Waarom DENK in verschillende gemeenteraden zetels gaat veroveren
In achtergronden door Ewoud Butter op 27-02-2018 | 09:57
De politieke partij DENK staat de afgelopen dagen weer volop in de belangstelling naar aanleiding van de discussie over de erkenning van de Armeense genocide door de Tweede Kamer en de bedreigingen die Turks Nederlandse Tweede Kamerleden van andere partijen ontvingen na ophitsende berichten in de Turkse pers. Ondanks de kritiek op DENK, maakt de partij in verschillende plaatsen kans op zetels in de gemeenteraad. Waarom?
Het succes van DENK in Amsterdam Nieuw-West
Froukje Santing en Floris Vermeulen beschrijven in De Groene Amsterdammer van de afgelopen week hoe de partij Amsterdam Nieuw-West verovert.
In Amsterdam staat DENK in de peilingen op twee van de 45 gemeenteraadszetels. Maar volgens de auteurs zou dit op grond van de resultaten van de afgelopen parlementsverkiezingen, er zo maar drie of vier kunnen worden.
De auteurs geven zelf enkele verklaringen voor de populariteit van DENK:
De partij kanaliseert het groeiende ongenoegen van moslimmigranten, betrekt jongeren via de sociale media bij de politiek, legt het oor te luisteren bij moskeeën en etnische organisaties en geeft migranten met een niet-westerse achtergrond de publieke stem die hun wordt ontzegd. Dat dempt de pijn over de nonchalance waarmee hun problemen door de gevestigde orde worden gebagatelliseerd.
Ze schetsen op grond van onderzoek het volgende beeld van de DENK-stemmers:
Enkele grote lijnen: de partij is met name populair onder islamitische jongeren die op sociaal-cultureel gebied een conservatieve inborst combineren met progressieve denkbeelden over globalisering en diversiteit. De DENK-stemmer woont vooral in wijken met een hoge concentratie bewoners van Turkse en Marokkaanse afkomst, waar migrantenorganisaties en moskeeën garant staan voor een brede achterban en een sterke mobilisatiekracht.
In het artikel komen veel mensen aan het woord, waaronder lokale politici als Yassmine Elksaihi (D66), Sofyan Mbarki (PvdA) en Emre Ünver (PvdA), maar ook Tayfun Balcik die al enige jaren zijn nek uitsteekt om bijvoorbeeld de dialoog tussen Koerden en Turken op gang te brengen. Balcik:
‘DENK voorziet eerst en vooral in een psychologische behoefte: na tien jaar van racisme en islamofobie verwoordt eindelijk iemand wat moslims denken en voelen. Dat is hun primaire rol. (..) De partij is het product van het falende Nederlandse systeem om nieuwkomers een plek te gunnen. Daarop heeft DENK gekapitaliseerd.’
Tayfun Balcik spreekt over moslimsolidariteit binnen de Nederlandse context. DENK dient de belangen van conservatieve moslims, de wortels van de partij liggen in sterke mate in het conservatieve deel van de Turks-Nederlandse religieuze gemeenschappen. Die zijn, in tegenstelling tot de Marokkaans-Nederlandse moslims, bijzonder goed georganiseerd via Turks-islamitische koepels.
Ook projectleider Hasna Elbaamrani van jongerencentrum Argan uit Nieuw West komt aan het woord. Zij verwijst naar de strategie van DENK op sociale media, bijvoorbeeld tijdens de laatste Tweede Kamerverkiezingen:
‘In de wekelijkse vlogs van DENK zat veel humor. Het maakte ze menselijk en dat spreekt aan. Jongeren zien politici als afstandelijk en kil, maar DENK is dat juist niet, is benaderbaar. Ze kennen de leefwereld van deze jongeren en spelen daar via sociale media heel goed op in. (..) Je merkt dat jongeren uit deze buurt graag ergens bij willen horen. Als je continu het gevoel krijgt dat je wordt uitgesloten, zoek je naar verbroedering.’
'Maar, ik spreek ook veel jongeren die zich juist heel erg kunnen vinden in die scherpe toon. Ze voelen zich al heel lang ongelijk behandeld en zijn klaar met dat zoetsappige. Ze hebben iemand nodig die zegt waar het op staat.’
