Overzicht haatincidenten gericht tegen moskeeën, update april 2021

In achtergronden door Ewoud Butter op 05-04-2021 | 12:06

Sinds 2010 houd ik op Republiek Allochtonië een lijst bij met haatincidenten gericht tegen moskeeën. In dit artikel geef ik een update van deze lijst naar aanleiding van de recente brandstichting afgelopen week in Gouda en de dreigbrieven die moskeeën met pasen in Alkmaar, Culemborg, Deventer, Enschede, Almere, Amsterdam en Rotterdam ontvingen.

Korte historische schets

In 1976 werd voor de eerste keer in Nederland een moskee in brand gestoken. Begin jaren '90 waren er incidenten na het uitbreken van de Eerste Golfoorlog (1990-1991). In 1992 was er sprake van een forse toename. Het Parool publiceerde op 12 november 1993 het artikel 'Twaalf maanden racisme', waarin gemeld werd dat de Centrale Recherche Informatiedienst (CRI) van 1 januari 1992 tot juli 1993 337 politiemeldingen had genoteerd van acties die gericht waren tegen Nederlanders met een migratieachtergrond. Hieronder viel ook geweld gericht tegen moskeeën: zo waren moskeeën in Vaassen, Utrecht, Sliedrecht, Huizen en meerdere moskeeën in Rotterdam doelwit geweest van vandalisme en bekladding met racistische leuzen, was er sprake van vernielingen bij moskeeën in Nijkerk, Arnhem en IJmuiden, van brandstichting in een toekomstige moskee in Nijmegen en van een bommelding bij een moskee in Maastricht.

Aan het begin van deze eeuw was er tot twee keer toe een forse toename van het aantal haatincidenten gericht tegen moslims en moskeeën: na de aanslagen van 11 september 2001 en na de moord op Theo van Gogh (2004). In het najaar van 2001 waren moskeeën volgens onderzoekster Ineke van der Valk vijftig keer doelwit geweest van verschillende vormen van geweld. Na de moord op Theo van Gogh op 2 november 2004 was er opnieuw sprake van een enorme toename van geweld gericht tegen enkele kerken, maar vooral tegen islamitische scholen en moskeeën. Alleen al tussen 2 november 2004 (de dag dat Van Gogh vermoord werd) en 30 november 2004 registreerde de Monitor Racisme en Extreemrechts 174 incidenten waarbij in 106 gevallen sprake was van islamofoob geweld dat in 47 gevallen gericht was tegen een moskee.

Kijk voor een uitgebreidere versie van dit historisch overzicht, inclusief de reactie van de politiek, naar deze update.

Update van de lijst met haatincidenten gericht tegen moskeeen

Deze lijst publiceer ik, sinds maart 2010. De lijst is samengesteld op grond van vooral mediaberichten en eerdere blogs op Republiek Allochtonië, Frontaal Naakt (t/m 2009) en de database van Rechtspraak.nl.

Vooral sinds 2015 krijg ik zo nu en dan ook rechtstreeks meldingen van onderzoekers (Ineke van der Valk), individuen, moskeeen of moskeekoepels. Iedere lezer wordt van harte uitgenodigd te aanvullingen of correcties te mailen.

Op de lijst plaats ik anti-islam incidenten met een duidelijk gewelddadig karakter (brandstichting, molotovcocktails, berdreiging e.d.) en incidenten die bedoeld zijn om de bezoekers van een moskee te belemmeren in het recht dat ze hebben om gebruik te maken van hun godsdienstvrijheid.
Incidenten die duidelijk gerelateerd zijn aan conflicten tussen Turkse politieke/religieuze stromingen of Turks-Koerdische conflicten beschouw ik niet als anti-islam maar (meestal) anti Turkse regering.
Inhoudelijke kritiek op de islam mag en komt niet in aanmerking voor deze lijst. Het plaatsen van varkenskoppen of het bekladden of besmeuren van een moskee beschouw ik echter niet als een serieuze bedoelde vorm van islamkritiek of een poging daartoe en komt wel op de lijst.

