Home » Blog » Opinie » Gebrek aan zelfvertrouwen en het culturalisme splijten onze samenleving

Gebrek aan zelfvertrouwen en het culturalisme splijten onze samenleving

In opinie door Dick Mantel op 25-01-2016 | 10:58

Integratie van nieuwkomers zal alleen optimaal plaats vinden als er ruimte voor hen gemaakt wordt. Dat schrijft Dick Mantel.

De huidige tijd is extreem onrustig. In rustiger tijden is het al belangrijk gezamenlijk op te trekken. De zorgwekkende internationale situatie maakt het nu nog urgenter. Wat hebben we de laatste decennia gedaan om onze onrust/onzekerheid de baas te worden? We hebben ter verdediging een denkbeeldige ‘wij-groep’ gevormd. Een groep die, dat denken we tenminste, bestaat uit personen die op dezelfde manier in het leven staan. Allemaal modern, vrij, zelfstandig, ruimdenkend, ontzuild, individualistisch en vaak seculier. Het kwalijke, contraproductieve, zelfs gevaarlijke, bij deze groepsvorming is dat er een indeling plaats vindt op basis van ‘cultuur’ (daarover straks meer) en geloof. En dat de ‘zij-groep’ buitengesloten wordt. En er pas bij hoort als ze ‘net zo zijn geworden als wij’.

We zijn op zoek naar onze nationale identiteit. Als nieuwkomers die omarmd hebben is alle ellende voorbij, is de gedachte. Maar ja, ‘de Nederlander bestaat niet’, zoals Máxima terecht opmerkte. Ik wil onze nationale identiteit op een wat ongebruikelijke manier onder woorden brengen. Erbij vermeldend dat we op dit moment deze identiteit geweld aandoen. Onze nationale identiteit is (noodgedwongen) geweest ‘het kunnen omgaan met (super)diversiteit’. We moesten wel, net zoals we nu ook moeten. In het verleden ging het met vallen en opstaan. Nu ook, waarbij het dal nu behoorlijk diep is.

De geschiedenis herhaalt zich nooit precies, maar ik kan u verzekeren dat enige kennis van het verleden helpt bij het vinden van een perspectief voor de toekomst. De leidraad zal zelfvertrouwen moeten zijn. Zelfvertrouwen dat ons leert dat we geen beschermende muur nodig hebben. Ik heb het nu uiteraard over de denkbeeldige muur om de ‘wij-groep’ en niet over de door sommigen gepropageerde anti vluchtelingen muur. Waar ik trouwens ook tegen ben. (de karakterisering van de ‘wij-groep’ is ontleend aan Bram Mellink, Worden zoals wij)

Onrust/onzekerheid gaat gepaard met angst
Vele soorten angst spelen een rol. Recent natuurlijk de angst dat met de vluchtelingen geweldplegers Nederland binnenkomen. Dat gevaar is zeker reëel en waakzaamheid is geboden. Er wordt alles aan gedaan. Daar moeten we vertrouwen in hebben.
Dan de angst opgelegd door onze populisten. Hun stemmenaantal wordt daardoor bepaald, dus zij doen erg hun best. De angst dat Nederland (Europa) wordt geïslamiseerd, dat Nederland zijn waarden en normen te grabbel gooit.

Met de laatstgenoemde angst hangt de angst samen die je bij politici vaak ziet. Dat is de angst voor de populistische groepering. Die angst veroorzaakt 'meedeinen' met het heersende discours. Dit om gevreesd stemmenverlies te voorkomen. Ook daarbij, u voelt het al aankomen, is zelfvertrouwen van groot belang. Voor de PvdA speelt ook een rol dat de partij nog steeds geen verweer heeft tegen de beschuldigingen dat zij de multiculturele samenleving verheerlijkte (verheerlijkt) en het cultuurrelativisme aanhing (aanhangt). Hoewel dit allemaal aperte onzin is, ontbreekt het juiste verweer.
WRR rapporten worden geloof ik niet meer gelezen, maar het zou goed zijn als onze politici toch nog eens een WRR rapport uit 2005 lezen (Bijdragen aan waarden en normen). Daarin staat op blz. 50: ‘Politici die zich toch van dit vocabulaire (het waarden en normen vocabulaire, DM) bedienen, krijgen wellicht applaus van de tribune, maar op de keper beschouwd verplaatsen zij slechts lucht.’ Geen misverstand: onze wet- en regelgeving geldt voor iedereen en moet gehandhaafd. Verder is onze democratie van groot belang met zijn waarborgen voor minderheden.

