In Memoriam: Zouggar Raji (1948- 2019)
In achtergronden door Ewoud Butter op 04-07-2019 | 19:54
Bescheiden en betrokken. Levendig en lief, ruimhartig en rechtschapen, gelovig en immer gedienstig aan de samenleving.Zouggar Raji was het allemaal. Hij werd op 4 maart 1948 geboren in Marokko en overleed gisteren in Marrakech.
Raji kwam 53 jaar geleden naar Nederland waar hij ging werken in een aromafabriek. Door hard te werken en te studeren werd hij later onder andere adviseur bij het Nederlands Centrum Buitenlanders en het ACB Kenniscentrum. Zouggar Raji was een stille kracht, naast zijn werk actief als vrijwilliger, apetrots op zijn geliefden, maar zelf altijd op de achtergrond en bescheiden. Toch werden zijn inspanningen gezien en gewaardeerd: in 2000 werd hij benoemd tot Lid van de Orde van Oranje–Nassau. In 2008 tekende Lisa Arts zijn verhaal op. Tegen haar vertelde hij toen: “Ooit wilde ik naar Europa om een beter bestaan voor mijzelf en mijn toekomstige kinderen op te bouwen. Die missie is geslaagd.”
Zouggar Raji werd in 1948 in het dorpje Tafergalt op 7 km van het plaatsje Agdz (Zuid-Marokko) in een arm gezin geboren. Hij werd vernoemd naar de Azouggar-boom. Zijn vader (1911) kwam uit het dorp Takaterte en stamde af van de Ait Atta berbernomaden uit de Atlasgebergte, die worden gezien als een van de eerste bewoners van Marokko. Zijn moeder (1912) was afkomstig uit het dorp Tansikht en was van een andere stam.
Zijn beide ouders hadden geen onderwijs gehad, maar wilden voor hem een betere toekomst. Vooral zijn moeder stimuleerde Zouggar om naar school te gaan en te gaan leren. Nadat hij zijn MTS diploma had behaald, kreeg hij van zijn vader geld voor een paspoort cadeau. Hij vertrok tegen de zin van zijn ouders in 1966, niet alleen om vrienden en familie van zijn moeder te bezoeken in Frankrijk en Holland, maar ook om een beter leven te zoeken buiten Marokko na de studentenrellen die dat jaar hardhandig waren neergeslagen in Casablanca.
Nederland
Op zondag 17 juli 1966 kwam hij in Amsterdam aan met de trein vanuit Parijs. Het eerste wat hij in het Nederlands kon zeggen was: "Ik arbeid." Een week later werkte hij bij de Exter Aroma fabriek in Zaandam.
Zouggar Raji woonde aanvankelijk in een pension met meer dan 60 Marokkaanse bewoners die met vier tot zes personen op één kamer sliepen. Hij vertrok daarna al snel naar Zaandam waar hij de vijfde Marokkaan werd die geregistreerd stond bij de Burgerlijke Stand.
Zouggar was een groot voetballiefhebber en meldde zich bij de lokale voetbalvereniging ZVV, waar hij zijn eerste Nederlandse vrienden maakte. Via een teamgenoot bij ZVV kreeg hij eind 1967 een baan als onderhoudsmonteur. Hij leerde de taal zo snel dat hij al snel werd ingezet als tolk of intermediair. Taalles kreeg hij onder andere van de gastvrije families Amons en Kolen.
Kinderen
Bij die laatste familie leerde hij Ineke kennen, die later de moeder zou worden van zijn oudste twee kinderen. In 1969 werd Farid geboren, die werd vernoemd naar Farid l’Attrache, een beroemde Egyptische zanger/componist/ filmster (1915-1974). Een jaar later volgde Noura, vernoemd naar een liedje (Noura, Noura) van l’Attrache.
Halverwege de jaren ’70 kreeg Zouggar een relatie met Latifa die zijn maatje was tot aan zijn dood. Samen met Latifa kreeg hij in de jaren '80 nog drie kinderen: Samir, Mounir en Fouad. Behalve voor de kinderen was het huis van de familie Raji, korte of lange tijd, het thuis van vele anderen die even of langere tijd steun en onderdak nodig hadden.
