Home » Blog » Nieuws » Demonstratie ‘Sta op tegen racisme! Zwijgen is geen optie!’ biedt hoop voor de toekomst

Demonstratie ‘Sta op tegen racisme! Zwijgen is geen optie!’ biedt hoop voor de toekomst

In nieuws door Claire Schut op 08-12-2020 | 08:08

De demonstratie ‘Sta op tegen racisme! Zwijgen is geen optie’ op 6 december in Den Haag was een succes. Goede sfeer. Prachtige toespraken. Vrijwel geen tegengeluiden, dus ook geen schier intimiderende overmacht aan politiebescherming. En misschien wel het allerbelangrijkste: veel saamhorigheid. Ruim 100 mensenrechten- en klimaatorganisaties stonden spreekwoordelijk schouder aan schouder in een krachtig protest tegen racisme en extreemrechtse terreur. Daarmee was deze bijzonder inclusieve demo iets nieuws, een sprankje hoop. Wie weet het begin van een nieuwe beweging, een belofte voor de toekomst.

Directe aanleiding voor het protest was het racistische geweld tegen de vreedzame Kick Out Zwarte Piet (KOZP)-demonstraties in o.a. Maastricht en Eindhoven, de islamofobe aanvallen op aanstaand GroenLinks-politica Kauthar Bouchallikht, de onmiskenbare nazisympathieën van Forum voor Democratie en – zeer recent – de bekladde en onherstelbaar beschadigde muurschildering ‘De muur van Surinaamse en zwarte helden’ op het gebouw van de Vereniging Ons Suriname en The Black Archives. 

Het gevaar van rechts-extremisme valt niet langer te ontkennen. Tijd voor actie, vonden verschillende actiegroepen: Den Haag tegen racisme, Socialisme.nu, Extinction Rebellion NL, Voor 14, Klimaatmoeders, Fossielvrij Nederland en Code Rood. Ze realiseerden zich dat de lappendeken aan activistische bewegingen die allemaal (net iets) andere doelen nastreven, extreemrechts in de kaart speelt. Dat moet dus anders: “We laten ons niet langer tegen elkaar uitspelen. Het is tijd om solidair te zijn. Alleen op die manier kunnen we extreemrechtse intimidatie tegenhouden en een rechtvaardige wereld dichterbij brengen.” Zo ontstond de demonstratie ‘Sta op tegen racisme! Zwijgen is geen optie!’ 

Die saamhorigheid is zich merken. Te beginnen aan het gezamenlijke statement ‘Sta op tegen racisme! Zwijgen is geen optie’ dat sinds begin december al door meer dan 130 andere actiegroepen en bewegingen is ondertekend:

“Al jarenlang zijn protesten tegen de racistische karikatuur Zwarte Piet doelwit van extreemrechtse terreur en racistische intimidatie. Deelnemers aan vreedzame KOZP-protesten worden bekogeld en bespuugd, demonstraties worden onmogelijk gemaakt. Er werd zelfs een aanslag gepleegd op het pand waar een KOZP-congres plaatsvond. Mensen van kleur en zwarte mensen die zich verkiesbaar stellen, zoals Kauthar Bouchallikht, zijn slachtoffer van racistische en islamofobische aanvallen. Daarnaast raakt institutioneel racisme mensen van kleur en zwarte mensen in het dagelijks leven; op school, op het werk, online en op straat. Mensen die zich uitspreken tegen racisme en geweld krijgen te maken met aanvallen van extreemrechtse politici, mediabedrijven en trollen. De intimidatie vanuit extreemrechts zal niet stoppen als we er niets aan doen. Daarom gaan we op 6 december protesteren in Den Haag tegen racisme en extreemrechtse intimidatie.

“Gevestigde media, politici en autoriteiten normaliseren discriminatie, en ontkennen institutioneel racisme en de pijn van ons koloniale verleden. Ondanks dat de nazisympathieën en antisemitische complottheorieën bij Baudet en Forum voor Democratie al jaren duidelijk waren, kregen zij toch een kritiekloos podium. Ook de moslimhaat van Wilders’ PVV is mainstream geworden. Andere politieke partijen, zowel midden als links, faciliteren de radicalisering van racistische ideologieën met hun stilte of werken hier zelfs aan mee. Racistisch politiegeweld, etnisch profileren en discriminatie zoals bij de Belastingdienst worden toegedekt. Ondertussen gaan gewelddadige rechts-extremistische daders vrijuit.

“We leven in een periode van grote onzekerheid en staan aan het begin van een diepe economische crisis. Het tekort aan sociale huurwoningen neemt toe en de werkloosheid stijgt. In plaats van dat aan te pakken, gebruiken politici zondebokpolitiek om mensen die op zoek zijn naar fatsoenlijk werk of onderdak tegen elkaar uit te spelen. Ook de fossiele industrie houdt, gesteund door overheden en media, een destructief winstmodel in stand. Hiervoor betalen Inheemse volkeren en het globale zuiden nu als eerste de prijs, met veel klimaatvluchtelingen als gevolg. In plaats van deze en andere vluchtelingen een helpende hand toe te steken, worden zij ontmenselijkt, weggestopt in onleefbare vluchtelingenkampen of worden door onze grenswacht in hun gammele boten terug de zee op geduwd. 

