Tweede Kamer spreekt over mensenrechten in Marokko
In achtergronden door Ewoud Butter op 26-06-2018 | 07:49
Donderdag 28 juni zal de Tweede Kamer een Algemeen Overleg met de minister van Buitenlandse Zaken plaats vinden over de situatie in Marokko en de Westelijke Sahara. Ter gelegenheid hiervan stuurde Rif Alert een brief naar Tweede Kamerleden waarin de aandacht wordt gevraagd voor de protestbeweging Hirak, de mensenrechtensituatie in Noord-Marokko en Marokkaans-Nederlandse Hirakactivisten. Hieronder de brief.
Geacht Kamerlid,
Op 28 juni bespreekt u met minister Blok de mensenrechtensituatie in Marokko. Tijdens dit Algemeen Overleg staat u vooral stil bij de schendingen van mensenrechten in het Rif-gebied. Met deze brief wil Rif Alert u nader informeren over de situatie en de laatste ontwikkelingen met betrekking tot de protestbeweging Hirak in dat land. We stellen het zeer op prijs indien u onze brief betrekt bij uw vragen aan de minister van Buitenlandse Zaken.
Hirak: een vreedzame protestbeweging
Het is nu ruimanderhalf jaar geleden dat visverkoper Mohsin Fikri in de Marokkaanse stad Al Hoceima werd vermorzeld in een vuilniswagen toen hij zijn geconfisqueerde vis probeerde te redden. Wat daarna volgde, is ongekend voor heel Marokko en de Rif in het bijzonder. De bevolking, jong en oud, man en vrouw, ging massaal de straat op. Met slogans vrijheid, waardigheid en sociale rechtvaardigheid eisten zij verbetering op het gebied van werkgelegenheid, onderwijs, gezondheidszorg en infrastructuur. De hele wereld was getuige van deze vreedzame protestbeweging en haar legitieme eisen.
Geweld als antwoord
In plaats van een luisterend oor antwoordde de Marokkaanse overheid echter met harde hand. Sinds de eerste arrestatiegolf op 26 mei 2017 zijn ongeveer 800 demonstranten opgepakt, waarvan er 505 nog vast zitten. De opgelegde straffen variëren van één tot twintig jaar. Zij zitten in verschillende gevangenissen verspreid over heel Marokko: Al Hoceima, Casablanca, Fes, Salé, Taourirt, Ain Aicha, Zayo, Taounat, Taza en Nador. Deze situatie drukt psychisch, fysiek en financieel zwaar op de families van de gedetineerden. Bijgaand treft u een factsheet (pdf) over deze situatie aan. Deze factsheet is grotendeels gebaseerd op een verklaring van de heer Rachid Belaali, advocaat verbonden aan het verdedigingsteam van de Hirak-gevangenen.
Schendingen nog steeds gaande
Schendingen van mensenrechten vinden nog steeds plaats. Marteling en vernedering van activisten en demonstranten. Journalisten die geïntimideerd, gearresteerd of anderszins monddood worden gemaakt. Ook kinderen ontsnappen niet aan het harde ingrijppen van de Marokkaanse autoriteiten. Tientallen minderjarigen zijn opgepakt en ondergebracht bij jeugdinrichtingen, ver weg van hun naasten. De meesten zijn gestraft vanwege het plaatsen van kritische berichten op Facebook. Hierover luidden nationale en internationale mensenrechtenorganisaties al vaak de noodklok.
Ook minister Blok bracht namens de Nederlandse regering in april 2018 zijn zorgen over deze situatie naar voren. Opmerkelijk was kort daarna in de Marokkaanse media te lezen dat de Marokkaanse minister van Buitenlandse Zaken Bourita niets moest hebben van de Nederlandse bemoeienis. Hij verklaarde: "De situatie in de Rif is geen diplomatieke kwestie, het is een interne aangelegenheid die beslist niet besproken wordt met andere landen". Hij vervolgde: "Deze kwestie gaat alleen Marokko aan. Wij hoeven geen lessen te krijgen of erover in gesprek te gaan".We stellen het zeer op prijs wanneer u onze minister vraagt om helderheid inzake het aanspreken van de Marokkaanse minister, een land dat mensenrechten schendt.
