Gevaarlijk precedent in Friesland: demonstratierecht belemmerd
In opinie door Ewoud Butter op 20-11-2017 | 10:13
Het recht op demonstratie is een wezenlijk onderdeel van onze rechtsstaat. Net als dat voor de vrijheid van meningsuiting geldt, krijgt het recht op demonstratie vooral waarde wanneer het gegund wordt aan eenieder, ongeacht zijn of haar mening, zolang het maar binnen de kaders van de wet blijft. Afgelopen zaterdag werd in Friesland echter een legale demonstratie verhinderd en een illegale actie gefaciliteerd. Een gevaarlijk precedent.
Kick Out Zwarte Piet (KOZP) wilde een vreedzame demonstratie tegen Zwarte Piet houden tijdens de landelijke intocht van Sinterklaas in Dokkum. Deze actie werd verhinderd door Friese actievoerders die voor een gevaarlijke situatie zorgden door de snelweg blokkeerden.
Vervolgens besloot burgemeester Marga Waanders (PvdA) van Dokkum de demonstratie van KOZP alsnog te verbieden. Zij vreesde dat de bussen nog een keer zouden worden tegengehouden. Ook waren er in Dokkum zelf overduidelijk groepen aanwezig die de anti-piet activisten stonden op te wachten bij de toegangspunten van de stad.
Waanders had eerder toestemming gegeven voor de demonstratie en had vervolgens de taak ervoor te zorgen dat deze demonstratie kon plaats vinden. Ze was op de hoogte van de in de media aangekondigde tegenacties van Friese pro-activisten, maar heeft gefaald te anticiperen en met de politie te zorgen voor een veilige demonstratie.
De argumenten van Waanders om de demonstratie alsnog te verbieden waren oneigenlijk, zoals Jan Brouwer, hoogleraar rechtswetenschap en directeur van het Centrum voor Openbare Orde en Veiligheid, vandaag overtuigend in het NRC stelt. "Het betogingsrecht is duizend jaar na Bonifatius bij Dokkum vermoord", schrijft hij.
Het gedrag van de pro-Zwarte Pieten is volgens dezelfde Brouwer "riskant en laakbaar". De Wegenverkeerswet stelt dit handelen, afhankelijk van de ernst van het letsel, volgens hem strafbaar als misdrijf.
Er is zaterdag een situatie ontstaan waarbij een legale demonstratie werd verhinderd door een illegale actie.
De enige juiste reactie is dan ook dat burgemeester Waander haar excuses gaat overbrengen aan de demonstranten en dat de activisten die de weg geblokkeerd hebben, hiervoor een passende straf krijgen.
Opmerkelijk is dan ook de reactie van staatssecretaris Knops ("Zwarte Piet moet zwart blijven") die gisteren volgens WNL liet weten dat hij wel begrip kan opbrengen voor het tegenhouden van demonstranten.
Wat je van Zwarte Piet vindt, of naar welke groep actievoerders je sympathie uitgaat, zou niet relevant moeten zijn. Het gaat hier om het grondwettelijk recht om je mening, binnen de grenzen van de wet, te uiten. Morgen kan het jou overkomen dat je ergens voor of tegen wil demonstreren en door politieke tegenstanders de mond wordt gesnoerd.
Wanneer staatssecretaris Knops volgend jaar met anderen in Amsterdam zou willen demonstreren voor Zwarte Piet, dan zal hem door de nieuwe burgemeester alle ruimte geboden moeten worden en zal de politie handelend moeten optreden wanneer Knops en de zijnen op de ring al door boze Amsterdammers worden tegengehouden.
Meer over vrijheid van demonstratie, vrijheid van meningsuiting, zwarte piet.
Reacties
Kees Jansen - 22/11/2017 22:41
Ik kan me echter ook verplaatsen in de Friezen - en andere Nederlanders - die een demonstratie tijdens de Sinterklaasintocht ongepast vinden. Ten eerste omdat ik vind dat een kinderfeest geen podium is voor een politiek debat tussen volwassenen. Ten tweede omdat ik het treurig vind wanneer zo'n kinderfeest vanwege dergelijke demonstraties bewaakt moet worden door hordes ME.
Keur ik daarmee de actie van de boze Friezen, die al dan niet gesteund door extreemrechtse groepen de weg blokkeerden goed? Nee. Ik ben het met Ewoud Butter eens dat a) minderheden het recht hebben om te demonstreren, b) dat de overheid dit recht moet garanderen en c) dat andere bevolkingsgroepen niet eigenhandig een demonstratie mogen tegen houden met een blokkade of de dreiging met geweld (vuurwerk).
De demonstratie van de anti Zwarte Piet activisten was legaal, de actie van de activisten illegaal.
Toch houd ik een wat ongemakkelijk gevoel over aan het afgelopen weekend. Hoewel ik het doel steun van de anti zwarte piet activisten, vind ik hun keuze om tijdens de intocht te demonstreren onsympathiek en getuigen van net zo weinig empathisch vermogen als de smakeloze acties van bijvoorbeeld het in mijn ogen verwerpelijke Pegida tegen moskeeen. Dat het misschien mag binnen de kaders van de wet, betekent niet dat je het ook moet doen. Een actie op het randje kan soms goed zijn om een punt te agenderen, maar je moet ook de hearts and minds winnen van anderen om op langere termijn een duurzaam effect te sorteren.
En dan de ophef over de acties van de Friese activisten. Die ophef vind ik enerzijds terecht, maar tegelijkertijd vraag ik me af of degenen die nu zo hard het recht op demonstratie van de anti Zwarte Piet activisten verdedigen, dat ook zullen doen wanneer Pegida of een andere extreemrechtse club het demonstreren onmogelijk wordt gemaakt door anti-fascisten. Wees consequent en sta ook dan pal voor het recht op demonstratie.
