Home » Blog » Opinie » Bellum Iustum. De Rechtvaardige Oorlog van Obama, Breivik en Wilders

Bellum Iustum. De Rechtvaardige Oorlog van Obama, Breivik en Wilders

In opinie door Jan Jaap de Ruijter op 13-02-2013 | 22:06

Tekst: Jan Jaap de Ruiter

Elke machthebber en politicus wordt geconfronteerd met de vraag naar de rechtvaardiging van het gebruik van geweld. Dat geldt nog meer als het gaat om machthebber die christen zijn zoals president Obama of een politicus als PVV-leider Wilders die vindt dat de joods-christelijke ethiek de basis van ons land is. Voor terrorist Anders Behring Breivik is de zaak zo klaar als en klontje. Hij interpreteert de woorden van Jezus als zouden ze geweld legitimeren en ging over tot actie. Obama heeft te langen leste een daad bij het woord gevoegd. Partijleider Wilders houdt het tot op de dag van vandaag bij het woord. Maar ook hij zal ooit de vraag naar de daad moeten beantwoorden.

De Volkskrant van zaterdag 9 februari schrijft over het morele probleem waar president Obama mee te maken heeft, nu hij meer en meer onder vuur komt te liggen vanwege het gebruik van drones tegen moslimterroristen in landen als Afghanistan en Pakistan. Deze drones zouden al rond de 3000 slachtoffers hebben gemaakt en daar zaten ook onschuldige burgers bij. De krant meldt dat het gebruik van drones als een loodzware last op Obama’s schouders rust en dat de president zich voor de rechtvaardiging van het gebruik ervan laat leiden door het gedachtegoed van religieuze denkers als Augustinus en Thomas van Aquino over de zogenaamde Bellum Iustum, de ‘rechtvaardige oorlog’. Beiden poogden een antwoord te formuleren op de prangende vraag of en hoe christenen geweld mochten gebruiken tegen hun aardse tegenstanders. Immers, zouden de christenen, conform Gods woord, hun vijand alleen de wang toekeren, dan was het gauw gedaan met de christelijke macht. Argumenten die gebruikt werden ten faveure van deBellum Iustum waren dat het de staat moet zijn die opdracht geeft tot oorlog, dat oorlog alleen gevoerd mag worden om erger te voorkomen, dat het doel geen eigenbelang is, maar ‘het goede’ en dat er geen onschuldige slachtoffers vallen. Het hoeft geen betoog dat het principe van de rechtvaardige oorlog ernstig gevoelig is voor ruime interpretaties. Immers, wat is goed? Wat is een kwaad zo groot dat je er terecht oorlog tegen mag gaan voeren? 

Het kwaad van de terroristische islam is te groot om het niet te bestrijden, zo zal de argumentatie van de president en zijn entourage zijn. De president vertegenwoordigt de Amerikaanse staat en mag, geredeneerd vanuit het Bellum Iustum principe tot oorlog besluiten. Maar de strijd middels de drones is oneerlijk. Er vallen veel onschuldige slachtoffers. De president zal nooit tot een tevreden stellende rechtvaardiging komen voor het gebruik van de drones. Maar ze niet langer gebruiken is geen optie.

Anders Behring Breivik wist zich ook met het geweldsprobleem geconfronteerd.  Deze zelfverklaarde christen had minder moeite met de interpretatie van de Bijbel als zou geweld toegestaan zijn in de confrontatie met de vijand. In zijn manifest gaat Breivik in op de woorden van Jezus aan zijn discipelen in de tuinen van Gethsemane vlak voor zijn gevangenneming en kruisiging. Jezus zei in Lucas 22:36: ‘Maar wie nu een geldbuidel heeft, moet die meenemen, evenals zijn reistas, en wie er geen heeft moet zijn mantel verkopen en zich een zwaard aanschaffen’. En later zei Jezus tegen een van zijn omstanders die met zijn zwaard de knecht van de hogepriester zijn oor afsloeg: ‘Steek je zwaard terug op zijn plaats. Want wie naar het zwaard grijpt, zal door het zwaard omkomen’ (Matteüs 26: 52).

Breivik interpreteert de geciteerde woorden als volgt en ik citeer: ‘Jezus zei tegen Petrus zijn zwaard bij zich te steken: aan diens zijde. Hij zei niet dat Petrus het weg moest gooien. Immers, even daarvoor had hij zijn discipelen bevolen zich te bewapenen. De redenen voor het gebruik van wapens was om het leven te verdedigen van de discipelen en niet het leven van de zoon van God. Wat Jezus feitelijk zei was: “Petrus, dit is niet het juiste moment voor een gevecht.”’

