Home » Blog » Missers » Discussie over Marokkanenprobleem is zinloos

Discussie over Marokkanenprobleem is zinloos

In missers door Ewoud Butter op 09-12-2012 | 23:10

Tekst: Ewoud Butter

De afschuwelijke dood van Richard Nieuwenhuizen, de grensrechter van de Buitenboys, heeft geleid tot een stortvloed aan artikelen. In plaats van een discussie over de oorzaken van geweld op de voetbalvelden, leidde de dood van de grensrechter al snel tot een discussie over ‘het Marokkanenprobleem’.

Het is een illusie te verwachten dat zo’n discussie tot oplossingen zal leiden.

Voor verschillende auteurs was de allochtone achtergrond van de daders een verklarende factor voor het geweld in Almere. Zo schreef Mark Koster, redacteur van De Jaap, deze week: “De discussie over het voetbalgeweld kent één taboe, waarover niet wordt gesproken. De daders van het geweld. Ze zijn vaak van allochtone afkomst.”
De KNVB registreert bij incidenten niet de etniciteit van de daders. Bij gebrek aan cijfers moest Koster daarom voor zijn stelling een andere onderbouwing zoeken, dat werd de volgende: de meeste bij de KNVB geregistreerde incidenten vinden in de Randstad plaats, daar wonen veel allochtonen, dus zijn de daders vaak van allochtone afkomst.
Het is een tamelijk simplistische vorm van redeneren die gemakkelijk onderuit valt te halen. En dat gebeurde dan ook in de reactiekolommen van de Jaap.

Zelf sta ik sinds 2006,  inmiddels ruim zes jaar, ieder weekend als voetbalcoach van Geuzen Middenmeer langs de velden in de regio Amsterdam. Toevallig dezelfde club waar Mark Koster actief is. Mijn ervaring de afgelopen zes jaar is dat wedstrijden meestal sportief verlopen, maar dat het soms mis gaat. Als dat laatste het geval is, zijn autochtonen net zo vaak dader als allochtonen. Maar, misschien is mijn beeld niet representatief omdat ik coach van een meidenteam ben. Storender dan de jongeren die zich niet kunnen inhouden, vind ik overigens de ouders die zich als een idioot langs de lijn kunnen gedragen; dat zijn overigens veel vaker autochtonen. En als ik in een stadion kom en te maken krijg met hooligans die zich te buiten gaan aan verbaal of fysiek geweld, heb ik stellig de indruk dat het voornamelijk autochtonen zijn.

De voormalige jeugdvoorzitter van mijn club, een bijzonder genuanceerde man, heeft andere ervaringen dan ik. Hij vertelde afgelopen zaterdag op een bijeenkomst naar aanleiding van de dood van Richard Nieuwenhuizen dat hij de afgelopen jaren relatief de meeste problemen heeft gehad met allochtonen, in het bijzonder met Marokkaanse jongens. Hij verhaalde over zijn gesprekken met de ouders van de jongens en de onmacht die hij bij deze ouders constateerde.

Feiten?
Het zijn persoonlijke waarnemingen, maar nog geen harde feiten. Afgelopen vrijdag beweerde VVD-minister Edith Schippers bij Pauw en Witteman stellig dat die feiten er wel zijn: zij sprak over lijstjes waaruit zou blijken dat er een Marokkaanse jongesn zijn oververtegenwoordigd in sportgeweld. Ik heb op internet naar die lijstjes gezocht en een oproep op twitter gedaan, maar niemand kon me helpen. Sommigen verwezen naar het hierboven genoemde artikel van Mark Koster, anderen linkten naar artikelen waaruit blijkt dat Marokkanen zijn oververtegenwoordigd in de criminaliteit. Ik ken die artikelen, ik heb ze zelf ook geschreven.

Marokkanenprobleem
Feiten of niet: Geert Wilders en journalist Joost Niemöller grepen de gelegenheid aan om van het incident een Marokkanenprobleem te maken. Hun redenering is kortweg de volgende: de daders waren Marokkanen, het is dus geen voetbalprobleem, maar een Marokkanenprobleem. Want: Marokkanen zijn overal gewelddadig, crimineel en racistisch, dus ook op het voetbalveld. Het probleem is de Marokkaanse cultuur, en het is een taboe om dat te benoemen.