“We laten ons niet langer tegen elkaar uitspelen; het is tijd om solidair te zijn. Alleen op die manier kunnen we extreemrechtse intimidatie tegenhouden en een rechtvaardige wereld dichterbij brengen.”  

De samenwerking en saamhorigheid was ook op 6 december op allerlei manieren merkbaar. Aan de sprekers van o.m. Denhaagtegenracisme, BIJ1, Oy Vey, Socialisme.nu, Building the Baileo, Weg met JP Coen, Zwarte Piet is Racisme, Fossielvrij NL en Het Zwarte Schaap - spoken word en poëzie.

Aan hun toespraken, met een focus op de gedeelde belangen: racisme, fascisme, ondermijning van democratie en rechtsstaat, klimaatcrisis. En aan de teksten op de demonstratieborden: Wees solidair. Dit is ook ons land. Black Lives Matter. Muslim Lives Matter. Vandaag is het Kauthar, morgen ben jij aan de beurt. Geen ruimte voor Racisme. Zwarte Piet is Racisme. Stop de hetze tegen moslims. Breng de renaissancevloot tot zinken – Nooit meer Fascisme’ (met Baudet en een zinkend VOC-schip). No Justice No Peace.

Ondanks de snerpende kou waren er best veel mensen op de been, de organisatoren dachten zelf aan zo’n 1.250 man. Dat is niet zoveel als van de zomer op het Malieveld, maar op het naastgelegen, kleinere Koekamp was prettig halfvol. Tegendemonstranten lieten zich niet zien, behalve enkelen die “hun vrijheid van meningsuiting” kort beproefden, maar kennelijk rap door de politie werden afgevoerd. 

De sfeer was goed. Er was muziek, getrommel. Soms werd er gedanst en gezongen. Veel geklap, weinig boe-geroep. Na een warm welkomstwoord en de coronaregels gaf moderator Marian Elmaslouhi als eerste het woord aan April. Geboren in Rotterdam zonder de Nederlandse nationaliteit te krijgen, vertelde April hoe het is om in Nederland zwart en stateloos te zijn. Een bijzonder pijnlijke en aangrijpende getuigenis. Daarna vertelde Riiziane Golamun in het Engels en in rijm over islamofobie. Ook dat was heftig. 

Ewout van den Berg van Socialisme.nu sprak over Baudet die “helemaal niet ‘geradicaliseerd’ is”, maar “zijn nazi-gedachtegoed al jaren” uitdraagt, en nu “de controle over de partij heeft herwonnen, ditmaal op een expliciet neofascistische basis”. Van den Berg waarschuwde net als andere sprekers voor het normaliseren van racisme, antisemitisme en islamofobie. Andere politieke partijen nemen delen van de extreemrechtse agenda over, zei hij: “De VVD zet mensenrechtenverdragen bij het vuil en wil net als FvD ook de positie van rechters ondermijnen.” Ook wees hij op de toenemende intimidatie van activisten en politici, de ontkenning van de klimaatcrisis en op de extreemrechtse ideeën over vrouwen, lhbt’ers, ouderen en mensen met een beperking, die inmiddels al bijna ‘normaal’ lijken. 

Ondertussen schitteren de linkse politiek en de vakbeweging door afwezigheid, aldus Van den Berg. Gevaarlijk: “Door zich niet uit te spreken tegen deze structurele extreemrechtse intimidatie. Door telkens weer een beetje meer terrein toe te geven wordt het alleen maar erger.” Ook hij bepleitte dan ook samenwerking: “Wij hoeven het niet over alles eens te zijn om te zien dat we in de strijd tegen extreemrechts een gezamenlijk belang hebben. Het is belangrijk dat we solidair zijn met de slachtoffers van hun intimidatiecampagnes. En dat we samen optrekken in de opbouw van een sterke antifascistische beweging. Tot hier en niet verder. No pasaran!” Er werd luid gejuicht en geklapt. 