Wat betreft demonstraties van extreemrechtse organisaties: met de nationale ombudsman Reinier van Zutphen (zie de Volkskrant) vind ik dat iedere groep het recht heeft om te demonstreren. En net als Berend Roorda van de Rijksuniversiteit Groningen vind ik dat ook‘ shockeren onder het recht op demonstreren valt. (in de Volkskrant). Hoewel de demonstraties van extreemrechtse organisaties geregeld binnen de kaders van de wet vallen, neem ik ze meestal toch op. Reden hiervoor is dat de doelen die deze extreemrechtse organisaties nastreven haaks staan op de grondwet zoals de beperking van rechten, waaronder de geloofsvrijheid, van een deel van de bevolking. Pegida is helder over haar doel:

Pegida is niet de enige extreemrechtse organisatie die, in de woorden van de NCTV, ‘intimiderende protestacties’ organiseert bij moskeeen. Ook andere extreemrechtse organisaties als Voorpost, Identitair Verzet en Rechts in Verzet lieten de afgelopen jaren van zich horen. Met deze acties maken deze organisaties gebruik van een politiek klimaat waarin het niet meer uitzonderlijk is geworden om ervoor te pleiten elementaire grondrechten aan een specifieke groep Nederlanders (moslims) te ontzeggen. Ze proberen op deze manier ook sahlonfähig te worden.

Topje van de ijsberg

De lijst hieronder is bij lange na niet compleet. Heel veel incidenten halen namelijk nooit de media. Daarnaast hebben verschillende moskeeën het beleid, soms in overleg met de politie, om met dergelijke incidenten niet naar buiten te treden. De gedachte hierachter is dat de daders met media-aandacht krijgen wat ze zoeken. Ook bestaat de angst dat het tot kopieergedrag en dus tot meer bedreigingen of geweld leidt. En verder spelen angst voor onrust bij de achterban, gebrek aan vertrouwen in instanties zoals de politie en het OM en gewenning een rol.
In eerder onderzoek concludeerde Ineke van der Valk al dat veel moskeeën weliswaar melding doen bij de politie, maar over het algemeen teleurgesteld zijn over de bagatelliserende en depolitiserende reactie van politie en overheden.

Lijst met incidenten

2001

In het najaar van 2001 waren moskeeën volgens onderzoekster Ineke van der Valk vijftig keer doelwit van verschillende vormen van geweld (Van der Valk (2012), Islamofobie en Discriminatie. Amsterdam: Pallas)

2003

2004

2005

2006

2007

2008

19 maart 2008 Molotovcocktail moskee Huizen

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

6 januari 2016: Doodsbedreigingen voor bestuursleden As Soennah moskee Den Haag
6 januari 2016: Gorinchem, er wordt een steen naar de moskee gegooid. De ruit van de voordeur raakt beschadigd.
25 januari 2016: Varkenskop gevonden bij moskee in Mijdrecht
30 januari 2016: Moskeegangers Nijkerk opgeschrikt door varkensoor
11 februai 2016: Almelo ISN Yunus Emre moskee; Per post Koranpagina’s met verbrande zijkanten ontvangen (melding van moskee)
12 februari 2016: Hoogvliet ISN Merkez moskee; Op de buitenkant van de moskee is de tekst Geen Moskee geschreven (melding moskee)
14 februari 2016: Drunen ISN Hacı Bayram moskee; Per post Koranpagina’s met verbrande zijkanten ontvangen (melding van moskee)
16 februari 2016: Wijkgebouw in Hoogvliet beklad met 'geen moskee'
25 februari 2016: Moskeeen doen samen aangifte: Een groot aantal Marokkaanse moskeeën ontvangt pamflet met afbeelding van een adelaar op een hakenkruis ; in totaal werden door 39 moskeeen in o.a. Rotterdam, Den Haag, Leiden, Arnhem,Maastricht, Sittard, Breda, Tilburg en Delft aangiften gedaan (bron: 3e monitor moslimdiscriminatie, blz
28 februari 2016: busje van Masjied Bouw, een bedrijf dat zich bezig houdt met de bouw van een moskee werd ‘s nacht in brand gestoken.
2 maart 2016: Molotovcocktail op moskee Enschede (daders veroordeeld voor daad met terroristisch oogmerk)
11 maart 2016: Amsterdamse moskee meldt haat niet
12 april 2016: ISN moskee in Rotterdam beklad met anti islamleuzen (melding bij ISN)
20 maart 2016: Varkenskop aangetroffen bij moskee Lansingerland
6 maart 2016: ISN moskee in Rotterdam beklad met anti islamleuzen (melding bij ISN)
22 juni 2016: ISN Ayasofya moskee in Sneek ontvangt brief met bedreigingen (melding bij ISN)
4 juli: ISN moskee in Rotterdam beklad met anti islamleuzen (melding bij ISN)
22 juli: ISN merkez moskee in Hoogvliet met anti islamleuzen beklad (melding bij ISN)
27 juli: ISN merkez moskee in Hoogvliet met anti islamleuzen beklad (melding bij ISN)
25 augustus 2016: Vernieling bij moskee in Maassluis
10 september 2016: stenen door ruiten van moskeeen in Zwijndrecht (onduidelijk of het om moslimhaat gaat); melding bij ISN
18 september 2016: Tuig sloopt moskee in Medemblik
19 september 2016: Moskee Poelenburg bedreigd met dreigbrief
19 september 2016: Opnieuw geweld en bedreiging tegen [3] moskeeen (waaronder hierboven genoemde Poelenburg)
22 oktober 2016: graffiti op de muur van moskee in Dongen
1 november 2016: Moskeeen in Alblasserdam (HDV Yunus Emre Camii), Almelo (HDV Yunus Emre Camii), Doesburg (HDV Anadolu Camii), Maassluis (HDV Yeni Camii), Groningen (HDV Eyüp Sultan Camii) en Ijmuiden (HDV Kuba Camii) hebben een brief met anti islamitische/moslim en anti Erdogan uitspraken ontvangen (meldingen moskeeen bij iSN)

