“Politiegeweld is geen license to kill”
In achtergronden door Claire Schut op 25-06-2020 | 08:15
Op 20 juni 2020 – de dag nadat het Europese Parlement de lidstaten opriep om te stoppen met racistische tradities en KOZP-activist Jeffrey Afriyie en zijn gezin met de dood werden bedreigd vanwege zijn strijd tegen Zwarte Piet die stereotypen in stand houdt en discriminatie verergert – vond in Den Haag de tweede #BlackLivesMatter demonstratie in juni plaats. Naast racisme was het protest gericht tegen het wetsontwerp politiegeweld dat het kabinet met spoed nog voor het zomerreces door de Eerste Kamer probeert te jassen. Het was een mooie demonstratie. Vreedzaam. Heftig. Schokkend. En volstrekt overtuigend dat het wetsontwerp politiegeweld van tafel moet.
“Wie kent de film ‘Verdacht’? Eerlijk zeggen, handen omhoog!” vraagt een van de sprekers aan het toegestroomde publiek – veelal jong, strijdbaar en zeer gemotiveerd. Een derde van de handen gaat omhoog. Niet iedereen kent de indrukwekkende documentaire van mensenrechtenorganisatie Controle Alt Delete die zich inzet tegen etnisch profileren en politiegeweld. In ‘Verdacht’ vertellen 14 Nederlanders van verschillende leeftijd, beroep, religie en herkomst over hun onthutsende ervaringen met de politie, waarbij ze niets verdachts dezen, maar hun huidskleur, ras of etniciteit hen bij voorbaat verdacht maakte. Voor zwarte en gekleurde Nederlanders, en moslims niet te vergeten, een alledaagse realiteit.
Wie die realiteit niet kent en ‘Verdacht’ nog niet heeft gezien, is na anderhalf uur Malieveld aardig bijgepraat, want alle sprekers vertellen over etnisch profileren en racistisch politiegeweld. Neem bijvoorbeeld Daryll Ricardo Landbrug:
“Als je als jongerenwerker naar huis gaat en denkt dat je dag erop zit, word je om kwart over elf ’s avonds gebeld door een jongeman van Turkse, Syrische of Surinaamse komaf. En die zegt tegen je: ‘Kom je morgen met me mee naar mijn sollicitatie om half negen ’s morgens? Want ik ben bang dat ik wéér staande word gehouden – voor niks! – waardoor ik te laat kom en weer geen aanspraak kan maken op een baan. Dat is institutioneel racisme in het jongerenwerk.”
Of de ervaringen van Levi Ommen, een van de Haagse woordvoerders van de BLM-beweging:
“Nog altijd worden we er systematisch uitgepikt bij de douane, achtervolgd in winkels, als tweederangsburgers weggezet. Nog altijd worden we onterecht, zonder enige aanleiding lastig gevallen door de politie. We worden staande gehouden als onze auto’s net iets te duur zijn. Als we met net iets te veel over straat lopen. Als ons gezicht net niet op ‘ongevaarlijk’ staat.”
Naast etnisch profileren is er sprake van buitensporig politiegeweld: beledigingen en ander verbaal geweld, de broek van iemands billen trekken, klemrijden tegen een hek, erop los slaan, een nekklem tot de dood erop volgt, vuurwapengebruik in strijd met de instructies, vuistslagen, schietincidenten of geweldsinzetten waarbij mensen (ernstig) gewond zijn geraakt of met dodelijk afloop.
De vrees bestaat dat het wetsontwerp politiegeweld deze situatie verslecht. Mariam Elmaslouhi, een tweede woordvoerder van de Haagse BLM-demonstratie:
“Politiegeweld is geen license to kill. BLM Nederland houdt al weken de pleinen van Nederland bezet. Toch blijft de politiek onze boodschap negeren. Door het overhaast behandelen van een wet die leidt tot ruimere bevoegdheden van de politie zal het geweld tegen burgers – specifiek tegen zwarte burgers in Nederland – toenemen. Het kabinet en de politiek spugen opnieuw op de gemeenschappen van kleur, op onze kinderen en jongeren. Daarom staan we hier vandaag.
“We staan hier ook in solidariteit met alle nabestaanden die hun geliefden zijn verloren onder verantwoordelijkheid van de politie. Wij eisen: Breng alle politieagenten die betrokken waren bij de dood van deze mensen voor de rechter. Verplicht het Openbaar Ministerie om alle zaken voor een onafhankelijke rechter te brengen. Wijs de nieuwe, levensgevaarlijke ambtsinstructie af. Stop de invoering van de taser. Verbied de nekklem. Sta agenten niet toe om te schieten ter aanhouding. Politiegeweld moet begrensd worden. Stop geïnstitutionaliseerd racisme in Nederland. Verbied het gebruik van risicoprofielen bij de politie, de Koninklijke Marechaussee, de Belastingdienst en alle andere overheidsinstanties.
“Wanneer we hier BLM zeggen, zeggen we dat voor iedereen en overal. Dit is niet incidenteel. Sinds 2016...
Elmaslouhi houdt even stil. Als ze verder praat, zit er een snik in haar stem:
“… sinds 2016 zijn er 42 mensen onder de verantwoordelijkheid van de politie gestorven. Hier voor mij, voor het podium staan borden met alle doden erop. Mensen met namen. Mensen zonder naam.”
