Radicaliseringsindustrie op volle toeren
In achtergronden door Roemer van Oordt op 06-09-2019 | 14:30
Deze week eindelijk eens positief nieuws over het voorkomen en tegengaan van radicalisering. De Arnhemse aanpak van burgemeester Ahmed Marcouch - eerder pionier op dit terrein in het Amsterdamse stadsdeel Nieuw-West - blijkt volgens onderzoekers van de Universiteit Utrecht te werken. En op methodologisch vlak kwam de Expertise Unit Sociale Stabiliteit (ESS) van het ministerie van SZW met een zeer bruikbare en breed opgezette Toolkit Evidence Based Werken bij de Preventie van Radicalisering.
Arnhem
Een interdisciplinair team van onderzoekers, verbonden aan de HUB Security in Open Societies van de Universiteit Utrecht (waaronder Beatrice de Graaf) concludeert:
dat Arnhem een krachtige basis heeft neergezet. Er is een hechte samenwerking tussen sleutelpartners als gemeente, wijkteams en politie. Hierdoor kan vroegtijdig ingegrepen worden bij radicalisering. Arnhem moet wel verder blijven bouwen. Voorbij aandacht voor specifieke gevallen is er ook een aanpak van sociale spanningen nodig. Er moet een manier gevonden worden om de scholen beter te betrekken.
Methode
De Utrechtse evaluatiebenadering benut de kennis van verschillende wetenschappen - psychologie, bestuurskunde, rechten, geschiedenis - en toetst het ‘interventievermogen’ van de overheid. Daarmee wordt verwezen naar de gezamenlijke capaciteit van de gemeente en haar partners om doelgericht (bijv. door snel veiligheids- én welzijnsmaatregelen in te kunnen zetten), legitiem (bijv. door binnen de wet te blijven en draagvlak te behouden) en duurzaam (bijv. door veranderende vormen van radicalisering aan te kunnen pakken) op te treden tegen radicalisering.
Ervaringen
De onderzoekers gebruikte deze methode al eerder bij de evaluatie van de landelijke contraterrorisme-strategie en bij de antiradicaliseringsaanpak van de gemeente Amsterdam. Over de Amsterdamse aanpak waren dezelfde onderzoekers overigens uitermate kritisch. Dat gold niet alleen voor de in alle media breed uitgemeten financiële belangenverstrengeling, maar ging daarnaast onder meer over het ontbreken van meetbaarheid en de door De Graaf terecht geconstateerde ‘religieuze kramp’. In haar woorden was het veelal mijden van het onderwerp religie “zowel wetenschappelijk onhoudbaar als politiek aanvechtbaar”. Ook werd het onderhouden van het sleutelfigurennetwerk en het verdelen van (kleine) projecten tussen netwerken en figuren onderling volgens de onderzoekers een doel op zichzelf. Die conclusies hebben de nodige gevolgen in de hoofdstad gehad.
Rijksbudget
Arnhem is één van de elf steden die een rijksbudget ontvangt om geradicaliseerden te wijzen op andere paden, om scholen of geloofsgemeenschappen en andere organisaties die met radicalisering van doen krijgen te helpen en om de stad weerbaar te maken tegen radicalisering. Deze aanpak is sterk, concludeert de evaluatie: doelgericht , legitiem en duurzaam voor zowel de persoonsgerichte aanpak als voor het netwerk en de kennisoverdracht.
Ahmed Marcouch verwelkomt de aanbevelingen om door te pakken en bouwen:
Radicalisering blijft urgent en gevaarlijk. In Arnhem wonen gebroken families met zonen en dochters die gedood, vermist of gevlucht zijn, al dan niet met kinderen. We blijven in onze aanpak leren want wij willen onze kinderen en onze stad en samenleving optimaal blijven beschermen.
De burgemeester van Arnhem pleit op landelijk niveau voor het indammen van “kweekvijvers met hun kanalen naar onze wijken” én - zijn stokpaardje - "naar mogelijkheden te zoeken om salafistische organisaties aan te pakken en te verbieden wegens pogingen de democratie te ondermijnen, gevaar voor openbare orde en veiligheid en ontwrichten van de samenleving.”
Toolkit
De Toolkit Evidence Based Werken bij de Preventie van Radicalisering biedt kennis, geleerde lessen, handige checklists en formats om de interventies om radicalisering tegen te gaan te evalueren. Deze Toolkit is in de afgelopen periode ontwikkeld door Radar Advies, Verwey-Jonker Instituut en A.G. Advies, in opdracht van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW).
De Toolkit is bedoeld als inspirerend en praktisch hulpmiddel voor gemeenten en uitvoerders. De focus ligt op de evaluatie van specifieke interventies maar er is ook een quick programmascan toegevoegd om de aanpak van radicalisering als geheel op zijn merites te beoordelen. In de kit staan tools, formats en checklists voor planevaluatie, procesevaluatie en effectevaluatie. Extra aandacht is er voor vier specifieke interventies: multidisciplinair casusoverleg, sleutelfiguren, theater en weerbaar opvoeden. Deze vormen worden immers veel ingezet in de lokale aanpak van radicalisering.
Het eindproduct is zover ik op het eerste gezicht kan beoordelen tegelijkertijd uitgebreid en inhoudelijk, laagdrempelig en overzichtelijk. De samenstellers weten – anders dan nogal eens in de radicaliseringsindustrie voorvalt – duidelijk waar ze het over hebben. Er zit dan ook nogal wat (evaluatie)ervaring en kennis achter.
Lees de volledige evaluaties van de Arnhemse aanpak en van die van Amsterdam
Bekijk de toolkit van de ESS
Lees ook:
Veel meer over (het duiden van) radicalisering
Wilt u dat Republiek Allochtonië blijft bestaan? Waardeert u ons vrijwilligerswerk? We kunnen uw steun goed gebruiken. U kunt Republiek Allochtonië steunen en een klein (of groot) bedrag doneren (nu ook via I-deal)
Neem een abonnement op onze dagelijkse nieuwsbrief: Subscribe to Republiek Allochtonië by Email