Lees het gehele artikel in De Groene Amsterdammer
Politicologisch onderzoek
In het artikel De DENK-stemmer: progressief en conservatief op het immer interessante politicologische blog Stukroodvlees zetten de politicologen Floris Vermeulen, Simon Otjes en André Krouwel op grond van twee onderzoeken enkele onderzoeksgegevens op een rij. Ze concluderen:
- DENK geniet grote populariteit onder stemmers die zichzelf als moslim identificeren. Met name kiezers met een Turkse en iets mindere mate Marokkaanse achtergrond hebben in grote getalen op DENK gestemd. Met daarbij wel de aantekening dat een meerderheid van de kiezers met een Turkse of Marokkaanse achtergrond niet op DENK heeft gestemd maar op een andere partij.
- DENK is met name populair onder jonge kiezers: hierbij speelt de mobilisatie van DENK op sociale media zeker een rol, maar ook dat deze kiezers minder loyaal zijn aan de PvdA.
- Een ruime meerderheid van de DENK-stemmers gaf bovendien aan in het verleden op de PvdA gestemd te hebben.
- steun voor DENK vwordt ooral gevonden in buurten met een hoog percentage stemgerechtigden met een Turkse afkomst. In buurten met veel mensen van Marokkaanse afkomst is die correlatie minder sterk.
- Wat betreft vraagstukken als euthanasie of de emancipatie van homoseksuelen zijn DENK-stemmers conservatief: er is bij hen weinig steun voor euthanasie of de emancipatie van homoseksuelen. Ze staan in dit opzicht dichterbij ChristenUnie en SGP dan bij de Partij van de Arbeid.
- Over vraagstukken als immigratie, integratie, discriminatie en islamzijn DENK-stemmers juist over het algemeen progressief: ze zijn sterk gekant tegen islamofobie en zijn voorstanders van immigratie. Wat betreft deze onderwerpen liggen de dichterbij progressieve, ‘kosmopolitische’ partijen als PvdA, D66 en GroenLinks. Kanttekening hierbij is dat oppositie tegen discriminatie, bijvoorbeeld tegen etnisch profileren door de politie, voor DENK-stemmers een belangrijker stemmotief is dan wat meer abstracte vragen over globalisering, zoals het toelaten van vluchtelingen.
- Wat betreft sociaaleconomische onderwerpen zoals inkomensverdeling hebben de DENK-stemmers, die voorheen vaak PvdA stemden, geen uitgesproken links profiel. Dit kan er volgens de auteurs op duiden dat Turkse en Marokkaanse Nederlanders die linkser zijn op deze onderwerpen juist eerder trouw bleven aan de PvdA.
- DENK-kiezers hebben minder vertrouwen in de politiek dan andere kiezers. Ze lijken hiermee op mensen die op populistische partijen als de PVV stemmen.
De onderzoekers concluderen:
De resultaten uit beide onderzoeken ondersteunen het idee dat DENK een partij is die opkomt voor de belangen van conservatieve Moslims en dat de wortels van deze partij in het conservatieve deel van de Turks-Nederlandse religieuze gemeenschap liggen. Deze goed georganiseerde gemeenschap zorgt voor mobilisatiepotentieel waarbij een netwerk van moskeeën en andere sociaal-culturele organisaties relatief gemakkelijk een grote groep kiezers op de been brengt. Daarnaast lijkt DENK als geen ander in staat geweest de frustratie onder Turks-Nederlandse en Marokkaans-Nederlandse kiezers over het discriminerende en polariserende politieke klimaat in Nederland aan te spreken. De teleurstelling in de bestaande politieke partijen, en dan met name in de PvdA, heeft zich in de afgelopen jaren ontwikkeld in een hoge mate van politiek cynisme.
Dat lijkt een goede voedingsbodem te zijn voor het succes van DENK. De partij vult een gat in het bestaande politieke landschap met haar unieke positie op de sociaal culturele dimensie: conservatieve elementen worden gecombineerd met meer progressieve ideeën over migratie, diversiteit en globalisering.
Lees het hele artikel hier
Zie ook:
DENK neemt volgens de website van de partij deel aan de verkiezingen in 13 gemeenten.
Bedreigingen naar aanleiding van erkenning van de Armeense genocide
Naar aanleiding van de bedreiging van Turks Nederlandse Kamerleden Dilan Yesilgöz (VVD), Cem Laçin en Sadet Karabulut (SP) en Zihni Özdil en Nevin Özütok (GroenLinks) hebben GroenLinks, VVD en SP gisteren een verklaring uitgegeven waarin ze verklaren achter hun parlementariers te staan en roepen ze op te stoppen met het bedreigen van de Kamerleden. ,Dat onze fractiegenoten nu op deze manier worden aangevallen door Turkse media is onacceptabel. Wij staan vierkant achter hen", schrijven Klaas Dijkhoff (VVD), Lilian Marijnissen (SP) en Jesse Klaver (GroenLinks) volgens het AD. ,,In Nederland is iedereen vrij om voor zijn of haar eigen mening uit te komen. Zeker ook onze gekozen volksvertegenwoordigers."