Vijftien jaar geleden zouden dergelijke uitspraken nog als racistisch of op zijn minst als simplistisch zijn afgedaan en er zouden verder weinig woorden aan vuil zijn gemaakt. Tegenwoordig zijn dergelijke beweringen voldoende aanleiding voor een serie opiniestukken en discussies in praatprogramma’s en is er nog maar een enkeling die over racisme durft te reppen.
Wilders en de zijnen hebben het debat wederom met succes gekaapt: journalisten en bloggers zijn in het PVV-frame gestapt. We hebben het daardoor niet meer over een gemeenschappelijk, maatschappelijk probleem, maar over het probleem van een specifieke groep: de Marokkanen.

Terwijl het toch volkomen ridicuul is om van voetbalgeweld een exclusief Marokkanenprobleem te maken. Wanneer morgen alle Marokkaanse Nederlanders emigreren, zal daarmee het voetbalgeweld het land niet verlaten hebben.

In een gecompliceerde wereld is het blijkbaar aantrekkelijk alles lekker simpel en overzichtelijk te maken. Nederland bestaat volgens het frame van Wilders uit drie groepen: de mensen die weten wat er speelt en de problemen benoemen, de allochtonen en dan vooral Marokkanen die de problemen veroorzaken en een derde groep die bestaat uit wegkijkers/probleemontkenners, politiek correcte, moslimknuffelaars of op z’n minst naïevelingen.

Etnische of culturele achtergrond relevant?
Ja, maar, zullen sommigen van u dan zeggen, er kan toch best sprake zijn van een oververtegenwoordiging van Marokkanen als het gaat om voetbalgeweld? Dat kan inderdaad. Maar, waarom die behoefte om de etnische achtergrond te benoemen? Vinden we de etnische of culturele achtergrond bij andere misstanden dan ook relevant?

Nee, zelden. Etniciteit lijkt vooral relevant te zijn als het om Marokkanen gaat. Bij de rellen in Haren, wekelijkse voetbalrellen (die de samenleving miljoenen kosten) of de onlusten in Hoek van Holland was de etniciteit van de daders nimmer een relevant onderwerp. Als het gaat om fraude, witteboordencriminaliteit, exorbitante zelfverrijking of de seksuele mishandeling van kinderen, doet de etnische achtergrond van de dader er ook nooit toe. Ik kan me ook niet herinneren dat er na de gruweldaden van Karst T., Tristan van der V. of Volkert van der G. uitgebreid is stilgestaan bij hun culturele achtergronden of de etniciteit of religie van hun ouders. Bij de verkrachting en ‘rituele’ moord op Marianne Vaatstra leek de achtergrond van de dader wel relevant toen de verdachte een asielzoeker was, maar sinds we weten dat Jasper S. de dader is, wordt over etniciteit niet meer gerept en hebben we zelfs medelijden met de familie van Jasper S.

Criminaliteit Marokkaanse jongeren

"Ja, maar", zullen sommigen dan zeggen, "het is relevant omdat Marokkanen vaker dan andere groepen in aanraking komen met justitie. En het is in Nederland een taboe om de etnische achtergrond van de daders te benoemen, zeker als het om Marokkanen gaat."

Wanneer je beweert dat het benoemen van de etnische achtergrond een taboe is, dan moet je toch echt een tijd onder een steen hebben geleefd.

Zelf werd ik in 1992 projectleider van een project dat in samenwerking met Marokkaanse organisaties en een moskee criminaliteit onder Marokkaanse jongeren moest tegengaan. Dat was vier jaar nadat het Parool voor het eerst berichtte over Marokkaanse criminele jongeren.
In ‘92 was er misschien nog sprake van een taboe. Ik werd geconfronteerd met mensen die ons van racisme beschuldigden, omdat het project zich specifiek op Marokkaanse jongeren richtte. Ook sprak ik hulpverleners, Marokkaanse vaders, moeders en jongens die ontkenden dat er sprake was van een probleem. Het werd volgens hen overdreven door de media, of het kwam alleen maar door discriminatie of door een gebrek aan voorzieningen voor Marokkaanse jongeren. Toch waren er ook toen al veel mensen, waaronder ook diverse Marokkaanse organisaties, die erkenden dat er een probleem was en die op zoek gingen naar oplossingen.

Inmiddels zijn we 20 jaar verder en kun je boekenkasten vullen met wetenschappelijke studies en projectverslagen over het probleem. Miljoenen zijn er besteed aan onderzoeken en projecten. Dat al die studies en projecten nog weinig hebben geholpen, is dan overigens wel een trieste conclusie.