Werk
Vanaf 1970 werkte Zouggar in de welzijnssector. Hij begon als Begeleidingsfunctionaris Arabisch Sprekenden bij de Stichting Buitenlandse Werknemers Zaanstreek (SBWZ). Omdat hij zich verder wilde ontwikkelen, meldde hij zich aan bij de opleiding Maatschappelijke Dienstverlening (MBO-SD) en vervolgens bij de HBO-opleiding tot maatschappelijk werker. Hij werkte vervolgens bij Peregrinus (Beverwijk), was adviseur Jeugdhulpverlener voor de kinderrechters in de vier grote steden, werkte als adviseur bij het Nederlands Centrum Buitenlanders (NCB ), bij Humanitas en vanaf 1987 als regioconsulent in Haarlem bij het Amsterdams Centrum Buitenlanders (ACB). Bij deze laatste organisatie, die rond de eeuwwisseling verder ging als ACB Kenniscentrum, bleef Zouggar Raji tot zijn pensioen in 2008 werken als senior adviseur. In deze periode werkte hij ook een tijdje in Zaandam. Toen het ACB in 1996 een federatie ging vormen met de SSA en Forsa, verhuisde het regiokantoor van het ACB van Haarlem naar Zaandam en werd Zouggar benoemd tot teamcoördinator van dit kantoor in zijn eigen Zaandam. Op 23 juni 2008 nam hij afscheid.
Na zijn pensioen bleef hij als vrijwilliger actief en betrokken. Afgelopen zondag ontving hij nog een oorkonde en en penning voor zijn verdiensten bij de 50 jaar Marokkanen bijeenkomst in Zaanstad.
Lief en sociaal
Zelf heb ik 18 jaar met Raji samengewerkt en ik heb hem leren kennen als een vrolijke, energieke, sportieve en vooral ontzettend lieve man. Er zijn mensen die hun mond vol hebben over ‘verbinden’ en ‘bruggen bouwen’. Raji ouwehoerde er niet veel over, hij deed het gewoon. Hij was bijna altijd zacht en mild, maar was niet bang het gesprek aan te gaan over taboerijke onderwerpen. Hij stond, ruimdenkend, immer pal voor de belangen van de zwakkeren in de samenleving. Als vrijwilliger steunde hij vele maatschappelijke initiatieven, onder andere op of rond het voetbalveld. Zelf was hij tot op hoge leeftijd nog actief op het veld en dolde tot zijn grote plezier (veel) jongere spelers.
Trots was hij altijd op zijn Zaandam, op Marokko en vooral op zijn prachtige kinderen en kleinkinderen.
In 2007, voor zijn pensioen, ontstond het idee zijn verhaal op te tekenen. Ik begon er aan samen met Lisa Arts. Ik moest al snel afhaken, maar Lisa maakte het samen met Zouggar af. Het werd een verhaal van ongeveer 50 bladzijden. Zouggar vertelde hierin onder andere met veel compassie over zijn beide ouders, de opvoeding die hij kreeg, zijn eerste jaren in Nederland, zijn carrière en zijn familie. Bovenstaande informatie is hieruit afkomstig.
Toen ik Zouggar in maart dit jaar sprak bij de opening van de tentoonstelling 50 jaar Marokkaanse migratie, hadden we het er nog over om opnieuw met Lisa af te spreken, een update te schrijven en zijn verhaal als echt boekje uit te geven. Het is er niet meer van gekomen. Zouggar Raji, de man die altijd minstens 10 jaar jonger oogde dan hij was, is onverwacht op 71 jarige leeftijd overleden.
Een enorm verlies voor zijn vrouw, kinderen en alle anderen die hem lief hadden.
En dat waren er een hoop.
Foto: deze foto nam ik van Zouggar op 22 maart van dit jaar bij de opening 50 jaar Marokkaanse migratie.
Naschrift:
We zullen in overleg met de familie kijken of het mogelijk is het verhaal van Zouggar, zoals dat in 2008 werd opgetekend door Lisa Arts, binnenkort alsnog publiceren.
Een andere en korte versie van het verhaal van Zouggar verscheen ook in vijf delen op de Zaanse Verhalenbank.
Kijktip:
Op 5 mei 2017 was Zouggar Raji samen met dochter Noura te gast bij het programma De Nieuwe Maan. Rond 14:40 minuten spreken ze over homoseksualiteit. Later in het programma, vanaf ongeveer 29:30 minuten worden ze geinterviewd over 50 jaar Marokkaanse migratie. Bekijk het hier
Wilt u dat Republiek Allochtonië blijft bestaan? Waardeert u ons vrijwilligerswerk? We kunnen uw steun goed gebruiken. U kunt Republiek Allochtonië steunen en een klein (of groot) bedrag doneren (nu ook via I-deal)
Neem een abonnement op onze dagelijkse nieuwsbrief: Subscribe to Republiek Allochtonië by Email
Meer over acb, in memoriam, zouggar raji.
Reacties
Hans Reijgwart - 05/07/2019 18:54
Nazha Chamaoui - 05/07/2019 09:11
