Slavernijverleden is omvangrijker dan alleen monumenten en herdenkingen
In achtergronden op 09-05-2014 | 12:20
In de afgelopen twintig jaar heeft het Nederlandse slavernijverleden steeds meer aandacht gekregen in de vorm van monumenten, bij herdenkingen, en in musea. Minder bekend is de rol van het slavernijverleden in het leven van alledag. Uit het promotieonderzoek van Markus Balkenhol blijkt echter dat het slavernijverleden ook in het alledaagse leven van veel mensen in Nederland een belangrijke rol speelt. Dit onderzoek zal Balkenhol op 16 mei a.s. aan de Vrije Universiteit Amsterdam verdedigen.
Nieuwe inzichten door etnografisch onderzoek
Balkenhol onderzocht deze alledaagse manieren van omgaan met het slavernijverleden door meer dan een jaar etnografisch veldwerk te doen in Amsterdam Zuidoost. Hij woonde bij verschillende mensen thuis en was dagelijks op pad met politici, muzikanten, moeders en andere bewoners van Zuidoost. Hij richtte zich in zijn onderzoek op de manier waarop het slavernijverleden doorwerkte in het dagelijkse leven van mensen in Amsterdam Zuidoost. Dit onderzoek leverde drie deelconclusies op.
Voorbij autochtoon/allochtoon
Het slavernijverleden wordt vaak bediscussieerd in termen van autochtoon en allochtoon. De monumenten zouden een claim zijn van “allochtonen” op “autochtonen”, van de Afrikaanse diaspora op de Nederlandse natie, van zwart op wit. Balkenhol laat echter zien dat deze termen de lading niet dekken van de manier waarop het slavernijverleden in het alledaagse leven een rol speelt. Veel Afro-Surinamers zien zich bijvoorbeeld zelf als autochtoon, als afkomstig van Nederlandse bodem, en juist niet als allochtoon. Daarnaast speelt niet alleen de relatie tussen “diaspora” en “Nederland”, maar ook de verhouding tussen Afro-Surinamers en Afrikaanse migranten een belangrijke rol. Het slavernijverleden kan dus niet enkel in termen van “autochtoon” en “allochtoon” worden bekeken.
Emoties niet “zwart/wit”
Vaak wordt in debatten over het slavernijverleden donkere huidskleur met emotionaliteit en witte huidskleur met rationaliteit in verband gebracht. Balkenhol laat zien dat emoties over het slavernijverleden veel complexer liggen. Zo is bijvoorbeeld “onverschilligheid” of “kilheid” bij mensen die zichzelf als “wit” zien niet zonder meer de meest dominante emotie. Zij kunnen ook woede voelen met betrekking tot het slavernijverleden, maar ook ingewikkelde emoties zoals compassie. Aan de andere kant kunnen mensen die zichzelf als “zwart” zien niet alleen woede of pijn voelen, maar ook hoop of trots.
Stilte
In debatten in de afgelopen 20 jaar werd het slavernijverleden vaak neergezet als een verzwegen bladzijde uit de Nederlandse geschiedenis. Hoewel dit zonder meer een juiste omschrijving is, laat Balkenhol zien dat de stilte rond het slavernijverleden verder gaat dan alleen de geschiedenisboeken. De erfenis van de slavernij heeft bijvoorbeeld sporen in de muziek achtergelaten. Zo wordt in de Afro-Surinaamse muziek vaak de boodschap aan luisteraars en beoefenaars overgedragen terughoudend te zijn met persoonlijke of culturele informatie. Bepaalde kennis mag – ter bescherming van de eigen cultuur – juist niet gedeeld worden in de vorm van publiek toegankelijk cultureel erfgoed. Dit kan ook als een vorm van stilte worden gezien die nog veel dieper gaat dan de stilte in de geschiedenisboeken.
Herdenken
Balkenhol laat met zijn proefschrift zien dat de herdenkingen van het slavernijverleden noodzakelijk zijn, maar tegelijkertijd slechts een begin vormen van het besef over de sporen van het slavernijverleden. Een breder en dieper besef van hoe dit verleden het heden beïnvloedt is nodig om op een meer vruchtbare manier tot een gemeenschappelijke toekomst te komen.
Bron: Persbericht VU
Meer artikelen over slavernij op dit blog hier
Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebookRepubliek Allochtonië (voorheen Allochtonenweblog) bestaat 7 jaar. Waardeert u ons vrijwilligerswerk? U kunt het laten blijken door ons te steunen
Meer over Markus Balkenhol, onderzoek, proefschrift, racisme, slavernij, slavernijherdenking.
Reacties
Het wordt tijd dat men bij de VU eens wakker wordt en over gaat tot de orde van de dag, er zijn BUITEN Nederland anno 2014 nog vele slaven waar niemand een moer om geeft. Het zou wellicht voor de VU eens een goed idee zijn om de slavernij aan te pakken en op te houden met onzin-herdenkingen van kolder. Er zijn in de 19e eeuw in Nederland geen slaven geweest en er zijn dus ook geen vrijgelaten Nederlandse slaven die feest hebben kunnen vieren op de Dam in Amsterdam. Laat die lul van die fop-universiteit maar eens uitzoeken waar de slavernij vandaan komt, en waarom het wereldwijd nog steeds doorgaat. Ik weet het wel, maar dat komt niet door de censuur bij Allochtonië!
