progressieve punten, individualistischer, grotere geld) en andere partijen. Hoe kom je er dan bij dat de allochtone/laag-inkomen stem "links zal zijn"? En ik weet de opkomstcijfers in Amsterdamse volksbuurten niet, maar het zou me niet verbazen als de opkomst daar ook lager ligt. Groepen die bijvoorbeeld door LPF en PVV weer gingen stemmen. Ook die groep pak je als gemeente natuurlijk mee als je op basis van opkomstcijfers in buurten (waar ik ook wel een sociaal verband in vermoed op o.a. inkomen, zo staan volksbuurten niet bekend om hoge inkomens).
Kortom, als politiek op allerlei manieren mensen weer overtuigen over het nut en recht op stemmen. Ongeacht je afkomst, inkomen, buurt of welk criterium dan ook. Dan kan op diverse manieren waaronder campagnes. Het belangrijkste is denk ik toch wel dat mensen die nu niet snel of niet meer stemmen overtuigd raken van het nut (invloed) van stemmen maar dat moet dan weer behaald worden door als politiek betrouwbaar over te komen. Ook daar gaat het nogal eens mis wegens verkiezingsretoriek, te grote compromissen en ja, ook zakkenvullers/pluche-klevers.
Walter van der Cruijsen - 14/01/2014 14:23
Sjaak de slinske - 14/01/2014 14:07
Op basis van het bovenstaande zou kunnen worden gesteld dat linkse partijen er geen belang bij hebben dat allochtone mensen integreren...
Het is onzinnig om te denken dat het bevorderen van de opkomst bij allochtone kiezers niet tot voordeel van linkse partijen als de PvdA zal leiden. Daar gaat het de linkse partijen natuurlijk om. Dat is prima, het zijn immers verkiezingen. Maar dan is het wel hypocriet om de rechtse partijen te beschuldigen van het uitsluiten van allochtonen.