Marokkaanse cultuur

Van een taboe om het over criminaliteit onder Marokkaanse jongeren te hebben, is dus geen absoluut sprake. De vraag is vervolgens of die Marokkaanse achtergrond relevant is omdat het een verklarende factor is?

Sommige onderzoekers, waaronder  Hans Werdmolder en de Belg Juliaan van Acker menen van wel. Zij verwijzen naar de Marokkaanse schaamtecultuur en de Berbertraditie om autoriteiten te wantrouwen. In de literatuur worden veel andere verklaringen gegeven, zoals: de sociaal-economische positie, discriminatie, de migratiegeschiedenis, niet geïntegreerd of juist te snel integreren, afwezige vaders of vergoeilijkende moeders, een laag IQ, een gering probleemoplossend vermogen, drugsgebruik, schizofrenie, geringe verbale vaardigheden, groepsdruk, de tekortkomingen van de sociale netwerken of een gebrek aan sociale controle.

Last but not least wordt de straatcultuur als verklarende factor genoemd. Criminoloog Jan Dirk de Jong promoveerde in 2007 op een langdurig onderzoek naar ‘opvallend delinquent groepsgedrag onder “Marokkaanse” jongens’. Hij gelooft niet in ‘de Marokkaanse cultuur’ als verklarende factor. Volgens De Jong is een stelsel van groepsprocessen die horen bij de straatcultuur een belangrijke verklarende factor. Veel van wat inmiddels ‘typisch Marokkaans’ is gaan heten, vond De Jong ook bij straatculturen elders in de wereld. Het tekortschieten van de ouders, de halsstarrige ontkenning: in de Verenigde Staten zag hij het bij ontspoorde Koreaanse jeugdgroepen en collega-onderzoekers meldden het bij Pakistaanse straatjongens in Oslo en als onderdeel van de straatcultuur van Chileense migrantenkinderen in Barcelona. Meer achtergrondinformatie vindt u hier.

Je kunt dus steeds weer constateren dat relatief veel daders een Marokkaanse achtergrond hebben, maar het is omstreden of die constatering veel zal bijdragen aan een oplossing van de problematiek.

Voetbalgeweld
Terug naar het voetbalgeweld. Wanneer we de discussie over dit geweld laten versmallen tot een discussie over de Marokkaanse cultuur, zullen we absoluut een overzichtelijk en smakeloos debat hebben en wordt de onderbuik van xenofoob Nederland rijkelijk gevoed. Maar verwacht van zo’n debat geen oplossingen. Wanneer we op de tribune blijven zitten en de schuld en de oplossingen eenzijdig bij de Marokkaanse Nederlanders op het bordje leggen, zal er niets verbeteren.

Afgelopen weekend organiseerde mijn voetbalclub, GeuzenMiddenmeer, twee bijeenkomsten om stil te staan bij het voetbalgeweld. Geconstateerd werd dat voetbalgeweld geen exclusief Marokkanenprobleem is, maar dat dit overal, bij alle clubs kan gebeuren en dat daders uit alle groepen kunnen komen. Deze constatering leidde tot de conclusie dat allen (voetballers, scheidsrechters, begeleiders, ouders) die bij een voetbalclub betrokken zijn medeverantwoordelijk zijn om dergelijk excessief geweld te voorkomen.
Daarom zijn er voorstellen gedaan waarbij van alle geledingen van de club een inspanning wordt verwacht.

Dat lijkt mij een goede basis om geweld tegen te gaan – al heb ik niet de illusie dat het ooit helemaal te voorkomen zal zijn.

Ewoud Butter is hoofdredacteur van Republiek Allochtonië. Hij heeft een eigen blog en u kunt hem volgen op twitter: @ewoudbutter

Meer:

• Hebben de Marokkanen het alweer gedaan?
• In Kikkerland is het koud en anders dan anders
• Ik duid, jij duidt, wij duiden
• Artikel in Trouw over al dan niet benoemen van etnische achtergrond

Meer over criminaliteit op dit blog hier en hier

Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook. Republiek Allochtonië (voorheen Allochtonenweblog) bestaat 7 jaar. Waardeert u ons werk? U kunt het laten blijken door ons te steunen.

Meer over criminaliteit, ewoud butter, marokkanenprobleem, media, mediamisser, voetbal.

Reacties