Op deze manier rechtvaardigt Breivik de oorlog tegen wat hij noemt ‘de culturele marxistische-multiculturalistische elites en de alsmaar doorgaande islamitische invasie middels demografische oorlogvoering tegen Europa. Elke militaire actie tegen onze vijanden dient beschouwd te worden als zelfverdediging.’

Het zijn twee uitersten: president Obama en de Noorse terrorist Breivik. Beiden worden geconfronteerd met dezelfde vraag naar de rechtvaardiging van het geweld. De een wendt zich tot de oude denkers in de hoop een overtuigend antwoord te vinden op zijn vraag, de ander interpreteert de woorden uit de heilige schrift als geven zij toestemming tot het gebruik van geweld. Beiden kennen het woord, en geven hun interpretatie van de daad.

In zijn strijd tegen de islam geeft PVV-leider Geert Wilders in zijn boek Marked for Death. Islam’s War Against the West and Me het volgende antwoord op de vraag hoe het westen de wereldbedreigende ideologie van de islam moet aanpakken: ‘Gewapend met onze pennen, moeten we de bijlen en messen van de islam uitdagen. We moeten ons blijven uitspreken, in de wetenschap dat er niets machtiger is dan de waarheid. Daarom schrijven we onze boeken en toespraken, tekenen we onze cartoons en maken we onze films en documentaires.’ Wilders betoont zich met deze woorden veel vredelievender dan de Amerikaanse president. Het is het krachtige woord van de waarheid waarmee het westen zich dient te verdedigen tegenover de wapens van de islam. Feitelijk bekent Wilders zich tot het principe van het toekeren van je wang aan je vijand.

De PVV-leider steekt met zijn voorstel hoe om te gaan met de naar zijn zeggen agressieve ideologie die islam heet, zeer gunstig af tegenover Obama en Breivik. Hij wil dat dat middels het woord gebeurt.

Maar gesteld nu eens dat de PVV of een vergelijkbare partij aan de macht komt. Dan is de islam vanzelfsprekend een beleidspunt. En als ik dan in herinnering roep dat de PVV-leider onlangs pleitte voor een ‘moskeeloos’ Nederland en een van zijn tweets citeer (van 27 december jl.): ‘Wat zou het geweldig zijn een NL zonder islam en zonder Marokkaans racistisch geweld. Een belangrijke prioriteit voor 2013!’, hoe wordt een dergelijk programma dan verwezenlijkt? Hoe verdwijnen de moskeeën? Hoe verdwijnt  de islam uit Nederland? Enkel met het woord? De grote vraag waar geen enkele PVV-er of PVV-adept een antwoord op wil of kan geven is de vraag wat er, als dan de islam verdwijnt uit Nederland, met de moslims moet gebeuren.

Hierin zit de adder onder het PVV-gras. De islam doen verdwijnen uit Nederland is een onmogelijk doel als je niet wil zeggen wat er met de mensen, de moslims, moet gebeuren. Hierin schuilt een potentieel gevaar voor geweld. Hierin komen de vragen boven waar Obama mee worstelt en waar Breivik, zonder enige gewetenswroeging zijn antwoord op formuleerde. Mijn vraag aan diegenen die zich zo tegen de islam verzetten, die in elke moslim een potentieel gevaar zien, is hoe zij om zullen gaan met de mens achter de islam. Hun woord is me duidelijk. Hun daad vooralsnog niet. Ik houd mijn hart vast dat er een nieuwe Bellum Iustum gevoerd gaat worden.  

Jan Jaap de Ruiter is arabist aan de Universiteit van Tilburg. Dit stuk is eerder verschenen op zijn weblog, waarop binnenkort ook blogs in het Arabisch verschijnen. In overleg met de auteur is het ook op Republiek Allochtonië geplaatst. De Ruiter is te volgen op Twitter via @janjaapderuiter

Meer artikelen over Breivik en Wilders hier

Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook. Republiek Allochtonië (voorheen Allochtonenweblog) bestaat 7 jaar. Waardeert u ons werk? U kunt het laten blijken door ons te steunen.

Meer over breivik, Jan Jaap de Ruiter, obama, pvv, wilders.

Reacties