De Nederlandse politie is helemaal niet neutraal
In opinie door Mounir Samuel op 28-11-2017 | 08:01
De afgelopen weken bewezen opnieuw dat de politie niet alleen niet neutraal is in handelen, maar ook niet in voorkomen.
Dus een hoofddoek in combinatie met uniform mag in één uitzonderlijk geval wellicht toch wel? De Rotterdamse agente Sarah Izat kreeg van het College voor de Rechten van de Mens gelijk. De aangevoerde gronden door de Rotterdamse politie waarom zij haar huidige werk niet in combinatie met uniform en hoofddoek zou mogen doen, bleken niet tegen de noodzaak van grotere inclusiviteit en diversiteit bestand. Woedende reacties volgden. Niet over de ongelijke maat waarmee hier gemeten wordt, maar over de zogeheten “islamisering van de politie” – aldus Ebru Omar.
“Neutraliteit zit niet in het uiterlijk, maar in het optreden,” benadrukt Izat met klem. In dat optreden van de politie valt heel veel te verbeteren zijn. Echter: ook in het huidige voorkomen is de politie niet neutraal.
In zijn column in dagblad Trouw, maakte Ephimenco alvast duidelijk het bestuurlijk gezag onder zijn laars te lappen. “Ik erken het gezag van een partijdige politie-agente met hoofddoek niet.” Zo gesteld zou inderdaad niemand partijdig gezag moeten accepteren. Izat’s hoofddoek heeft daar weinig mee van doen. De Nederlandse politie is anno 2017 zeer partijdig, in mannelijke en vrouwelijke vorm én dat zonder hoofddoek.
In Nieuwsuur (maandag 21 november) werd Izat door presentatrice Mariëlle Tweebeke flink doorgezaagd. Waarom zij bij de politie is gaan werken als zij wist dat een hoofddoek niet welkom is? Betere vraag zou zijn waarom de politie haar heeft aangenomen. Iets met de beoogde diversiteit misschien? De politie blijft grote moeite houden een diverser korps te creëren. Amsterdams VVD-raadslid Samira Bouchibti legt in dezelfde uitzending uit dat niet de hoofddoek het probleem is – die is volgens haar niet neutraal – maar de vooroordelen over de politie, zoals het etnisch profileren. Dáár zou de politie wat aan moeten doen. Precies.
Helaas zijn de vooroordelen werkelijkheid. De politie maakt zich op grote grond schuldig aan etnisch profileren. Bijna 40 procent van de proactieve controles van mensen met een niet-Nederlands voorkomen is niet ‘objectief en redelijk’ te rechtvaardigen, aldus onderzoek van politiewetenschappers uit 2016.
Onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau wijst uit dat één op de drie Turkse en Marokkaanse Nederlanders, een kwart van de Surinaamse Nederlanders, en 20 procent van de Antilliaanse Nederlanders discriminatie door de politie ervaart. Zelf kwam ik herhaaldelijk met etnisch profileren in aanraking. Daarin spande de Haagse politie spande de kroon. In de negen maanden dat ik tussen 2013 en 2014 in Den Haag woonde is mij twee keer de toegang tot mijn eigen straat – het Noordeinde – ontzegd onder het mom dat “iemand als jij hier niet kan wonen”. Ook op het Plein was ik niet welkom. Er was een Koerdische-demonstratie “dus er geldt een algeheel Turken-verbod”. Voor de duidelijkheid: ik ben niet Turks. Ten tweede: een dergelijk categorisch gebiedsverbod is op alle fronten onwettig. Ten derde: wie is hier een Turk? Ieder Nederlands staatsburger heeft recht op vrije beweging op zijn grondgebied.
Dat de Haagse politie hier geen boodschap aan heeft, bleek opnieuw in de zaak Mitch Henriquez. Het brute politiegeweld en de dood door stress als gevolg, die volgens het OM eerder deze week niet aantoonbaar door de agenten zou zijn veroorzaakt, versterkt niet alleen het gevoel dat de politie partijdig is en tegenover gekleurde burgers met excessief optreden wegkomt – ze onderstreept het zelfs.
Hoe het voor Izat is om puur en alleen op grond van een religieuze overtuiging en uiting, van zo’n significante beroepsgroep te worden uitgesloten, wordt niet gevraagd. Willen we een grote groep Nederlandse vrouwen echt van deze belangrijke overheidsfunctie uitsluiten? Het zou ongemakkelijk zijn voor een PVV-stemmer, zo’n zichtbaar islamitisch uiterlijk. Maar wie houdt rekening met het ongemak van de gehoofddoekte moslima? En zouden op diezelfde grond agent Mohammed en officier Ahmed ook niet beter hun werk neerleggen? Zij zijn immers ook zichtbaar islamitisch door hun naam en mogelijk Noord-Afrikaans uiterlijk, zoals de politie dat dan noemt. Wordt de PVV’er nu echt de norm voor wat neutraal heet? Dan wordt het korps even roomwit als dit kabinet.
In tijden van identiteitspolitiek, waarin mensen tot één-dimensionale entiteiten worden teruggebracht, bestaat er niet zoiets als ogenschijnlijke neutraliteit.
De witte Friese agenten die vrolijk de handen schudden van de Pro-Piet-demonstranten op de A7 richting Joure en gestrande automobilisten fijntjes informeren dat de opstopping door anti-Zwarte Piet-demonstranten wordt veroorzaakt, zijn in optreden en uitstraling even gekleurd als de Pieten die dezelfde dag vrolijk door Dokkum marcheren. Waren de agenten zwart geweest, dan had de situatie heel anders aangevoeld – zelfs al hadden ze hetzelfde gehandeld. Zo’n zwart korps is echter ondenkbaar. Een wit korps is dat niet.
Of Izat zich kan voorstellen dat een homo zich wellicht oncomfortabel voelt om bij haar aangifte te doen? Misschien, al was daar tot dusver niets van gebleken. De Rotterdamse agente nam immers al geruime tijd met hoofddoek aangiftes op. Ondertussen voelen heel veel LHBTIQ’ers zich ongemakkelijk bij het doen van aangifte, niet in het minst omdat agenten soms aardig homo- en transfoob blijken te zijn, er niet of nauwelijks wordt opgetreden en veroordelingen vrijwel altijd uitblijven. Redenen waarom veel LHBTIQ-organisaties er bij het agenten-netwerk van “roze in blauw” op aandringen zichtbare herkenbaarheid te creëren. Volgens datzelfde geprezen “neutraliteit-beginsel” is dat echter niet mogelijk. Fysieke herkenning van “roze in blauw” is blijkbaar niet objectief genoeg. Voor het oog heteroseksueel zijn is dat wel.
En zo is de cirkel weer rond. Iedere vorm van zichtbare diversiteit is niet neutraal en de maatschappelijke norm – wit, cis-gender, seculier, heteroseksueel en in het geval van de politie zeker: man – is dat wel. Hierdoor is de politie éénkennig, mist ze aansluiting bij delen van de bevolking en wordt partijdigheid vergroot. Neutraliteit zit hem in onpartijdig handelen en zichtbare inclusiviteit – waardoor iedereen zich door de politie gezien en gehoord voelt.
Mounir Samuel (1989) is een Egyptisch-Nederlandse politicoloog, journalist en auteur die onderzoek doet naar sociale revoluties en maatschappelijke veranderingen.Dit artikel verscheen eerder op de website van Samuel en in Het Parool.
Juist dit afgelopen weekend kwamen medewerkers van de politie met een “zwartboek” over discriminatie. Lees HIER meer.
Foto: screenshot van uitzending nieuwsuur
Meer over politie. hoofddoek.
