“We zijn aan ons lot overgelaten”
In achtergronden door Ewoud Butter op 27-04-2020 | 20:00
“Alstublieft help ons allemaal. Al worden we in Spanje gedropt het maakt mij niet uit! Al is het een vlucht van meer dan 1 dag ik sta er voor open! Mijn zoon heeft mij nodig en mijn dochter heeft de zorg in Nederland nodig. Zelf heb ik last van mijn heup en mijn medicatie is op. Help ons. Ik smeek u.”
Dat schrijft een jonge moeder die samen met haar dochtertje vastzit in Casablanca. Zij is een van 60 mensen die in Marokko vastzitten door corona en reageerden op een peiling die vorige week door mij werd uitgezet. Ook 50 familieleden en 25 vrienden in Nederland reageerden op de peiling die te klein is om representatief te zijn, maar wel een beeld geeft van situatie van de ongeveer 3000 Nederlanders die nog in Marokko vastzitten, nadat afgelopen weekend een eerste vlucht met 300 mensen op Schiphol landde.
Met enkele van de mensen die vastzitten in Marokko gaat het relatief goed, maar veel van hen maken zich heel veel zorgen en sommigen zijn de wanhoop nabij. “Wij willen naar huis”, “RED MIJ”, “We zijn aan ons lot overgelaten” schrijven zij in een toelichting.
De mensen die deel hebben genomen aan de peiling en die zelf vast zitten in Marokko, zijn allemaal Nederlanders. Ruim twee derde van hen heeft zowel de Marokkaanse als de Nederlandse nationaliteit en iets minder dan een derde alleen de Nederlandse nationaliteit. Tot deze laatste groep behoren toeristen en studenten, maar ook mensen die bij hun Marokkaanse schoonfamilie verblijven. Een enkele Nederlander van Marokkaanse herkomst heeft aangegeven afstand te willen doen van zijn Marokkaanse nationaliteit en wil daarom niet worden meegeteld als Nederlander met een dubbele nationaliteit.
Het gaat om iets meer mannen dan vrouwen. De meeste van hen zijn tussen de 20 en de 40 jaar of tussen de 50 en 70 jaar.
Verblijfplaats
Ruim twee derde van de Nederlanders zit vast in het Noorden van Marokko, in de buurt van onder andere Nador, Berkane, Al Houceima, Temsamane, Tanger, Kenitra en Oujda. Maar er zitten ook veel mensen in het Zuiden (Agadir, Ouarzazate) en in plaatsen als Casablanca, Rabat, Fez, Marrakesh en Mohammadia.
Bijna de helft van de respondenten verblijft alleen in Marokko en een iets kleiner deel is er samen met ook in Nederland woonachtige familieleden. Ongeveer één op de tien zit in Marokko vast met een vriend of vriendin.
Iets meer dan de helft van de Nederlanders in het Noorden van Marokko logeert bij familieleden en ongeveer 20% heeft een woning gehuurd. Daarnaast verblijven kleinere groepen in een eigen huis, in een geleend huis of bij vrienden. Tot slot zitten er een paar in een hotel of in een hostel.
“De hele familie is zwaar in de stress”
Ruim 90% van de respondenten die vast zit in Marokko geeft aan veel tot heel veel last van de situatie te hebben. Bijna iedereen mist familie en geliefden in Nederland. Zo schrijft een jonge vader:
“Ik mis mijn zoontje van één jaar en vier maanden. Hij heeft leren lopen in de tussentijd. Dat heb ik allemaal gemist.”
Ook geeft bijna twee derde aan dat ze naar Nederland moeten om voor naasten (kinderen, ouders, partners) te zorgen. “Mijn zoon is ziek en huilt om mij” schrijft een moeder.