2017

11 januari 2017: Varkenskop bij moskee in Berkel en Rodenrijs
26 februari 2017: Ruiten vernield bij moskee in Kampen (kan ook vandalisme zijn geweest)
27 februari 2017: Molukse moskee in Waalwijk beklad met Fuck Allah en Fuck Isis
5 maart 2017: Moskee Nieuwegein bedreigd; dader veroordeeld
24 maart 2017: Moskee in Assen beplakt met posters en kwetsende teksten
28 maart 2017: Anti-islam spandoeken op bouwplaats moskee Weesp
7 april 2017: Moskee in Heemskerk doelwit van brandstichting
2 mei 2017: Spandoeken tegen komst moskee in Tilburg
26 juni 2017 Haagse As Soennah moskee bedreigd met aanslag
17 juli 2017: Anti-islam actie bouwplaats moskee Veghel
22 juli 2017: Varkenskop neergelegd bij moskee in Boskoop
2 september 2017: Extreemrechtse beweging bezet moskee in Venlo
30 oktober 2017: Deur moskee Barneveld beklad met hakenkruis en haattaal
12 november 2017: Pegida besprenkelt bouwlocatie moskee Enschede met varkensbloed

2018

18 januari 2018: Onthoofde en met bloed besmeurde pop bij Emir Sultan Moskee in Amsterdam
3 februari 2018: Moskee in aanbouw in den Haag beklad
7 februari 2018: Ruiten ingegooid bij Marokkaanse moskee Roosendaal (onduidelijk of hier sprake was van haatmisdrijf)
10 februari 2018: Brandstichting bij islamitisch centrum in Drachten
10 maart 2018: Tientallen kruizen op bouwterrein moskee
12 april 2018: Rechts in Verzet plaatst spandoeken en borden bij moskeeen in Enschede
12 april 2018: Rechts in Verzet plaatst spandoeken tegen moskee in Houten
6 juni 2018: Actiegroep plaatst spandoeken tegen moskee in Assendelft
7 juni 2018: Pegida blaast barbecue op laatste moment af na verzet van buurt
2 juli 2018: Rechts in Verzet plaatst spandoeken tegen moskee Oosterhout
22 augustus 2018: Nijmegen Rechtsaf voert actie bij moskee. Politie grijpt in.
9 september 2018: Stenen door ruit Yunus Emre moskee Alblasserdam
1 oktober 2018: Pegida demonstreert met gruwelijke video voor moskee in Enschede
25 september 2018: Moskee in Nieuwerkerk aan den Ijssel besmeurd met tomatensaus
8 oktober 2018: Demonstratie Pegida in Utrecht vroegtijdig beeindigd
28 oktober 2018: Identitair Verzet protesteert bij moskee Leiden, ME ingezet
16 november 2018: Spandoek en poort op slot bij moskee in Geleen door Identitair Verzet
17 november 2018: Posters tegen islamisering bij moskee Ede
24 november 2018: Opnieuw posters bij Turkse moskee Ede

