Home » Blog » Opinie » Gezocht: polderimams

Gezocht: polderimams

In opinie door Ewoud Butter op 31-12-2010 | 08:17

Tekst: Ewoud Butter

Nederlandse moslims hebben het inmiddels al 20 jaar over de wenselijkheid van in Nederland opgeleide imams. Een wens die gedeeld wordt door de Nederlandse politiek. Zo sprak Rita Verdonk in 2005 de hoop uit dat er in 2008 geen imams meer uit het buitenland zouden worden gehaald. Inmiddels is er een imamopleiding en komen er steeds meer Turks-Nederlandse imams. In Marokkaanse moskeeën blijven polderimams voorlopig nog een uitzondering.

Nederlandse moslims, zeker jongeren en bekeerlingen, luisteren liever naar in Nederland opgeleide imams, maar die zijn nog dun gezaaid.
Het merendeel van de imams dat nu in Nederland preekt heeft zijn opleiding gehad in het buitenland en wordt gezonden door de overheid of de islamitische koepels uit de herkomstlanden. Ze spreken meestal amper Nederlands en zijn slecht ingeburgerd.

Vanaf begin jaren 90 wordt er gepleit voor de komst van een Nederlandse imamopleiding. In 2003 publiceerde de Adviescommissie imamopleidingen het rapport Imams in Nederland: wie leidt ze op? Hierin werd onder andere geconstateerd dat de overheid vanwege de scheiding van kerk en staat weinig ruimte heeft om zich met deze opleidingen bezig te houden.
De commissie verwachtte dat het moeilijk zou zijn onder moslims voldoende draagvlak te creëren vanwege de onderlinge verdeeldheid en een geringe organisatiegraad. De commissie adviseerde een opleiding per godsdienstige richting of groepering binnen de islam, omdat een voor de gehele moslimgemeenschap aanvaardbare opleiding onhaalbaar zou zijn.

Enkele jaren later kwamen er drie door de overheid bekostigde opleidingen islamitische theologie.

Hogeschool Inholland is tot nu toe de enige instelling die een imamopleiding aanbiedt. De hogeschool werkt hierbij samen met enkele koepels die zijn aangesloten bij de Contactgroep Moslims en Overheid (CMO). De imamopleiding is onderdeel van de studierichting die drie uitstroomvarianten kent: imam, islamitisch geestelijk werker en islamitisch pedagogisch werker.

In de loop van dit studiejaar zullen 15 tot 20 studenten van Inholland afstuderen. De Turkse koepel Milli Görüs laat bij monde van woordvoerder Yusuf Altuntas weten dat de bij Inholland opgeleide imams van harte welkom zijn. Ook met de Turkse Stichting Islamitisch Centrum Nederland (SICN) bestaat een vruchtbare samenwerking.

Opvallend is dat de Unie van Marokkaanse Moslimorganisaties in Nederland (UMMON), die ook betrokken was bij de ontwikkeling van deze imamopleiding, inmiddels niet meer verwacht dat de imams van Inholland in Marokkaanse moskeeën aan de slag zullen gaan. Volgens UMMON-voorzitter Mohammed Echarrouti voldoet de opleiding niet aan de inhoudelijke eisen die zijn koepel stelt. Zo is een deel van de docenten zelf geen moslim en hebben de docenten die dat wel zijn, onvoldoende theologische kennis.

Aan het Centrum voor Islamitische Theologie van de faculteit der Godgeleerdheid van de VU worden onder andere mastervarianten Islamitische Geestelijke Verzorging en Islamitische Jeugdzorg geboden, maar een imamopleiding is er nog niet.

In Leiden wil men in het kader van de duplex ordo na een universitaire master islamitische theologie een ambtsopleiding voor imams ontwikkelen. Volgens Yahia Bouyafa van de Raad voor Marokkaanse Moskeeën Nederland (RMMN) zal deze imamopleiding het komende jaar van start gaan. De RMMN is één van de deelnemende moskeekoepels.

Toekomstperspectieven
Johan Meuleman, al jaren betrokken bij initiatieven op dit gebied, verwacht dat Nederlandse moskeeën geleidelijk aan meer van in Nederland opgeleide imams gebruik gaan zullen maken, omdat zij volgens hem beter aan de religieuze, maatschappelijke en intellectuele behoefte voldoen.
Het feit dat de functie van imam in het algemeen slecht betaald wordt, ziet Meuleman daarbij wel als een belemmering. Nederlandse moskeebezoekers weten te weinig geld op te brengen om imams behoorlijke salarissen te betalen.

Toekomst
Om meer in Nederland opgeleide personen als imam aan de slag te krijgen, zullen er een aantal zaken moeten veranderen. Zo zal de samenwerking tussen Nederlandse onderwijsinstellingen en moslimorganisaties verbeterd moeten worden.
Ook zal binnen de islamitische gemeenschap meer geld moeten worden opgehaald om imams passende salarissen te kunnen betalen en zullen jongeren een volwaardigere plaats in de besturen van moskeeën en moskeekoepels moeten krijgen om deze organisaties moderner en efficienter te maken.

Een ander, gevoelig punt van aandacht is de bemoeienis vanuit Marokko en vooral Turkije met de imams in Nederland. Het merendeel van de imams wordt opgeleid en ‘gestuurd’ door overheden of religieuze instellingen uit het land van herkomst. De imams die werkzaam zijn in de moskeeën van het Turkse Directoraat Generaal Diyanet, worden als Turks ambtenaar betaald en zijn daarom meestal de best betaalde imams.
Alleen wanneer de bemoeienis vanuit het buitenland wordt terug gebracht kan de in Nederland opgeleide polderimam echt een kans krijgen.

Wanneer bovenstaande voorwaarden niet vervuld worden, is de vervulling van de wens van Rita Verdonk dat er geen buitenlandse imams in Nederland werkzaam zijn, nog ver weg.

Ewoud Butter is redacteur van Republiek Allochtonië. Een ingekorte versie van dit artikel is vandaag ook in Dagblad De Pers verschenen, waarin vandaag 8 pagina's worden gevuld door redacteuren van maroc.nl en Republiek Allochtonie in de bijlage Salaam, Marokkanen schrijven terug

Dit blog is ook op Ewoud's blog verschenen.
 

Meer over cmo, ewoud butter, imamopleiding, imams, inholland, islam, onderwijs, polderimam.

Reacties