Meer dan de helft van de respondenten, vooral ouderen, geeft aan zich zorgen te maken over de eigen gezondheid en mist in Marokko bijvoorbeeld medicijnen en medische zorg. Een man die zelf in Nederland verblijft, schrijft over zijn vader in Nador:
“Hij is ziek (hartpatiënt) en is daar alleen, en als er iets met hem gebeurt kunnen we niet direct van hulp van zijn. We hebben geen familie daar die voor hem kan zorgen. Zodra hij de telefoon niet opneemt zijn we bang dat er iets met hem is gebeurd.”
En een jonge vrouw in Nederland schrijft:
“Ik onderhoud nu zowel mijn moeder die hier alleen zit als mijn vader en broertje in Marokko die gestrand zijn. Mijn vaders medische gezondheid gaat met de dag achteruit door de stress die komt door de onzekerheid. Zijn bloeddruk is erg hoog, zijn suiker is niet goed, zijn chronische astma vele malen erger, zijn jicht belemmert hem steeds meer. Mijn broertje loopt bij de psychiater. De hele familie is zwaar in de stress.”
Ook geeft ongeveer de helft van de respondenten aan zich ernstig zorgen te maken over zijn of haar financiële situatie en werk. “Dit is voor mijn werk de drukste periode. Ik heb een heel grote kans dat ik nu niet meer verder kan met mijn werk,” schrijft een ZZP’er. Een oudere man in het Zuiden van Marokko geeft aan geen geld en geen medicijnen meer te hebben. Een jonge vrouw die alleen in een hostel verblijft, heeft ook haast geen geld meer en voelt zich onveilig.
Ramadan
De ramadan heeft de problemen voor een groot deel van de mensen vergroot. De angst bestaat bij velen dat gevoelens van eenzaamheid in deze periode zullen toenemen. Dit geldt zowel voor mensen die vasten als voor de mensen die niet vasten.
Degenen die vasten geven aan juist in deze tijd hun familie en naasten extra te missen. Een moeder schrijft: “Vooral deze heilige maand wil je samen met je kinderen doorbrengen” en een vader geeft aan zijn dochters extra te missen met wie hij de ramadan altijd samen viert. Ook onzekerheid over de financiële situatie maakt de ramadan anders. “Normaal gesproken geef ik tijdens de ramadan veel geld uit, aan mijn eigen familie, aan de armen, maar nu moet ik heel zuinig zijn”, schrijft iemand met een eigen zaak.
In Nederland worden de familieleden die in Marokko vast zitten ook extra gemist. Een jonge vrouw schrijft:
“Mijn vader en mijn moeder zijn voor het eerst in 42 jaar met de ramadan niet samen!!! *,*,* geld interesseert me niet hoeveel ik moet betalen om hun te onderhouden, maar dit breekt mij!!!!”
Ook voor de mensen die niet vasten, omdat ze niet geloven of niet meer geloven, is de ramadan een probleem. Zij geven aan nu tegen hun zin te moeten vasten of op veel onbegrip te stuiten wanneer ze niet vasten. “Ik geloof niet meer en vast dus ook niet meer. Dat levert hier nu heel veel onbegrip en stress op,” schrijft een jonge man in Noord-Marokko.
"Politieke spelletjes"
Ongeveer twee derde van de mensen die vast zitten, geeft aan zich (totaal) niet gesteund te voelen door zowel de Marokkaanse als de Nederlandse overheid. Ze geven aan zich in de steek gelaten te voelen en beklagen zich over te weinig informatie en slechte, trage en onduidelijke communicatie. Verschillende mensen zijn boos. “Ze moeten zich kapot schamen. En als er iets met m’n vader gebeurt, dan is dit de schuld van het zwakke optreden van Nederland en het ongeorganiseerde corrupte zooitje van Marokko”, schrijft een jonge vrouw die zelf in Nederland verblijft.
Aanvankelijk ervaarden de respondenten meer steun van de Nederlandse overheid te ervaren dan van de Marokkaanse. Dat veranderde eind vorige week toen de Marokkaanse minister van Buitenlandse Zaken, Nasser Bourita, verklaarde dat de Nederlandse overheid Nederlandse burgers met alleen de Nederlandse nationaliteit voorrang zou willen geven bij de repatriëring.