Persvrijheid en burgerrechten in het geding
De berichtgeving uit de Rif stagneert. Dat is omdat lokale journalisten die betrokken waren bij de Hirak in de gevangenis van Casablanca vastzitten. Voor anderen wordt het werken onmogelijk gemaakt en buitenlandse journalisten worden niet toegelaten. Ook ondervinden andere waarnemers belemmeringen om de Rif te bezoeken. Dit overkwam bijvoorbeeld Kati Piri (lid Europees Parlement) en uw collega Lilianne Ploumen begin april 2018. Zij mochten om onduidelijke redenen het Rif-gebied niet in.
Ook repressie in andere regio’s
Niet alleen in de Rif worden de schendingen van mensenrechten gepleegd. In de mijnstad Jerada is eveneens een hard optreden van de Marokkaanse autoriteiten aan de gang. Aanleiding van de onrust in deze regio is de dood van twee broers eind 2017. De demonstranten voelen zich vergeten en in de steek gelaten door de Marokkaanse overheid. Zij eisen maatregelen tegen hun slechte levensomstandigheden en de hoge werkloosheid. Intussen zijn 88 demonstranten gearresteerd. Human Rights Watch, die geen toegang krijgt tot het gebied, spreekt van buitensporig geweld en marteling van gedetineerden in het gevang.
De repressie van vreedzame demonstranten in de Rif, Jerada, maar ook elders in Marokko zet het Marokkaanse volk aan tot het lanceren van minder riskante en nieuwe protestvormen. De landelijke boycot van een aantal middelen en producten is daar een geslaagd voorbeeld van. Met de boycot eist men actie tegen hoge prijzen en corruptie. Een bewijs temeer dat de bevolking voor vreedzaam protesteren kiest.
Vlucht Hirak activisten naar Europa
Een zorgelijke ontwikkeling is de positie van advocaten en mensrechtenactivisten. Dat ondervond advocaat Abdessadek El Bouchttaoui[7]. Omdat hij actieve steun aan de demonstranten verleende, werd hij tot twee jaar cel veroordeeld. Voor de uitspraak van de rechter ontvluchtte hij Marokko. Hij heeft inmiddels asiel aangevraagd in Zwitserland. Hij is niet de enige. In toenemende mate moeten activisten Marokko verlaten omwille van hun vrijheid en veiligheid.
De situatie in de Rif heeft geleid tot een toename van het aantal vluchtelingen uit Marokko. Volgens de Spaanse autoriteiten zijn in 2017 ongeveer 2.225 bootvluchtelingen tegengehouden waarvan 530 uit Al Hoceima. Vanwege familieverbanden zoeken sommige activisten hun toevlucht in Nederland. Een paar weken geleden stelde uw collega Sadet Karabulut Kamervragen aan staatssecretaris Harbers (Justitie en Veiligheid) over een zaak waarbij een gevluchte jongere met uitzetting werd bedreigd. Overigens, Rif Alert vernam dat het IND in de beoordeling van een asielaanvraag van een andere Hirak activist zich baseert op verouderde informatie –jaren 2014 en 2015- inzake mensenrechtensituatie in Marokko, terwijl de situatie sinds 2016 aanmerkelijk en aantoonbaar is verslechterd. Hopelijk wilt u in het Algemeen Overleg ook hierbij stilstaan. Waarom is het mensenrechtenbeeld over Marokko in het beleid van justitie/IND niet geactualiseerd?
Angst onder Marokkaans-Nederlandse Hirak activisten
Een ander groeiend probleem is het gevoel van onvrijheid en onveiligheid voor de in Nederland verblijvende sympathisanten, die solidair zijn met de Hirak. Want het Marokkaanse OM vaardigde begin dit jaar een arrestatiebevel uit tegen Nederlandse burgers. Dit gegeven heeft veel onrust veroorzaakt. Onlangs publiceerde het weblog Republiek Allochtonie een onderzoek naar de bezoekplannen van deze sympathisanten aan Marokko. Ongeveer de helft van hen gaf aan deze zomer niet naar Marokko te gaan. De belangrijkste reden om niet te gaan is de angst om daar opgepakt te worden. Rif Alert verzoekt u om het kabinet aan te sporen tot het nemen van maatregelen teneinde de vrijheid en veiligheid van Nederlandse burgers te waarborgen.
