Uit welke landen komen Nederlandse moslims?
In feiten door Ewoud Butter op 14-06-2018 | 09:41
Nederlandse moslims komen uiteraard uit Nederland. Wat zijn de belangrijkste herkomstlanden van (de ouders van) Nederlandse moslims? Uit het vorige week gepubliceerde SCP-rapport De religieuze beleving van moslims in Nederland blijkt dat 94% van de Marokkaanse Nederlanders en 86% van de Turkse Nederlanders zichzelf als moslim beschouwt.
Wat weten we van andere groepen Nederlandse moslims?
Zes procent
De grootste bevolkingsgroep, 52% van de Nederlandse bevolking (boven de 15 jaar), rekende zich in 2015 niet tot een religie. Ongeveer 36% van de Nederlandse bevolking beschouwt zichzelf als christelijk (waarvan 22% katholiek en 14% protestant). Ongeveer 6% van de Nederlanders beschouwt zichzelf als moslim.
Van de personen "met een Nederlandse achtergrond" (autochtonen) beschouwt 0,2% zichzelf als moslim, 44% van de Nederlanders met een niet-westerse migratieachtergrond ziet zichzelf als moslim en 3% van de Nederlanders met een westerse migratieachtergrond. Van de categorie 'ander geloof' beschouwt 0,7% zichzelf als hindoe, 0,4% als boeddhist en 0,1% als joods.
| Totaal | autochtoon | niet-westers | westers | |
|---|---|---|---|---|
| niet-gelovig | 52 | 57 | 23 | 52 |
| christelijk | 36 | 40 | 16 | 36 |
| moslim | 6 | 0,2 | 44 | 3 |
| ander geloof | 6 | 4 | 17 | 10 |
Bron: CBS (EBB'15)
Op grond van het SCP-rapport kunnen voor 2015 de volgende schattingen gemaakt worden in absolute aantallen: 8,8 miljoen Nederlanders rekenen zichzelf niet tot een religie, ruim 6 miljoen zijn christelijk, en meer dan een miljoen Nederlanders beschouwt zichzelf als moslim.
Van de Nederlandse moslims hadden er naar schatting in 2015 897.000 een niet-westerse migratieachtergrond, 49.000 een westerse migratieachtergrond en 26.000 geen migratieachtergrond (autochtoon).
| totaal | autochtoon | niet-westers | westers | |
|---|---|---|---|---|
| niet-gelovig | 8788 | 7544 | 469 | 846 |
| christelijk | 6084 | 5294 | 326 | 586 |
| moslim | 1014 |
26 |
897 | 49 |
| ander geloof | 1014 | 529 | 347 | 163 |
Turkse en Marokkaanse Nederlanders
Turkse en Marokkaanse Nederlanders vormen samen ongeveer twee derde van het totaal aantal moslims in Nederland. Van de Turkse Nederlanders beschouwde in 2015 volgens het SCP 86% zichzelf als moslim. Van de Marokkaanse Nederlanders beschouwde in dat jaar 94% zichzelf als moslim.
Tussen 2006 en 2015 is bij de Turkse Nederlanders onder zowel de eerste als de tweede generatie het aandeel dat zich moslim beschouwt, afgenomen. Dit geldt sterker bij Turkse hoogopgeleiden en jongeren. Bij de Marokkaanse Nederlanders is amper sprake van afname in religieuze zelftoekenning tussen 2006 en 2015. Wel is tussen 2011 en 2015 het aandeel tweedegeneratie Marokkaanse Nederlanders dat zich als moslim ziet afgenomen.
| Turks | Marokkaans | |
|---|---|---|
| moslim | 86 | 94 |
| niet gelovig | 10 | 5 |
| christelijk | 2 | 1 |
| ander geloof | 1 | 0 |
Bron: SCP/CBS (SIM'15)
Soennieten, sjiieten, alevieten, ahmadiyya, salafist of anders
De islam kent vele stromingen. Het SCP heeft er een aantal uitgekozen. Deze indeling is nog al arbitrair, maar levert volgens het CBS de volgende cijfers op:
| Turks | Marokkaans | |
|---|---|---|
| sjiiet | 2 | 2 |
| soenniet | 80 | 84 |
| aleviet | 6 | 0,2 |
| ahmadiyya | 0,1 | 0,3 |
| salafist | 0,3 | 0,5 |
| algemeen/anders | 12 | 13 |
De indeling is om diverse redenen arbitrair. Om twee voorbeelden te geven:
(1) zoals het SCP zelf ook aangeeft in het rapport: 'salafist' is een omschrijving waarin veel moslims zich niet herkennen. Moslims die willen terugkeren naar de zuivere islam en daartoe zoveel mogelijk de as-Salaf as Saalihien (de vrome voorgangers, namelijk Mohammed, zijn metgezellen en de generatie daarna) willen navolgen, noemen zich bijvoorbeeld, net als veel anderen, vaak 'praktiserend moslim' of verwijzen naar de zuivere islam. Ze kunnen zich in dit geval ook als soenniet of 'algemeen/anders' hebben gedefinieerd.