In de Turkse pers werden deze parlementsleden voor landverraders uitgemaakt. De vijf Kamerleden lieten afgelopen weekend weten dat ze vinden dat Denk-leider Tunahan Kuzu een kwalijke rol heeft gespeeld in de affaire. Hij zei op de Turkse televisie dat Nederlandse Kamerleden met een Turkse afkomst rekenschap moesten afleggen. ,,Ze moeten laten zien aan welke kant ze staan.’’
Als reactie op de verklaring van de fractieleiders kwam DENK gisteren met een verklaring waarin wordt gesteld dat op hun beurt ook politici van DENK worden uitgemaakt voor landverraders en worden bedreigd. Handen af van alle Kamerleden stellen zij daarom.
Waardeert u ons werk? U kunt Republiek Allochtonië steunen en een klein (of groot) bedrag doneren (nu ook via I-deal)
Meer over #gr2018, armeense genocide, DENK.
Reacties
Mijn observaties, gebaseerd op leef-ervaring in twee verschillende 'Vogelaarwijken' (A'dam + R'dam), komen niet helemaal overeen.
Inderdaad stemden moslim-allochtonen voorheen en masse PvdA. Waarom? Omdat de PvdA zich als een bondgenoot opstelde. En omdat het nu eenmaal zo hoorde, zo werd ook binnen de (moslim)gemeenschap gedacht. In het Fortuyn-tijdperk kreeg de vijand ook nog eens een breed uitgemeten gezicht. Dat de PvdA cliëntelisme binnenhaalde nam ze voor lief. Dat de signatuur van de stemmers anti-seculier, conservatief en niet-feministisch was, werd ook op de koop toe genomen. Bovendien waren deze stemmers van het type slachtoffer. En wie kwam beter op voor de onderliggenden dan de PvdA?
Ergens is het bij links gaan schuren. Een deel is zich nog onvoorwaardelijker achter de allochtonen gaan scharen. Preciezer gezegd, onvoorwaardelijk achter de islam. Waar de christelijke kerk in de jaren '60 en '70 vanuit links vooral op hoon kon rekenen, daar geldt dat voor de islam precies andersom. De eerder benoemde 'nadelen' werden voor lief genomen, ook al waren en zijn ze m.i. in tegenspraak met socialistische uitgangspunten.
Samson kwam na straatervaring opgedaan te hebben met zijn "monopolie op etnisch geweld". Spekman met 'vernderen'. Oudkerk bekende vele jaren na de dood van Fortuyn dat diens analyses (niet zijn oplossingen) 100% juist waren. Kortom, de tijd was rijp voor de Denk-aanhang om op eigen benen te gaan staan. De wereldwijde 'emancipatie' van de islam, in combinatie met aangewakkerd Turks 'bewustzijn' was het laatst benodigde zetje. En een geforceerde breuk met de PvdA.
Wat we nu zien is dus feitelijk niet echt iets nieuws. Het was er al lange tijd, maar verborgen. Net als Fortuyn niet zozeer de oorzaak was van nieuw sentiment, maar veel meer als katalysator fungeerde voor een reeds aanwezig gevoel. Indertijd liepen zelfs PvdA stemmers massaal 'over' naar Fortuyn.
Politiek gezien toen handig door Fortuyn op ingespeeld, net als Denk dat nu doet.
Tot zover mijn analyse. Twee opmerkingen bij het artikel:
1. Het is op z'n minst opmerkelijk te noemen dat geen van de onderzoekers de rol van de Turkse overheid zelfs maar aanstipt. Verder dan de constatering "bijzonder goed georganiseerd via Turks-islamitische koepels" komt men niet. Geen woord over bijvoorbeeld Diyanet. Geen woord over directe, stelselmatige en langdurige sturing vanuit Ankara.
2. Kennelijk hebben we in Nederland 7 parlementsleden met Turkse roots en/of paspoort. Twee van Denk en de vijf 'verraders'. Verdeeld over het politieke spectrum. Op basis van het aantal in Nederland aanwezige 'turken' is 7 een zware oververtegenwoordiging. Die oververtegenwoordiging wordt nog opvallender als je het gemiddelde opleidingsniveau van een TK-lid en de nederlands/turkse populatie in ogenschouw neemt. Apart om te moeten constateren dat dit mogelijk is in een zo'n discriminatoir land als Nederland. Althans volgens de maatstaven van de onderzoekers.