2019

3 maart 2019: Kwetsend spandoek en poppen geplaatst bij Haagse As Soennah moskee
8 april 2019: Moskee mikpunt van racistische aanval; De daders, een vader en zijn zoon, zouden een racistisch motief hebben gehad voor hun aanval. Bron: AD/Groene Hart via Nexis
23 april 2019: brandstichting moskee Leeuwarden; veroordeling dader op 3 oktober
28 april 2019: Mishandeling met racistisch karakter bij moskee Waddinxveen
22 juni 2019: Pegida-aanhangers opgepakt bij manifestatie bij Al Fourqaan moskee
26 juni 2019: Vlak na aanslag in Utrecht belt Cornelis H. met Ulu-moskee: ‘Zat die Turk bij jullie? Jullie zullen branden’ (artikel in AD over veroordeling man die Ulu moskee in Utrecht bedreigde)
17 juli 2019: Veenendaalse moskee beklad met maandverband en smerigheid
16 september 2019: Poster-actie tegen Abou Bakr moskee
18 oktober 2019: Moskee Geleen doelwit extreemrechtse actiegroep
29 oktober 2019: Blauwe Moskee doet aangifte na bedreiging
12 november 2019: Lugubere vondst in brievenbus Zeister moskee: dreigbrief met getekende galg
14 november 2019: Na Zeist krijgen ook moskeeen in andere steden (Vlissingen en Oosterhout) dreigbrief met galg in de bus

2020

8 februari 2020: Morbide dreigbrief schokt Gouds moskeeen Nour en Al Fath; vandaag een brief, morgen een galg? (het gaat om een brief die al in november 2019 werd bezorgd; zie ook de meldingen van 12 en 14 november 2019)
18 juni 2020: Online haat tegen Blauwe Moskee heeft aandacht van politie
(4 september 2020: Demonstratie Pegida in Apeldoorn op laatste moment verboden na dreiging vernietiging Koran); deze staat tussen haakjes, omdat ik doorgaans afgelaste demonstraties niet in de lijst opneem; omdat er behalve een demonstratie ook gedreigd werd een Koran te vernietigen staat deze er tussen haakjes bij
13 september 2020: Sympathisanten van extreemrechtse Rechts in Verzet bekladden straat en stoep als protest tegen te bouwen moskee in Enschede
11 november 2020: Ruit Turks-Nederlandse moskee Zaandam ingegooid
14 december 2020: Moskee en twee synagogen in Utrecht beklad met hakenkruizen
15 december 2020: Steen door ruit Westermoskee in Amsterdam. Dader brengt nazi-groet
29 december 2020: Pegida stuurt volgens Turkse pers oudejaarskaarten (in puzzelvorm) naar zo'n 100 moskeeen. Op de kaart wordt Koran vertrapt. De actie wordt op de facebookpagina van Pegida bevestigd.

2021

3 april 2021: Man aangehouden voor brandstichting moskee in Gouda
4 april 2021: Dreigbrief bezorgd bij moskeeen in Alkmaar, Culemborg, Deventer en Enschede en in Almere. Daarnaast is de brief bij moskeeen in Amsterdam en Rotterdam bezorgd, in ieder geval bij de Blauwe Moskee in Amsterdam.
9 april 2021: Dreigbrief aan moskee in Almere: 'Mensen van de islam moeten levend verbrand worden'

Heeft u aanvullingen op deze lijst of staan er onjuistheiden in? Geef het aan me door en mail naar info@republiekallochtonie.nl. Dan kan ik het corrigeren of aanvullen. Bij aanvullingen: graag een link naar een artikel. Wanneer er geen bericht over in de media is verschenen graag de datum, plaats, naam van de moskee en beschrijving van het incident.

Links:

Naar aanleiding van eerdere versie van deze lijst maakte de Volkskrant op 11 maart 2016 een infographic
Eerdere of latere updates van deze lijst vindt u hier
Wat te doen tegen moslimhaat en moslimdiscriminatie? De suggesties van 225 respondenten
Kabinet en Kamer zoeken nog naar aanpak van moslimdiscriminatie

Meer over moslimhaat/islamofobie op dit blog hier.

Vond u dit artikel waardevol?

Als u dit artikel waardeert, dan kunt u dat laten blijken met een (kleine) donatie. Daarmee blijft het mogelijk dit werk onafhankelijk te blijven doen.

Je kunt met iDeal doneren via deze link: https://bunq.me/republiekallochtonie

Neem een abonnement op onze dagelijkse nieuwsbrief: Subscribe to Republiek Allochtonië by Email

Vond u dit artikel waardevol?

Als u dit artikel waardeert, dan kunt u dat laten blijken met een (kleine) donatie. Daarmee blijft het mogelijk dit werk onafhankelijk te blijven doen.

Je kunt doneren via deze link: https://bunq.me/republiekallochtonie

Meer over incidenten, moskeeën, moslimhaat.

Waardeert u ons werk en wilt u doneren?

lees meer

Uitgelicht