Ze vraagt de circa 800 tot 1000 demonstranten een minuut stilte te houden. Iedereen knielt, vuist in de lucht. Het is stil. Alleen de wind ruist over het Malieveld. Er huilt iemand – hartverscheurend, ontroostbaar. Nog eenmaal klinkt Elmaslouhi: “Mogen zij rusten in vrede, gerechtigheid en kracht.” Als moderator Deborah weer op het podium is geklommen, is ook zij aangeslagen:
“We staan hier, omdat we lijden. We voelen dagelijks de pijn van onze broeders en zusters. Niet alleen in Nederland, maar overal in de wereld. Als een van hen het leven laat, voelen we de pijn. Ik voel de pijn. En opnieuw en opnieuw en opnieuw… It needs to stop!”
Stoppen moet het zeker. De 42ste en voorlopig laatste dode op de lijst die Controle Alt Delete sinds 2016 bijhoudt over politiegeweld, is Tomy Holten. Drie maanden geleden – toen Nederland massaal aan het hamsteren sloeg – werd hij op de parkeerplaats voor een Jumbo-vestiging in Zwolle door een boa, een Jumbo-medewerker en drie politieagenten zo stevig en met een schoen op zijn hoofd, een half uur lang tegen de bevroren grond gedrukt, dat hij aan de gevolgen overleed. Onze eigen George Floyd van Nederlands-Haïtiaanse bodem. Het is aan de wereld vrijwel geruisloos voorbij gegaan.
Tijdens de demonstratie vertelt Mondy Holten over het leven en de dood van zijn “enige biologische broer” Tomy (40). Dat het meisje dat over 12 weken geboren wordt haar vader nooit zal kennen. Dat hijzelf als broer sinds die noodlottige 14 maart nog niets van Jumbo, Rijksrecherche of de politie heeft gehoord. Geen excuses, geen informatie over de doodsoorzaak, zelfs de filmpjes niet waarom hij al zo vaak heeft gevraagd. Hij roept op om Jumbo landelijk te boycotten, totdat hij antwoord krijgt op het hoe en waarom van de dood van zijn broer. Het is een machteloze schreeuw om gerechtigheid.
Dan neemt Mondy Holten de demonstranten mee in de laatste momenten van zijn broer. Hij vraagt hen op hun buik op de grond te gaan liggen (dat doen ze), hun hoofd plat op de grond te leggen (doen ze ook), hun handen op hun rug te doen (ook dat). Het is een uniek fotomomentje – 800 tot 1000 mensen uitgestrekt in het gras – dat veel media zonder enige uitleg zullen brengen. De broer van Tomy Holten zwijgt even. Dan zegt hij: “Nu stel je voor hoe het is om 5 x 80 kilo op je rug te hebben.” Dertig minuten lang, op de bevroren grond. Tomy Holten overleefde het niet.
Opnieuw is het stil. Alleen de wind ruist over het Malieveld. In de verte huilt de sirene van een ambulance.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat de volgende spreker, “moeder van drie prachtige parels” zich grote zorgen maakt over de toekomst van haar kinderen: “Zij zien de beelden op tv, komen met vragen waarop ik niet altijd antwoord heb. Politiegeweld is helaas geen ver-van-mijn-bed show.” Ook zij zwijgt kort. Iedereen hoort haar snik. Iemand roept ter aanmoediging: “Black Lives Matter!” Alle demonstranten roepen: “Black Lives Matter!” Ze herpakt zich en vraagt:
“Hoe leg ik mijn kinderen uit dat mensen die een eed hebben afgelegd om burgers te dienen en te beschermen, de mensen zijn waar je het liefst niet mee in aanraking wilt komen? Dat zij de mensen zijn waardoor je kind ‘s nachts misschien niet meer thuis komt? Wij denken dat het gebeurt in het verre Amerika. Helaas is het bittere waarheid dat we ook in Nederland te maken hebben met buitensporig politiegeweld.”
Om dan toch te eindigen met een oproep die mild en tegelijk verbindend is:
“Mijn witte bondgenoten, laat je horen! Educate yourself. Ga op onderzoek uit. Praat. Zoek de verbinding. Ga gesprekken aan met vrienden, familie, of bijvoorbeeld met de leraar of de directeur op school, hoe we het samen beter kunnen. If you see injustice happening, speak up! Of het nou op school, je werk of op straat is: kijk niet weg! Levens zijn te kostbaar. Race-wars zijn een oude truc die nog steeds werkt: verdeel en heers. Maar eenheid maakt macht. Daarom: unity, love and respect! Enough is enough! Black Lives Matter!”
Petitie Controle Alt Delete tegen wetsontwerp politiegeweld:
Toespraak Levi Ommen [pdf ]
Wilt u dat Republiek Allochtonië blijft bestaan? Waardeert u ons vrijwilligerswerk? We kunnen uw steun goed gebruiken. U kunt Republiek Allochtonië steunen en een klein (of groot) bedrag doneren (nu ook via I-deal)
Neem een abonnement op onze dagelijkse nieuwsbrief: Subscribe to Republiek Allochtonië by Email
Meer over blacklivesmatter, BLM, etnisch profileren, racisme.