(2) Een ander voorbeeld: uit divers onderzoek, onder andere van Ibrahim Yerden en Annelies van Vugt, blijkt dat alevieten hun identiteit op verschillende manieren definieren: een deel van de alevieten beschouwt zichzelf als niet-gelovig, maar ziet het alevitisme vooral als een culturele identiteit. In dit overzicht van het SCP komen alleen de alevieten terug die zichzelf als moslim beschouwen. Daarnaast zou een aleviet zichzelf ook bijvoorbeeld als sjiiet kunnen definieren of voor 'algemeen/anders' hebben kunnen kiezen.
Schatting absolute aantallen
Het SCP geeft geen absolute cijfers, maar op grond van de CBS cijfers over hetzelfde jaar (2015) is wel een schatting te maken. Hierbij ga ik er voor het gemak van uit dat de cijfers over de religieuze beleving van Turkse en Marokkaanse Nederlanders onder de 15 jaar vergelijkbaar zijn met die van Turkse en Marokkaanse Nederlanders van 15 jaar en ouder.
Dit zou betekenen dat van de 397.000 Turkse Nederlanders zich ongeveer 341.000 als moslim beschouwden, 40.000 als niet-gelovig, 8.000 als christelijk en 4.000 als behorend tot een ander geloof. Waar de laatste 4000 zich toe rekent is niet bekend.
Van de 381.000 Marokkaanse Nederlanders beschouwen 358.000 zichzelf als moslim, 19.000 zijn niet-gelovig en 4000 christelijk.
| Turks | Marokkaans | |
|---|---|---|
| moslim | 341.000 | 358.000 |
| niet gelovig | 40.000 | 19.0000 |
| christelijk | 8.000 | 4.000 |
| ander geloof | 4.000 | 0 |
Gespecificeerd naar stromingen ziet het er dan ongeveer als volgt uit:
| Turks | Marokkaans | |
|---|---|---|
| sjiiet | 6.800 | 7.200 |
| soenniet | 273.000 | 301.000 |
| aleviet | 20.000 | 700 |
| ahmadiyya | 340 | 1.000 |
| salafist | 1.000 | 1.800 |
| algemeen/anders | 40.000 | 47.000 |
Overige etnische groepen
Van de ruim een miljoen Nederlandse moslims, hadden in 2015 ongeveer 26.000 geen migratieachtergrond, 49.000 een westerse migratieachtergrond en 897.000 een niet-westerse migratieachtergrond, met Marokkaanse Nederlanders (358.000) en Turkse Nederlanders (341.000) als grootste groepen.
Na Turkse en Marokkaanse Nederlanders vormen Syrische Nederlanders in omvang de grootste groep moslims. Uit het onlangs door het SCP gepubliceerde Syriërs in Nederland blijkt dat in 2017 15% van hen zichzelf als niet gelovig beschouwt, 8% is christelijk, 1% druus en 76% moslim. De overgrote meerderheid van de moslims uit Syrië (96%) ziet zichzelf als soenniet, 1% is sjiiet en 3% rekent zich tot een andere stroming.
Op 1 januari 2015 waren er nog 22.000 Syriërs in Nederland, waarvan naar schatting 17.000 zichzelf als moslim beschouwen. Na 1 januari 2015, vooral in 2015 en 2016, is deze bevolkingsgroep door de komst van vluchtelingen gegroeid tot 91.000 op 1 januari 2018. Hiervan zullen naar schatting 69.000 zichzelf als moslim beschouwen.
Volgens het SCP-rapport beschouwde in 2015 ongeveer 9% van de Surinaamse Nederlanders zich als moslim en 95% van de Somalische Nederlanders. Dat betekent dat er ongeveer 31.000 Surinaamse en 37.000 Somalische Nederlanders moslim zijn.
Voor andere groepen zijn alleen oudere cijfers (uit 2011) bekend: van de Afghaanse Nederlanders beschouwt 85% zichzelf als moslim en van de Irakese Nederlanders 61%. Onder Iraanse Nederlanders is het percentage dat zichzelf als moslim beschouwt opmerkelijk laag: 34%.