Een andere spreker op deze gure zondagmiddag was de inspirerende jongerenwerker, duizendpoot, ook actief bij BIJ1 Daryll Ricardo Landbrug. Hij was, net als Mitchell Esajas van Black Lives Matter, een van de gangmakers op de demonstratie. Als zij spreken, gaat er steevast iets te gloeien. 
“Goedemiddag Den Haag!” groette Daryll handenwrijvend. “Eerst even warm worden. Als ik zeg: Black Lives… dan zeggen jullie…?” Hier en daar klonk het zwak: “…matter!” Dat was niet Daryll luid genoeg. On the top of his voice: “BLACK LIVES…?” En heel Koekamp brulde in koor: MATTER!”  
“Duidelijk, we zijn wakker”,  zei Daryll tevreden. Toen begon hij over racisme, geweld tegen KOZP-activisten, etnisch profileren en institutioneel racisme bij de politie. Ook vroeg hij aandacht voor de wetswijziging die deze week in de Kamer wordt behandeld, waardoor in de toekomst ook politiegegevens bij de beoordeling van een Verklaring omtrent Gedrag (VOG) betrokken mogen worden: “Of het nou gaat om strafrechtelijke feiten of niet – het is straks mede van de politiegegevens afhankelijk of jij je VOG krijgt of niet.” 

Over het fascisme dat “langzamerhand door alle instituten naar buiten begint te sluipen”, zei Daryll dat het goed was om de handen ineen te slaan, samen te werken: “Dat fascisme is veel meer dan antisemitisme alleen. Laten we kappen met deze bullshit en met het normaliseren van fascisme. We hebben geen tijd te verliezen.” 

Een andere indrukwekkende toespraak was van Jelle Zylstra “namens Oy Vey in solidariteit met Kick Out Zwarte Piet. Jelle – “Ik ben Joods. En ik ben bezorgd” – besefte dat het de eerste keer is in lange tijd dat een Joodse organisatie op een antiracisme demonstratie spreekt: “Dat is bijzonder maar ook zorgelijk. Want juist de joodse gemeenschap heeft redenen om samen op te staan tegen racisme. Want zwijgen is geen optie.” Hij legde uit dat Oy Vey daarom niet alleen een luidspreker wil zijn voor Joodse cultuur, maar zich ook wil organiseren binnen de activistische beweging. “Wij willen ervoor zorgen dat Joden weer zichtbaar zijn binnen de antiracisme beweging en andere activistische groepen.”

Net als andere sprekers maakt Jelle zich “diepe zorgen” om het toenemend racisme, haat en uitsluiting, islamofobie en antisemitisme in Nederland: 

“Afgelopen week werd duidelijk dat antisemitische denkbeelden ongestraft kunnen woekeren binnen Forum voor Democratie en vrijdag kozen de leden van deze partij met overweldigende meerderheid voor het aanblijven van een man die zijn wit superioriteitsdenken nooit onder stoelen of banken heeft geschoven. 

“Dit is helaas geen geïsoleerd incident. Antisemitische complottheorieën over pedofielennetwerken en omvolking banen hun weg van de marge naar de mainstream. Het aantal antisemitische incidenten in Nederland steeg alleen al dit jaar met maar liefst 35%. Dat zou alarmbellen af moeten laten gaan. Ondertussen werd ook het pand van The Black Archives besmeurd, een week eerder werden demonstranten van KOZP aangevallen en nog steeds worden onze niqab-dragende zusters toegang tot openbare voorzieningen ontzegd. Ik maak mij diepe zorgen om deze huidige tendens in Nederland, een die steeds vaker lijkt te sturen naar racisme, islamofobie, homofobie, misogynie en antisemitisme. 

“Het probleem is: extreemrechts is al lang niet meer marginaal in Nederland. Pogingen om fascisme een driedelig pak aan te meten en een fatsoenlijk gezicht op te zetten lijken aan te slaan en trekken een almaar groeiende en vocale achterban aan. Dit moeten we keihard bevechten. Samen.

“Wij zijn er dan ook klaar mee dat extreemrechts zich voor de bühne voortdurend opwerpt als bondgenoot van de Joden en ons zodoende gebruikt als stok om onze Islamitische zusters en broeders mee te slaan. Hier lenen wij ons niet voor. We laten ons niet voor het karretje spannen van politici die gemarginaliseerde groepen tegen elkaar uit proberen te spelen. En we laten ons ook niet gebruiken als token.” 

Trots en dankbaar was Jelle dan ook – en niet alleen hij – dat er bij de demonstratie ‘Sta op tegen racisme! Zwijgen is geen optie!’ zo’n breed scala aan organisaties en bewegingen vertegenwoordigd was: “Wat kunnen we anders doen dan de handen ineen slaan? Wat kunnen we anders doen dan een krachtige vuist maken tegen extreemrechts? Laten we altijd en overal luid en duidelijk solidair zijn met elkaar. Toen niet. Nu niet. Nooit meer fascisme!”

Zo bracht deze bijzonder inclusieve demonstratie met zijn geweldige samenwerking en solidariteit een sprankje hoop. Iets nieuws, een vonk, wie weet het begin van een nieuwe beweging. Dat is een belofte voor de toekomst waarover je nog veel hoopt te horen. 

Toespraak Ewout van den Berg (Socialisme.nu) lees je hier.  

Toespraak Jelle Zylstra van Oy Vey, lees je hier

Life-stream Code Rood: 

Meer over BLM, racisme.

Reacties