Dit bericht leidde tot gepolariseerde en gepolitiseerde debatten in facebook- en whatsapp groepen. Deze ‘kampen’ waren ook zichtbaar in de reacties op de peiling. De meeste respondenten geven aan niet meer te weten wie ze moeten geloven en zich te ergeren aan de politieke spelletjes. Een klein deel van de respondenten denkt dat Bourita de waarheid spreekt. Zij voelen zich meer gesteund door Marokko en veroordelen het discriminerende beleid van de Nederlandse overheid. Een derde groep gelooft Bourita juist niet. Zij geven aan zich in de steek gelaten te voelen door Marokko en vragen om een krachtiger optreden van Nederland en de Europese Unie. Twee van hen deelden dezelfde post die op de Facebookpagina In Marokko vast door Corona was verschenen. Hierin werd een opsomming gegeven van wat de Nederlandse overheid wel doet en hoe de Marokkaanse overheid tegenwerkt.
Diverse respondenten roepen zowel de Nederlandse als de Marokkaanse autoriteiten op “nu eindelijk te luisteren en te reageren op burgers” “niet kinderachtig te doen”, “mensenrechten te respecteren” en “heel snel tot praktische oplossingen te komen.”
Grote behoefte aan informatie
Enkele respondenten geven aan vooral steun en informatie te hebben gekregen van de eigen familie en via de website wijhelpen.nu (https://wijhelpen.nu) en de hulplijn van het Samenwerkingsverband Marokkaanse Nederlanders (SMN).
Duidelijk is vooral dat er bij veel mensen nog heel veel onduidelijk is. “Eenduidige informatie ontbreekt” schrijft een man. “Als je bbb [bijzondere bijstand buitenland], belt krijg je steeds andere informatie en op fb of insta lees je weer heel wat anders.. (..) Elke medewerker heeft een eigen antwoord. Doe daar wat aan. “
Er blijven veel vragen onbeantwoord. In reactie op de peiling laten mensen vragen achter als: Wie selecteert welke mensen er met de eerste vlucht en de volgende vluchten terug mogen naar Marokko en op grond waarvan? Waarom worden er behalve vliegtuigen geen boten ingezet om mensen naar Nederland te halen? Waarom stelt Marokko geen vliegtuigen van RAM ter beschikking? Waarom zet Nederland Marokko niet meer onder druk? Wat moeten mensen doen die met de auto zijn gekomen? Hoe kan ik hier aan medicijnen komen? Waarom krijg ik geen antwoord van de ambassade? Waarom kan ik mijn Marokkaanse nationaliteit niet opzeggen? Bij wie kan ik een schadevergoding indienen? Waar blijven de Kamervragen? Waarom verloopt de registratie en de selectie voor de terugvluchten zo slordig?
Met de vlucht die dit weekend aankwam op Schiphol, is een eerste stap gezet om de 3000 Nederlanders te repatriëren. Hopelijk kan de rest snel volgen.
Tot slot: Deze peiling is binnen vijf dagen tot stand gekomen. Ik heb alle begrip voor al die mensen die om uiteenlopende redenen de enquete niet konden of wilden invullen. Ik wil ieder die in soms moeilijke omstandigheden de moeite heeft genomen de peiling in te vullen en/of te verspreiden hartelijk bedanken.
Foto: Ewoud Butter
Correcties of aanvullingen? Mail
Zie ook:
Wijhelpen.nu (initiatief van het SMN)
Twee facebookpagina's:
Meer over het corona-virus op dit blog: hier
Wilt u dat Republiek Allochtonië blijft bestaan? Waardeert u ons vrijwilligerswerk? We kunnen uw steun goed gebruiken. U kunt Republiek Allochtonië steunen en een klein (of groot) bedrag doneren (nu ook via I-deal)
Neem een abonnement op onze dagelijkse nieuwsbrief: Subscribe to Republiek Allochtonië by Email
