De opmars van Nieuw Rechts: niet de onderbuik maar de bovenkamer
In nieuws door redactie op 08-01-2018 | 17:33
De ruk naar rechts in de Nederlandse politiek past in de opmars van het conservatisme die zich in de Anglo-Amerikaanse context al eerder voordeed. Dat stelt politicoloog/socioloog Merijn Oudenampsen in zijn proefschrift dat hij op 12 januari 2018 verdedigt aan Tilburg University.
Het proefschrift van Oudenampsen is een ideeëngeschiedenis van de Fortuyn-revolte, met als centrale vraag hoe deze cultuuromslag in ideologische zin begrepen kan worden. Tot dusver hebben onderzoekers vooral het populisme gebruikt als lens om deze politieke transformatie in Nederland te duiden. Deze focus legt de nadruk op stijl, techniek en retoriek, maar heeft weinig oog voor ideeën. Niet de bovenkamer maar de onderbuik, niet ideeën maar de empirische werkelijkheid van de ‘man op straat’ werden gezien als doorslaggevende factoren, verder versterkt door de nieuwe macht van de media en het persoonlijke charisma van de populistische leider.
Culture wars
De observatie dat rond de eeuwwisseling sprake is van een breekpunt in de Nederlandse politieke cultuur wordt inmiddels tot de dooddoeners van het publieke debat gerekend. De bliksemsnelle opkomst van en dramatische moord op Pim Fortuyn resulteerde in een verbluffende verkiezingsoverwinning van de Lijst Pim Fortuyn (LPF). Sindsdien zijn identiteit, immigratie en law and order de dominante thema’s van het publieke debat. Het was het begin van de Nederlandse culture wars, een strijdterrein waar conservatieve voorstanders van een strenger immigratie- en integratiebeleid de degens kruisten met prudente progressieven.
Nieuw Rechts
Oudenampsen gaat tegen de stroom in door zich te richten op intellectuele bronnen van de Fortuyn-revolte. Hij hanteert daarbij een innovatief conceptueel kader. Politieke leiders als Bolkestein, Fortuyn, Hirsi Ali en Wilders zijn slechts de meest zichtbare exponenten van een bredere conservatieve stroming, i.c. Nieuw Rechts. Deze term deed in de Verenigde Staten en Groot-Brittannië opgang om conservatieve bewegingen aan te duiden die opkwamen als reactie op Nieuw Links in de jaren zestig en zeventig. De politiek van Thatcher en Reagan wordt wel gezien als het hoogtepunt van Nieuw Rechts. De centrale these in de dissertatie is dat de draai naar rechts in de Nederlandse politiek langs soortgelijke lijnen te begrijpen is, als een verlate pendant van de nieuwrechtse backlash die zich in de Anglo-Amerikaanse context al eerder ontspon.
Merijn Oudenampsen (1979, Amsterdam) is socioloog en politicoloog. Hij is als postdoc-onderzoeker werkzaam bij de Universiteit van Amsterdam, waar hij de politieke geschiedenis van het neoliberalisme in kaart brengt. Hij redigeerde onder meer ‘Power to the people!’, een anatomie van het populisme (Boom/Lemma 2012) en publiceert regelmatig essays en analyses voor De Groene Amsterdammer, De Gids, De Helling en Socialisme & Democratie. Hij blogt op https://merijnoudenampsen.org/
Bron: persbericht Tilburg University
Illustratie: pixabay
Lees ook van Merijn Oudenampsen op Republiek Allohctonië:
Over Sylvana Simons en het voorbeeldig ongemak
Onderscheid maken; een repliek op Ayaan Hirsi Ali
Meer over merijn oudenampsen, nieuw rechts, pim fortuyn, populisme.
