Professor Gloria Wekker ontvangt Joke Smitprijs voor strijd voor zwarte vrouwen
In nieuws door Ewoud Butter op 11-12-2017 | 21:55
De Joke Smitprijs 2017 is toegekend aan antropologe Gloria Wekker. Ze ontvangt de tweejaarlijkse emancipatieprijs vanwege haar inspanningen om de positie van zwarte vrouwen in Nederland te verbeteren. De Oranjevrouwen wonnen de onlineverkiezing voor de Aanmoedigingsprijs.
Een jury onder leiding van Eva Jinek koos Gloria Wekker vanwege haar langdurige strijd voor de verbetering van de positie van zwarte vrouwen in Nederland. Volgens de jury heeft Wekker een cruciale bijdrage geleverd aan het onderwijzen en stimuleren van studenten, journalisten, activisten en andere geïnteresseerden op het gebied van gender en etniciteit. Ze maakte het concreet en tilde tegelijkertijd het academische en maatschappelijke debat hierover naar een hoger niveau.
De jury van de oeuvreprijs bestond dit jaar uit voorzitter Eva Jinek (journalist), Anna Nooshin (ondernemer en modeblogger), Dylan van Rijsbergen (publicist), Belle Derks (hoogleraar sociale- en organisatiepsychologie) en Hassnae Bouazza (journalist).
Gloria Wekker is emeritus hoogleraar sociale en culturele antropologie aan de Universiteit Utrecht. Ze is gespecialiseerd in gender, seksualiteit en Afro-Amerikaanse en Caribische studies. Tussen 1987 en 1992 promoveerde ze in Los Angeles op seksualiteit onder Afro-Surinaamse vrouwen. In 1994 doceerde ze bij de Universiteit Utrecht onder andere genderstudies, waar ze tussen 2002 en 2012 hoogleraar was. Sinds 2001 bezet zij de Aletta (IIAV)-leerstoel Gender en Ethniciteit aan de faculteit Geesteswetenschappen. Verder is zij coördinator van de eenjarige Master "Comparative Women's Studies in Culture and Politics". Tevens is zij directeur van GEM, Expertisecentrum Gender, Etniciteit en Multiculturaliteit in het hoger onderwijsHaar werk over seksualiteit kreeg vooral in de VS rveel waardering. In 2007 ontving ze voor haar boek The Politics of Passion, over hetzelfde onderwerp, de Ruth Benedict Prize van de American Anthropological Association.
Recent verscheen haar hand het boek Witte onschuld, een geactualiseerde uitgave van White Innocence (2016), waarin Gloria Wekker een centrale paradox in de Nederlandse cultuur onderzoekt en beschrijft: de passie en agressie die ras oproept, terwijl het bestaan van ras en racisme tegelijkertijd in alle toonaarden wordt ontkend. In de verkenning van de werking van ras en racisme in Nederland is het ‘culturele archief’ voor Wekker een leidend concept: de diep ingesleten attitudes en emoties die racisme in stand houden en hun oorsprong kennen in het koloniale verleden.
Wekker beschrijft in dit gezaghebbende boek onder andere hoe media de beeldvorming over zwarte mannen en vrouwen bepalen, en schrijft over het gebrek aan kennis over ras in de Nederlandse academie, de hedendaagse conservatieve politiek en de controversen rondom het Zwarte Piet-debat, Artikel1 en Sylvana Simons. Ook blikt ze terug op de ontvangst van haar Engelstalige boek in de Nederlandse media.
Op het nieuws dat Wekker de joke Smitprijs volgden op sociale media vele reacties. Positieve, maar ook zeer negatieve, vaak ronduit racistische die het punt dat Wekker wil maken in White Innocence, alleen maar onderstrepen.
Zie ook:
Emeritus hoogleraar Gloria Wekker: ‘Witte onschuld bestaat niet’ (VN)
Witte onschuld bestaat niet, maar dat wil u niet van me horen (NRC)
Meer over gloria wekker, joke smit, racisme, vrouwenemancipatie, zwarte vrouwen.
Reacties
J.Beerenhout - 14/12/2017 11:01
Theodor Holman © Wolff
Door: Theodor Holman hp 12 december 2017, 14:00
Gloria Wekker heeft de Joke Smitprijs gewonnen. Dat is een staatsprijs voor vrouwenemancipatie.
Emeritus hoogleraar Gloria Wekker meent dat witte mensen (als je 'blanken' zegt, schijnt dat beledigend te zijn) zich altijd schuldig maken aan racisme, zelfs wanneer zij denken dat zij dat niet doen.
Zij heeft daarvoor een redenering die ik niet geheel kan begrijpen, maar dat ligt ongetwijfeld aan mij.
Haar redenering is, hopelijk juist samengevat, de volgende. Witte mensen hebben een zogenaamd 'cultureel archief' in hun hoofd. Daarin zit vierhonderd jaar koloniaal denken, dat ervan uitgaat dat wit superieur is aan zwart.
Hoe aardig en welopgevoed witte mensen ook doen tegen zwarte mensen, dat cultureel archief zorgt ervoor dat ze zelfs op een onbewuste manier racist zijn. ¬Racisme als een vorm van erfzonde.
Mijn bezwaar tegen haar redenering is onder meer: hoe weet zij precies waar dat cultureel archief uit bestaat?
Is daar dan geen plek voor 'archiefkaarten' met genuanceerde opvattingen in plaats van alleen maar koloniale opvattingen?
En hoe weet zij dat er zo'n cultureel archief in ons hoofd bestaat?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Als ik beweer dat ik geen racist ben, zegt Gloria Wekker dat ik lijd aan 'kleurenblindheid'
En stel dat witten zo'n cultureel archief hebben, dan moeten zwarten ook zo'n cultureel archief bezitten.
Wat zit daar dan in? Vierhonderd jaar agressie omdat zwart zo lang als slaaf is behandeld en dus vierhonderd jaar is vernederd?
Wat betekent dat dan?
Dat zwart zich onbewust altijd de vernederde voelt, zelfs als hij vriendelijk wordt bejegend?
Als ik beweer dat ik geen racist ben, zegt Gloria Wekker dat ik lijd aan 'kleurenblindheid'. Dan stelt ze: "Zijn het de witte mensen die kunnen beoordelen of racisme zich wel of niet voordoet in de samenleving? Of weegt de stem van degenen die het ondergaan zwaarder?"
Tja, een retorische vraag. Misschien kunnen alleen zwarte mensen beoordelen of ze racistisch worden behandeld.
Maar zo redenerend kunnen witte politiemannen terecht denken dat ze door zwarte jongens met agressie worden benaderd. Dat zit immers in het cultureel archief van die zwarte jongens omdat ze vierhonderd jaar vernederd zijn door witten.
Waarom is de agressie van zwarte jongens in Amerika tegen andere zwarten groter dan van wit tegen zwart of zwart tegen wit? Die hebben toch, volgens Wekker, hetzelfde cultureel archief in hun hoofd?
In Amsterdam wonen zo'n 270 nationaliteiten. Van wit tot zwart en alles daartussen¬in. Allemaal verschillende cultureel archieven.
Hoe weet je welke 'onbewust racisme' voortbrengen en welke niet?
Theodor Holman (1953) is columnist, schrijver, televisie- en radiomaker. Elke dag, uitgezonderd zondag, lees je hier zijn column. Lees al zijn columns terug in het archief.
Reageren? t.holman@parool.nl
