Home » Blog » Opinie » Doorgeschoten focus op cultuur en religie werkt segregatief

Doorgeschoten focus op cultuur en religie werkt segregatief

In opinie door Roemer van Oordt op 27-10-2013 | 08:38

Tekst: Roemer van Oordt

In maatschappelijke discussies waar al dan niet terecht ingewikkelde migratie- en integratievraagstukken aan de orde komen, koerst de politiek van dit moment steeds vaker op simplistische oneliners van cultuur- en (vooral) religietotalitairisten. Dat zal fnuikend blijken te zijn voor de participatie van een flink deel van latere generaties migranten. Bovendien schaadt het de sociale samenhang en stabiliteit in onze samenleving. Wat minder islam in het debat kan sowieso geen kwaad.

Of het nu gaat om problemen met ‘de spelregels van Amsterdam’, oververtegenwoordiging van migrantenjongeren in criminaliteitcijfers of parallelle samenlevingen; overal wordt de islam bijgehaald. Segregatie en andere ellende wordt in het verlengde van dat discours veroorzaakt door de ´totalitaire, onveranderlijke en alles behalve vreedzame islam´. Je zou er een fobie van krijgen.

Voor de meeste arbeidsmigranten en hun kinderen zijn sociaaleconomische factoren echter van veel meer betekenis voor hun beperkte kansen op evenredige participatie in de samenleving, dan de veronderstelde ‘sterke hang’ naar hun religieuze of culturele achtergrond. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de doorwerking van meegenomen taalachterstanden (anafalbetisme) en discriminatie op de arbeidsmarkt. Op de ‘harde’ of functionele indicatoren van integratie, zoals scholing en werk, is echt nog een enorme slag te slaan.

Daar komt bij dat er nogal wat valt af te dingen op die veronderstelde focus op de religieusculturele roots. Antropoloog Martijn de Koning zei daar in een interview ooit heel treffend over: ‘Het lijkt in het maatschappelijke debat over de islam wel alsof alle moslims 24 uur per dag bezig zijn met de islam. Maar als ze iets niet doen, is het dat wel’. Heel herkenbaar en - zeker voor (de meeste) Nederlands die nog nooit een moslim van dichtbij hebben meegemaakt - vooral ook heel geruststellend, zou je denken.

Helaas is het zo dat in de nasleep van 9/11 bijna iedere qua naam, uiterlijk of herkomstland binnen de categorie ‘moslim’ vallende landgenoot ineens werd aangesproken op terreur, religieuze excessen of daarmee vaak verwarde gruwelijke culturele gewoontes. Samen met de negatieve beeldvorming in het publieke en politieke debat over de islam, heeft deze trend de interesse onder moslims in hun geloofsbeleving niet verminderd, maar juist flink gestimuleerd. Dat geldt zeker voor naar hun identiteit zoekende jongeren.

Deze jongeren zijn echter vooral geïnteresseerd in hoe ‘wat mag en niet mag in de islam’ zich het beste laat verhouden tot de realiteit van het dagelijks leven: school , vrienden, straat (openbare ruimte), werk, sport of andere hobby’s. Voor het gros gaat dat prima samen, voor sommigen niet. Problemen met die kleine groep moeten natuurlijk worden benoemd en aangepakt. In veel gevallen hebben we daar in onze democratische rechtstaat gelukkig wetgeving voor, of wordt waar nodig jurisprudentie ontwikkeld.

Het beeld over de alledaagse geloofsbeleving mag daar echter niet negatief door worden bepaald. Maar dat gebeurt wel. En misschien nog wel belangijker, die toenemende stigmatisering maakt het bespreekbaar maken van alledaagse wrijvingen die voor bijna iedereen wél herkenbaar zijn veel ingewikkelder dan nodig. Het versmalt immers de basis van waaruit je in gesprek kunt gaan over gedeelde belangen en schaadt daarmee indirect de sociale samenhang in onze samenleving.

Kortom; de beleidsmatig ingezette mix van sociaal-culturele integratie (lees assimilatie) met een doorgeslagen focus op negatieve aspecten van geloofsbeleving, is alles behalve een garantie voor volwaardige participatie van latere generaties migranten. Los van de zeker voor grote steden essentiële vraag ‘wie er nu eigenlijk waarin gaat integreren’, drijft die mix groepen uit elkaar en werkt daarmee uitsluiting en segregatie in de hand. Een proces dat nog eens wordt versterkt door ongewenste neveneffecten van het beleid, waaronder de groeiende bemoeienis en invloed van sommige herkomstlanden.

Roemer van Oordt is redacteur van Republiek Allochtoniè


Meer over integratiebeleid op dit blog: hier


Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook.  

Waardeert u ons vrijwilligerswerk? U kunt het laten blijken door ons te steunen.

Meer over arbeidsmigranten, assimilatie, cultuur, discriminatie, geloofsbeleving, integratie, integratiebeleid, islam, islamdebat, jongeren, moslims, participatie, religie, roemer van oordt, sociaaleconomische achterstanden.

Reacties