Maar we werden toch geïslamiseerd? Nu is 5 procent van de bevolking moslim, in 2050 naar verwachting 8 procent. Duik vooral eens in de geschiedenis van de islam. En lees eens wat over de ‘Adalusië tijd’. De tijd (±750-±1490) dat het moslimrijk in Spanje eeuwen voor lag op het achterlijke westen. Toen de christenen daar de baas werden vluchtten veel joden naar het islamitische Ottomaanse Rijk. Ga de echte historie van de vorige vermeende ‘clashes’ met de islam, Poitiers (732 na chr.) en Wenen (1529 en 1683), eens na. Er wordt vaak beweerd dat er sprake was van een geloofsstrijd. Niets is minder waar, het was een strijd tussen wereldlijke machten.

Bedenk ook dat het huidige percentage nieuwkomers niet uniek is. Tussen 1600-1800 groeide de bevolking gemeten over een periode van 50 jaar met 21% door immigranten en in de laatste 50 jaar (1963-2013) groeide de bevolking met 10,6% door immigranten. De helft! De aantallen uit de periode 1600-1800 zijn gebaseerd op het werk van Herman Obdeijn en Marlou Schrover (Komen en gaan. Immigratie en emigratie in Nederland vanaf 1550). Ik hoor u denken ‘dat waren toch westerse immigranten, die veel dichter bij ons stonden’. Bedenk echter dat ze soms streng gelovig waren, zoals een groep Zuid-Nederlandse (calvinistische) vluchtelingen. Neem verder kennis van de mening van de Amsterdamse burgemeester Cornelis Pietersz. Hooft in ongeveer 1590. Hij vond dat de zuiderlingen niet voor bestuursfuncties in aanmerking moesten komen, want daar waren personen voor nodig met een ‘vreedtsaem gemoedt’. En hij constateerde dat de Amsterdamse diaconie aan het eind van zestiende eeuw overwegend ‘vreemdelingen’ bediende. Hij zag daarin een achterstelling van de Hollandse armen (ontleend aan Dubbelman e.a. Vreemd gespuis).

En de vele hugenoten uit Frankrijk? Die waren toch van harte welkom? Boeiend zijn de beschrijvingen van Justus van Effen (1684-1735), een befaamd beschrijver van het Nederlandse leven in die tijd. Hij constateerde een moreel verval (‘verfoeilijke ondeugden’) dat scherp afstak tegen het verleden (‘de ongeschonden oprechtheid der voorvaderen’). Het verval was het gevolg van invloeden van buitenaf die de inheemse zeden hadden gecorrumpeerd (de ‘verfransing’!) (ook ontleend aan Dubbelman e.a.).

Nog wat historie. We kennen nu de angst voor de islam. Maar wat te denken van de angst voor het katholicisme vroeger. Niet lang geleden! Het eerste voorbeeld heb ik al eens vermeld op deze site. In 1947 schreef een hoogleraar, vooraanstaand in de Hervormde Kerk, het volgende: ‘We zullen moeten weten wat ons te doen staat als deze religie (de katholieke, DM) de staat overmeestert. Ik zeg: er zal vroeg of laat maar één dilemma zijn: het land verlaten of het land verdedigen.’ (uit In de waagschaal, 1947). En in een Herderlijk schrijven van de Generale Synode der Nederlandse Hervormde Kerk betreffende de Rooms-Katholieke Kerk (1950) staat o.a.: ’Eigenlijk is het zo, dat de R.K. Kerk en de Kerk der Reformatie twee zo radicaal verschillende opvattingen van de Openbaring Gods verkondigen, dat er nauwelijks één punt te noemen is, waarop men niet met elkander van inzicht verschilt.’ Ik noem deze twee voorbeelden niet om het katholieke geloof in een negatief daglicht te stellen. Omdat het katholicisme een lange strijd heeft moeten voeren voor volwaardige erkenning, is er een zekere gelijkenis met de positie van het islamitisch geloof nu.