Proces groep gedetineerden Casablanca
Na een jaar arrestaties en vervolgingen nadert het proces tegen 50 gedetineerden van de Hirak, waaronder de leider van de Hirak, Nasser Zefzafi, zijn einde. Hij zit al meer dan een jaar vast in een isoleercel. Human Rights Watch kwalificeert op 6 juni 2018 zijn detentie als inhumaan. Binnenkort kunnen de vonnissen tegen de groep van Casablanca worden uitgesproken. Tegen de gedetineerden heeft het openbaar ministerie zware aanklachten geformuleerd zoals ondermijning van nationale eenheid en stabiliteit, voorbereiding van een samenzwering vanuit het buitenland en aantasting van de nationale veiligheid. Fikse straffen staan hen te wachten. Rif Alert heeft begrepen dat de Nederlandse ambassade de processen in Casablanca op de voet volgt. Wij hopen via u te vernemen wat de bevindingen zijn van de minister als het gaat om het verloop van de processen. Want uw Kamer nam in meerderheid een motie aan over eerlijke processen: https://www.parlementairemonitor.nl/9353000/1/j9vvij5epmj1ey0/vkjdifjvvgn4
Samenvattend hebben wij voor u onze vragen op een rijtje gezet:
- Minister Blok was in Marokko in april 2018. Er is veel ruis over het gesprek dat hij had met zijn Marokkaanse collega. Rif Alert verzoekt u onze minister te vragen helderheid te geven inzake het aanspreken van zijn Marokkaanse collega van een land dat mensenrechten schendt.
- Het IND hanteert in de beoordeling van een asielaanvraag van een Hirak activist, die bij ons bekend is, verouderde informatie –uit de jaren 2014 en 2015- inzake mensenrechtensituatie in Marokko. Lopen deze activist en andere asielaanvragers daarmee het gevaar op uitgezet en in Marokko vervolgd te worden?
- Waarom is het mensenrechtenbeeld over Marokko in het beleid van justitie/IND niet geactualiseerd?
- Veel Nederlandse Hirak activisten gaan deze zomer niet naar Marokko uit angst daar opgepakt te worden. Rif Alert verzoekt u om het kabinet aan te sporen tot het nemen van maatregelen teneinde de vrijheid en veiligheid van Nederlandse burgers te beschermen.
- Rif Alert heeft begrepen dat de Nederlandse ambassade de processen in Casablanca op de voet volgt. Wij verzoeken u minister te vragen naar de bevindingen van de ambassade als het gaat om het verloop van de processen.
Tot slot stellen wij een persoonlijk gesprek met u bijzonder op prijs. Wij zouden graag met u nader van gedachten willen wisselen over de inhoud va onze brief. Ook zijn we geïnteresseerd in uw opvattingen op dit gebied.
Hopende u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd, verblijven wij.
Met vriendelijke groet,
Team Rif Alert
Rif Alert is een netwerk van betrokken Marokkaanse Nederlanders bij de situatie in de Rif. Rif Alert is een jaar geleden opgericht naar aanleiding van de arrestaties van demonstranten die actief zijn voor de Hirak-beweging. U kunt ons volgen op: https://www.facebook.com/Rif-Alert-1488445481198664/
Foto: Arnaud de Decker
Zie ook:
Brief van minister Blok over Marokko en de Westelijke Sahara (Word document)
Wilt u dat Republiek Allochtonië blijft bestaan? Waardeert u ons vrijwilligerswerk? We kunnen uw steun goed gebruiken. U kunt Republiek Allochtonië steunen en een klein (of groot) bedrag doneren (nu ook via I-deal)
Neem een abonnement op onze dagelijkse nieuwsbrief: Subscribe to Republiek Allochtonië by Email
