Home » Blog » Achtergronden » Lijst met haatincidenten gericht tegen moskeeën (update januari 2019)

Lijst met haatincidenten gericht tegen moskeeën (update januari 2019)

In achtergronden door Ewoud Butter op 18-01-2019 | 10:15

Er is de laatste jaren sprake van een duidelijke toename van "intimiderende protestacties" (NCTV) bij moskeeën door extreemrechtse organisaties als Pegida, Identitair Verzet, Voorpost en Rechts in Verzet. Dat blijkt uit de update van de lijst met haatincidenten gericht tegen moskeeën. Deze lijst met incidenten wordt sinds 2010 met enige regelmaat door Ewoud Butter op Republiek Allochtonië gepubliceerd.

Woensdag waren er rellen in Utrecht na een demonstratie van een twintigtal aanhangers van de extreemrechtse anti islambeweging Pegida die voor de Abi Bakr Issidik-moskee in de Utrechtse wijk Zuilen een anti-islam film vertoonden.

Vooral jonge tegendemonstranten lieten zich hierdoor provoceren, gooiden met vuurwerk en richten later op de avond, toen de Pegida-demonstranten vertrokken waren, vernielingen aan. Drie personen werden aangehouden voor belediging en geweld tegen agenten. 

Pegida had in oktober vorig jaar al geprobeerd bij de moskee te demonstreren en kondigde begin januari op facebook (zie onderstaande illustratie) een "tsunami van demonstraties aan". Pegida wil niet alleen voor moskeeen, maar ook in migratiewijken gaan demonstreren: “Het is namelijk Nederlands grondgebied.” 

 

Recht op demonstreren 

In 2018 werden diverse demonstraties van Pegida, waaronder barbecues in de nabijheid van moskeeën tijdens de ramadan, door burgemeesters verboden. Ten onrechte oordeelde de nationale ombudsman Reinier van Zutphen in de Volkskrant, die vond dat gemeenten demonstranten te snel beperkingen opleggen, ook bij demonstraties rond controversiële onderwerpen zoals Zwarte Piet en islam.

Het recht op demonstreren gaat voor. De overheid moet helpen dit te verwezenlijken, ongeacht de boodschap of het draagvlak van de aanvrager. In de praktijk beschouwen overheden het demonstratierecht nog te vaak als onderdeel van een belangenafweging: het recht op demonstreren versus het belang van de openbare orde en veiligheid. Maar demonstratievrijheid is geen onderdeel van een belangenafweging. De essentie van het grondrecht tot demonstreren moet voorop staan.

Dat geldt ook voor demonstaties die bedoeld zijn om te provoceren of te shockeren ‘Shockeren valt onder het recht op demonstreren’, zei universitair docent Berend Roorda van de Rijksuniversiteit Groningen, gepromoveerd op demonstratierecht, vorig jaar in de Volkskrant.

De jonge tegendemonstranten, die overigens volgens buurtgenoten niet uit Zuilen komen, deden precies wat Pegida had gehoopt. Ze trapten in de provocatie, zorgden voor extra aandacht voor de actie van de 20 man van Pegida en voor koppen als ‘Blokkeermoslims slopen wijk’ en ‘Moslimjongeren richten in Utrecht ravage aan na demonstratie’. Met ongetwijfeld als bonus dat ook de komende demonstraties van een paar Pegida aanhangers kunnen rekenen op ruime belangstelling van de pers.  

Het past in de strategie van Pegida, zoals verwoord in deze oproep van iemand die actief is op de facebookpagina van Pegida Nederland. (En daaronder iemand met andere ideeen over de gewenste strategie).

 

De demonstraties van Pegida vallen binnen de kaders van de wet. Het doel dat Pegida nastreeft staat echter haaks op de grondwet: beperking van de geloofsvrijheid van een deel van de bevolking. 

Pegida Nederland wordt geleid door de wapenhandelaar Edwin Wagensveld, in Duitsland meerdere keren veroordeeld wegens belastingotduiking en aanranding. 

Update van de lijst met haatincidenten gericht tegen moskeeen

Pegida is niet de enige extreemrechtse organisatie die, in de woorden van de NCTV, ‘intimiderende protestacties’ organiseert bij moskeeen. Ook andere extreemrechtse organisaties als Voorpost, Identitair Verzet en Rechts in Verzet lieten het afgelopen jaar van zich horen. Met deze acties, die volgens politie en OM meestal binnen de kaders van de wet vallen, maken deze organisaties gebruik van een politiek klimaat waarin het niet meer uitzonderlijk is geworden om ervoor te pleiten elementaire grondrechten aan een specifieke groep Nederlanders (moslims) te ontzeggen. Ze proberen op deze manier ook sahlonfähig te worden. 

Er is de laatste jaren sprake van een duidelijke toename van dergelijke niet anonieme acties door extreemrechtse organisaties met een duidelijk anti-moslimkarakter. Dat blijkt ook uit onderstaande lijst met zowel strafbare incidenten als protestacties van extreemrechtse organisaties die wettelijk zijn toegestaan, maar wel een duidelijk anti-moslimkarakter hebben.  

Deze lijst publiceren we sinds maart 2010. De lijst is samengesteld op grond van vooral mediaberichten en eerdere blogs op Republiek Allochtonië, Frontaal Naakt (t/m 2009) en de database van Rechtspraak.nl.

Vooral sinds 2015 krijgen we zo nu en dan ook rechtstreeks meldingen van moskeeen of moskeekoepels en heb ik aanvullingen gekregen van onderzoeker Ineke van der Valk en Roemer van Oordt.