Een ander voorbeeld. Onze angst dat de positie van de vrouw gevaar loopt. Maar hoe lang is het geleden dat de regel ‘De vrouw is haren man gehoorzaamheid verschuldigd’ in ons land afgeschaft werd? Aletta Jacobs is zeer lang verontwaardigd geweest dat zij, toen ze in 1892 in het huwelijk trad, haar echtgenoot gehoorzaamheid moest beloven. De regel werd in 1957 (!) uit het Burgerlijk Wetboek geschrapt. Het was artikel 161.

Het volgende voorbeeld is niet maatgevend voor het katholicisme. Het geeft wel een inzicht hoe in een deel van de katholieke wereld werd gedacht. Pater Constantinus schreef in 1915 Echtgenoote en moeder in het moderne heidendom. Een paar citaten daaruit. ‘Paganistisch, heidensch is het Socialisme in zijn zedenleer, atheïstisch in zijn geloof, modern in zoover het een vermeerderde uitgave is van het Platonisme, wat nog verder blijken zal; zoodat we dus in dien zin van het Socialisme zeggen kunnen: het is een modern heidendom.’ (blz. 15, 16). Over de positie van de vrouw in het socialisme en ten gevolge van het individualisme: ‘We moeten het toegeven: de vrouw zou het Socialisme en het Individualisme eeuwig dankbaar moeten zijn voor de bevrijding van het slavenjuk als niet deze theorie, in praktijk gebracht, haar overleverde aan nog vreeselijker willekeur en tirannie.’ (blz. 32). Voor de leesbaarheid heb ik ‘zoo niet deze theorie’, veranderd in ‘als niet deze theorie’.

Het culturalisme (culturisme)
(lees voor meer over deze begrippen het werk van onder meer Willem Schinkel)
We moeten af van het culturalisme, de gedachte dat het doen en laten van mensen van a tot z bepaald wordt door hun 'cultuur' (c.q. geloof). Waarbij aan cultuur de verouderde essentialistische betekenis wordt toegekend (onveranderlijk, vaststaand, alles bepalend). Terwijl culturen door mensen worden gemaakt, door en door veranderlijk zijn. En waarbij dagelijks nieuwe (meng)culturen ontstaan (de constructivistische visie). Het culturalisme gaat gepaard met het oordeel dat de cultuur van de 'anderen' ontoelaatbaar anders en minder is. Van dit al zo'n 20 jaar spelende indelingsmechanisme moeten we af. Van het aanspreken van personen als groep ('anders, nog niet verlicht'). Men gebruikt hier ook wel de term cultureel differentialisme (met excuses voor de term): het indelen van mensen op basis van culturele (en geloofs) kenmerken.

Het toepassen van cultureel differentialisme werkt averechts voor de integratie. Het doet ook geen recht aan de enorme diversiteit in de groep van nieuwkomers. Trouwens ook de 'wij-groep' is allesbehalve homogeen. Zoals al eerder vermeld: zelfvertrouwen om te kunnen gaan met diversiteit, opgebouwd in ons verleden, is onmisbaar. De diversiteit is er, hoeft niet verheerlijkt te worden. Maar de diversiteit moet niet worden onderdrukt door een geforceerd assimilatie streven. Gedwongen assimilatie is trouwens onmogelijk.

Integratie
Integratie van nieuwkomers zal alleen optimaal plaats vinden als er ruimte voor hen gemaakt wordt. Het vinden van een plaats in onze samenleving wordt nu, door het op afstand zettende discours, vooral bepaald door het vinden van een plaats als groep. Waarbij de persoonlijke integratie vertraagd wordt, omdat eerst de 'veiligheid/zekerheid' van de groep gezocht wordt in deze tijd van tweedeling. Bovendien krijgen extreme figuren, door het groter belang van de groep, meer kans.
Samenvattend. Voor de zoveelste keer: zelfvertrouwen is onmisbaar en enige kennis van het verleden helpt.

Dick Mantel, gepensioneerd wiskundeleraar en voorstander van een serieuze bezinning op het huidige ‘discours van culturalisme’. Meer van Dick Mantel op Republiek Allochtonië hier

Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook.  

Waardeert u ons vrijwilligerswerk? U kunt het laten blijken door een bijdrage over te maken op rekeningnummer NL12INGB0006026026 ten name van de stichting Allochtonenweblog te Amsterdam. Met een donatie van 5 euro zijn we al blij. Meer mag ook!  

 

Meer over culturalisme, dick mantel, identiteit.

Reacties