Herkomstlanden Nederlandse moslimbevolking op 1 januari 2018
Op grond van bovengenoemde onderzoeken valt een grove schatting te maken van de herkomstlanden van Nederlandse moslims.
| Herkomst | totaal | % moslims | schatting aantal moslims |
|---|---|---|---|
| autochtoon | 13.2 miljoen | 0,2 % | 26.000 |
| Westerse migratieachtergrond | 1,7 miljoen | 3% | 52.000 |
| Niet-westerse migratieachtergrond | 2,2 miljoen | 44% | 987.000 |
(c) SCP/CBS/Ewoud Butter
Nederlandse moslims zijn vooral afkomstig uit de volgende landen:
| Herkomst |
totaal |
% moslims | schatting aantal moslims |
|---|---|---|---|
|
Marokko |
397.000 | 94% | 373.000 |
| Turkije | 404.000 | 86% | 348.000 |
| Syrië | 91.000 | 76% | 69.000 |
| Afghanistan | 48.000 | 85% | 41.000 |
| Somalië | 40.000 | 95% | 38.000 |
| Irak | 61.000 | 61% | 37.000 |
| Suriname | 352.000 | 9% | 32.000 |
| Nederland | 13,2 miljoen | 0,2% | 26.000 |
| Iran | 42.000 | 34% | 14.000 |
(c) SCP/CBS/Ewoud Butter
De Nederlandse moslimbevolking is dan als volgt samengesteld:
Tot slot: uit welk land komen de meeste Nederlandse moslims?
Het antwoord op die vraag is: Nederland. De meeste moslims in Nederland zijn in Nederland geboren. Dat komt vooral omdat onder de twee grootste groepen moslims, van Turkse en Marokkaanse Nederlander, de tweede generatie inmiddels beduidend groter is dan de eerste generatie. Van de ruim 800.000 Marokkaanse en Turkse Nederlanders zijn er inmiddels meer dan 440.000 in Nederland geboren.
Deze tweede generatie vormt, samen met de autochtone moslims en de in Nederland geboren moslims waarvan de ouders uit onder andere Suriname, Somalië, Irak, Iran en Afghanistan afkomstig zijn, veruit de grootste groep Nederlandse moslims.
Toelichting
Het CBS maakt een onderscheid tussen:
a) 'persoon met een Nederlandse achtergrond' (autochtoon) = iemand "van wie de beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het land waar men zelf is geboren". Een Nederlander met een migratieachtergrond is dan een persoon van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren.
b)Nederlanders met een niet- westerse migratieachtergrond= Nederlanders van wie ten minste één ouder is geboren in Afrika, Latijns-Amerika en Azië (exclusief Indonesië en Japan) of Turkije
c) Nederlanders met een westerse migratieachtergrond= s iemand van wie ten minster één ouder is geboren in Europa (exclusief Turkije), Noord-Amerika en Oceanië, of Indonesië of Japan.
Het SCP-rapport De religieuze beleving van moslims in Nederland
Vorige week kwam het SCP-rapport De religieuze beleving van moslims in Nederland. Diversiteit en verandering in beeld uit. De belangrijkste conclusies waren:
- Bij zowel Turkse als Marokkaanse moslims neemt de religiositeit toe. Voor veel moslims, ook jongeren, is het geloof een belangrijk deel van hun leven.
- In de afgelopen 10 jaar is het bidden toegenomen. Van de Marokkaans moslims bidt 78% vijf maal per dag, bij de Turkse moslims is dit 33%. Bij de Turkse moslims is het moskeebezoek toegenomen. Ongeveer 40% van beide groepen bezoekt tenminste wekelijks een moskee.
- Marokkaanse moslima’s dragen steeds vaker een hoofddoek (78% t.o.v. 10 jaar geleden 64%). Ook bij jongeren en de tweede generatie is een toename te zien. Bij Turkse moslima’s is deze toename er niet.
- Het overgrote deel van de Marokkaanse moslims (87%) vast alle dagen tijdens de ramadan, dit geldt voor iets meer dan de helft (55%) van de Turkse moslims. Een zeer groot deel van de moslims eet (bijna) altijd halal.
- Onder Turkse Nederlanders is in de periode 2006-2015 een lichte toename in het deel dat niet-gelovig is, onder Marokkaanse Nederlanders niet. Het aandeel moslims is bij Turkse Nederlanders afgenomen (van 93 naar 86%), maar niet bij Marokkaanse Nederlanders. Van hen beschouwt 94% zich moslim. Vooral hoger opgeleide en tweede generatie Turkse Nederlanders noemen zich relatief vaak niet-moslim.
- Op basis van hun religieus gedrag, opvattingen en identificatie zijn 5 groepen moslims onderscheiden. De twee meest gelovige groepen, de vrome en strikt praktiserende moslims, vormen samen 84% van de Marokkaanse moslims. Bij de Turkse moslims is dit 45%. Er zijn weinig seculiere moslims (7% bij de Turkse moslims, 2% bij de Marokkaanse moslims).
Meer hier.
Foto: Westermoskee Amsterdam - Ewoud Butter
Zie ook:
De islamisering van Nederland. De feiten.
Wilt u dat Republiek Allochtonië blijft bestaan? Waardeert u ons vrijwilligerswerk? We kunnen uw steun goed gebruiken. U kunt Republiek Allochtonië steunen en een klein (of groot) bedrag doneren (nu ook via I-deal)
Neem een abonnement op onze dagelijkse nieuwsbrief: Subscribe to Republiek Allochtonië by Email
Meer over islam, islamisering, moslims.