Van haatincidenten tegen moskeeen is al langere tijd sprake. Zo was er in de weken na het begin van de Eerste Golfoorlog en zeker een jaar later sprake was van een forse toename van haatmisdijven. Pas de laatste jaren is er meer aandacht van de politiek voor dit probleem. In 2016 werden voor het eerst mensen veroordeeld wegens terrorisme nadat zij een brandbom op een moskee in Enschede hadden gegooid.

Topje van de ijsberg

Deze lijst is bij lange na niet compleet. Heel veel incidenten halen namelijk nooit de media. Daarnaast hebben verschillende moskeeën het beleid, soms in overleg met de politie, om met dergelijke incidenten niet naar buiten te treden. De gedachte hierachter is dat de daders met media-aandacht krijgen wat ze zoeken. Ook bestaat de angst dat het tot kopieergedrag en dus tot meer bedreigingen of geweld leidt. En verder spelen angst voor onrust bij de achterban, gebrek aan vertrouwen in instanties zoals de politie en het OM en gewenning een rol. Deze overwegingen om geen ruchtbaarheid te geven aan incidenten kwamen consequent naar voren tijdens vijf door het ministerie van SZW gefaciliteerde regionale bijeenkomsten ‘moslimdiscriminatie en incidenten bij moskeeën’, die in 2017 werden georganiseerd door Roemer van Oordt.

In eerder onderzoek concludeerde Ineke van der Valk al dat veel moskeeën weliswaar melding doen bij de politie, maar over het algemeen teleurgesteld zijn over de bagatelliserende en depolitiserende reactie van politie en overheden. Van der Valk concludeerde in 2015 dat meer dan een derde (39 %) van de Nederlandse moskeeën in de afgelopen tien jaar te maken gehad met één of vaak meerdere voorvallen van discriminatoire agressie en geweld. Van de 84 moskeeorganisaties die een vragenlijst over tegen hen gerichte agressie hadden ingevuld, had tweederde (68 %) verschillende vormen van agressie meegemaakt en eenderde (32 %) niet.

Onderzoeksbureau Labyrinth vroeg in 2018 bij de evaluatie van regionale bijeenkomsten Handreiking Veilige Moskee moskeebestuurders naar hun ervaringen. Van de 55 respondenten gaven er 21 (van 18 verschillende moskeeën) aan dat hun moskee weleens te maken heeft gehad met een vijandig incident. In totaal hadden deze moskeeën met 47 incidenten te maken gehad, waaronder 11 keer een bedreiging, 7 keer het deponeren van een varkenskop of schapenkop en 6 keer een bekladding met kwetsende teksten of symbolen of verbale agressie tegen moskeebezoekers en moskeebestuurders. Alle 21 respondenten gaven aan dat het moskeebestuur in reactie op een incident wel in gesprek is gegaan met de politie en 19 van hen deden ook aangifte van een incident. Slechts vier van de 21 communiceerden met de media over het incident en slechts 1 maakte melding van het incident bij de plaatselijke anti-discriminatie voorziening. 

Voorlopige lijst met incidenten
 

2001

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

Heeft u aanvullingen op deze lijst of staan er onjuistheiden in? Geef het aan me door en mail naar info@republiekallochtonie.nl. Dan kan ik het corrigeren of aanvullen. 

Updates/toelichting op dit lijstje naar aanleiding van reacties lezers

  • Waarschijnlijk wordt de lijst binnenkort verder aangevuld met incidenten die de pers niet hebben gehaald
  • Incidenten die duidelijk gerelateerd zijn aan conflicten tussen Turkse politieke/religieuze stromingen  of Turks-Koerdische conflicten beschouw ik niet als anti-islam maar (meestal) anti Turkse regering
  • Geregeld komt de vraag waarom we geen lijst met haatmisdrijven gericht tegen synagogen plaatsen. Het antwoord daarop luidt: Deze lijst is in 2010 ontstaan omdat er destijds geen aandacht was voor dit soort incidenten gericht tegen moskeeën en moskeebezoekers. De website Frontaal Naakt deed dit als eerste, wij hebben de lijst in de loop der jaren verder bijgehouden. Dit gebeurt allemaal op vrijwillige basis. 
    Antisemitisme vinden we even verwerpelijk als moslimhaat en daar besteden we ook aandacht aan. Het Cidi houdt geeft ieder jaar een monitor met antisemitische incidenten uit. Daar besteden we ook altijd aandacht aan. Het aantal incidenten specifiek synagogen is al jaren zeer laag, waarschijnlijk omdat synagogen permanent bewaakt worden. 
  • Kijk voor andere 'ja maar' argumenten ('zij discrimineren ook', 'slachtoffergedrag' etc.) hier

Links:

  • Naar aanleiding van eerdere versie van deze lijst maakte de Volkskrant op 11 maart 2016 een infographic
  • Eerdere of latere updates van deze lijst vindt u hier

Over moslimhaat op Republiek Allochtonië
Republiek Allochtonië besteedt aandacht aan alle vormen van discriminatie, met speciale aandacht voor antisemitisme en moslimhaat. Wij geven in onze eigen teksten meestal de voorkeur aan de term moslimhaat boven de term islamofobie, maar gebruiken beide termen. Meer over de terminologie op polderislam of lees Moslimdiscriminatie registreren of islamofobie?

Meer over moslimhaat/islamofobie op dit blog hier.
 

Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook.  Waardeert u ons vrijwilligerswerk? U kunt het laten blijken door ons te steunen.

 

Meer over incidenten, moslimhaat.

Delen:

Waardeert u ons werk en wilt u doneren?

lees meer

Nieuwsbrief

Uitgelicht