Indringend boek over het Marokkaans-Riffijnse drama
In achtergronden door Bart Top op 11-10-2019 | 20:40
Vorig weekend werd in 'De Nieuwe Boekhandel' in Amsterdam ‘Het verdriet van de Rif’ gepresenteerd, een waar geschiedenisboek over de streek waar zoveel Nederlandse Marokkanen vandaan komen. Een volle boekhandel, maar tegelijkertijd een klein gezelschap, gemeten aan het belang van het verschijnen van dit boek.
Ik dacht dat ik er wel iets van afwist, van de Rif. Nu ik dit door Sietske de Boer geschreven boek gelezen heb, moet ik bekennen: ik was vrijwel onwetend.
De Boer begint met een scene die iedereen kent die het nieuws gevolgd heeft: de vreselijke dood van een visverkoper uit Al Hoceima, vermalen in de muil van een vuilnisauto. Maar dan beweegt de camera langzaam achteruit: na een schets van de opstand die volgde op dit drama, een opstand die op harde wijze de kop ingedrukt werd, gaat De Boer verder terug in de tijd, tot zelfs de voor-christelijke Berbercultuur toe.
Maar waar het boek echt naar de keel gaat grijpen is als De Boer uit de doeken doet hoe, onder leiding van Abdelkrim el Khattabi, de Rif in opstand komt tegen de koloniserende Spanjaarden. We gaan dan niet eens een eeuw terug. De opstand is zo’n succes dat de Spanjaarden naar de meest verschrikkelijke terreur grijpen om er een eind aan te maken: gifgasbombardementen die de Berberbevolking decimeren. De Spaanse koning Alfons XIII noemde Khattabi en zijn mensen ‘schadelijke beesten’ die de meest ‘schadelijke gassen’ verdienden. Niet verwonderlijk dat ook de latere dictator Franco een rol speelt – en het gas van Duitse makelij is….
‘Het verdriet van de Rif’ maakt zeer overtuigend duidelijk dat in de na-oorlogse tijd de verkregen onafhankelijkheid van Marokko – Spanje en Frankrijk kunnen de kolonisatie niet volhouden – voor de Rif nauwelijks verbetering brengt. De patronen van onderdrukking worden voortgezet, in alle gruwelijkheid onder Hassan II, maar na een korte periode van opklaring ook onder de huidige koning.
Uit het boek wordt ook duidelijk dat er tweespalt is onder de huidige opstandelingen. Een deel wil vooral verbetering van de sociaaleconomische situatie in Noord-Marokko. Een ander deel, vooral de Marokkanen in de diaspora, bepleit een volledige afscheiding en een autonome Berberstaat. Dit brengt een oplossing niet dichterbij.
De titel van dit onthutsende geschiedenisboek echoot Hugo Claus’ ‘Het verdriet van België’. Hoewel er een parallel getrokken zou kunnen worden met de Vlaams-Waalse kwestie, lijkt me dat de situatie in Marokko toch veel ernstiger is. Hier is niet meer sprake van verdriet, maar van een gitzwart drama.
Sietske de Boer, Het verdriet van de Rif. Uitgever: Jurgen Maas
Deze recensie van Bart Top verscheen eerder op zijn facebookpagina
Lees ook de blogs die Sietske de Boer in 2017 schreef:
- Het verdriet van de Rif, deel I
- Het verdriet van de Rif, deel 2 en 3
- Het verdriet van de Rif, deel 4
Wilt u dat Republiek Allochtonië blijft bestaan? Waardeert u ons vrijwilligerswerk? We kunnen uw steun goed gebruiken. U kunt Republiek Allochtonië steunen en een klein (of groot) bedrag doneren (nu ook via I-deal)
Neem een abonnement op onze dagelijkse nieuwsbrief: Subscribe to Republiek Allochtonië by Email
