Gavur
In opinie door Fréderike Geerdink op 21-11-2010 | 19:34
tekst: Fréderike Geerdink
Een kleine vertaalkwestie draaide dit weekend uit op een interessante discussie. Het begon met het woord ‘gavur’. De meest logische vertaling daarvoor is ‘ongelovige’, maar eigenlijk komt dat woord niet in de buurt van wat ‘gavur’ betekent. Alle connotaties die het woord in het Turks heeft, hoor je in ‘ongelovige’ niet terug.
Het woord kwam ter sprake omdat ik gisteren voor het ANP een bericht schreef over Caroline, een Nederlands karakter in een Turkse serie. Caroline wordt in de serie herhaaldelijk gavur genoemd – het bericht kun je hier lezen. Gavur is een algemeen woord om een niet-moslim te beschrijven, maar in Turkije is het veel meer dan dat. Het wordt denigrerend gebruikt als het om buitenlanders gaat. Of, nog een stap verder: als je iemand gavur noemt, is dat een regelrechte belediging. Je wilt ermee zeggen dat je iemand minderwaardig vindt.
Even terug in de Turkse geschiedenis, om uit te leggen waarom gavur zo diepgeworteld is als ernstige belediging. Hup, helemaal naar de Eerste Wereldoorlog. De Ottomaanse leiders motiveerden hun soldaten door ze te vertellen dat ze een heilige oorlog tegen ongelovigen aan het voeren waren. Moet trouwens wel knap verwarrend zijn geweest voor die soldaten dat ze op het slagveld moslims als vijand tegenkwamen die vochten voor de Britse troepen – maar dat terzijde.
Toen, tussen 1919 and 1923, werd de Turkse Onafhankelijkheidsoorlog gevochten. Het Verdrag van Sèvres, waarmee (onder andere) de Ottomanen hun overgave aan de westerse machten tekenden, moest van de Turken van tafel. ‘Sèvres’ bepaalde (onder andere) dat Anatolië verdeeld zou worden onder de Engelsen, Fransen en Italianen. De Grieken kregen ook een deel, en er zou een onafhankelijk Armenië komen. Ook in deze oorlog werd gevochten tegen christenen, of, in de ogen van de Turkse moslims, tegen ongelovigen, gavurs.
De dreiging kwam in Turkse ogen overigens niet alleen uit het buitenland, maar ook van binnenuit. Dat heeft het lot bepaald van de christelijke Armeniërs, die in die tijd nog in grote aantallen in Anatolië woonden. Turkije vocht in de Eerste Wereldoorlog ook tegen Rusland, óók christenen natuurlijk. Veel Armeniërs hoopten dat er voor hen een onafhankelijk Armenië in zou zitten als Rusland zou winnen. De Armeense steun voor het Russische leger werd als hoogverraad gezien, en dat leidde ertoe dat de Armeniërs massaal werden gedeporteerd en vermoord. Tot op de dag van vandaag worden Armeniërs in Turkije met minachting bekeken, en is ‘Armeniër’ zelfs een scheldwoord om iemand als onbetrouwbaarweg te zetten.
Toen, in 1923, werd de Turkse Republiek gesticht. Het moest een eenheidsstaat worden. De eenheid werd gebaseerd op twee dingen: Turk zijn, en moslim zijn. Die twee dingen werden een bron van trots. En: géén Turk en moslim zijn, dat was niet best. Buitenlander zijn, of christelijk, of kortweg gavur, werd zo hetzelfde als tégen de Turkse staat zijn, en synoniem voor onbetrouwbaarheid en verraad.
In dit licht past de term eigenlijk precies bij het karakter van de Nederlandse Caroline in de Turkse soap. Ze is buitenlander, ze destabiliseert een Turkse familie van binnenuit met verraderlijk gedrag. Net zoals buitenlandse krachten Turkije van binnenuit probeerden te destabiliseren met vuile spelletjes. Een sterkere metafoor is nauwelijks denkbaar!
Fréderike Geerdink is journaliste. Ze woont en werkt in Turkije. Dit artikel is eerder op haar blog verschenen en met toestemming van Fréderike ook op Republiek Allochtonië geplaatst. Volg Fréderike ook op twitter:
Link: Ophef over Nederlandse heiden in Turkse soap
Meer over fréderike geerdink, gavur, media, religie, turkije.
Reacties
Het valt allemaal best mee.
Het is een aantal keren genoemd in een serie. That's it!
Hoe vaak hebben jullie het wel over KutTurken en RotMarokkaantjes in jullie series/soaps?
Het woord gavur is inderdaad denigrerend.
Maar als moslim zijnde mag je het woord niet eens gebruiken.
Dus een hoop kabaal om niks.
Wat zijn we daar toch goed in.......
Bernadette de Wit - 29/11/2010 14:14
Het woord gavur betekent goddeloos, slecht en christen. De Turken vechten al sinds de 13de eeuw tegen de christenen. Aanvankelijk met succes, op grond waarvan ze meenden, als militaire verdediger van de islam en de sharia en niet te vergeten uitbreider van de dar al-islam, dat ze in 1517 de kaliefstitel kondenw overnemen van de laatste Arabische heerser.
In de staatspreken van de Diyanet (het in 1924 opgerichte ministerie van godsdienst) wordt vaak geponeerd dat christenen de Turkse staat ondermijnen omdat ze zich verzetten tegen de islam en de verbreiding daarvan over de hele wereld, als Allah's enig ware geloof.
Ook komt het woord gavur terug in de vele projecties en complottheorieën waar ook Turkse moslims dol op zijn.
Bijvoorbeeld: de vermeende samenzwering van Amerika en Israel tegen Turkije, waarin christelijke zendelingen over verborgen machtsmiddelen zouden beschikken met behulp waarvan ze het Turkse systeem omver kunnen werpen.
Fijn voor de Turkse moslims dat het woord gavur bestaat. Het is een ideale afleidingsmanoeuvre en voedt het pan-Turkse, pan-islamitische zelfbedrog.
