Flinke toename van het aantal krantenberichten over racisme
In achtergronden door Ewoud Butter op 10-02-2020 | 10:30
Vijf grote Nederlandse kranten zijn deze eeuw veel vaker gaan schrijven over racisme. Vanaf 2013 is er zelfs sprake van een verdubbeling van het aantal berichten over racisme in NRC, Volkskrant, Trouw, Telegraaf en AD. Ook wordt er iets meer geschreven over jodenhaat/antisemitisme. Minder aandacht is er in deze kranten voor moslimhaat en homohaat, al is de aandacht ook voor deze vormen van uitsluiting de laatste jaren ook fors toegenomen. Dat blijkt uit een korte inventarisatie van berichten van deze kranten in de afgelopen 19 jaar in het krantenarchief van Nexis.
Deze inventarisatie was vrij eenvoudig van opzet. Ik heb de zoekfunctie van het grote archief van Nexis gebruikt om per jaar te bekijken hoe vaak afzonderlijke begrippen of enkele alternatieve omschrijvingen gebruikt werden in vijf landelijke kranten. Ik heb hierbij gekeken naar de begrippen discriminatie, racisme, jodenhaat, moslimhaat en homohaat. Bij de laatste drie begrippen heb ik ook gekeken naar alternatieve omschrijvingen. Het is relevant hierbij te vermelden dat het in de kranten om zowel Nederlandse nieuws als internationaal nieuws ging.
Discriminatie
De aandacht voor discriminatie in de kranten is deze eeuw redelijk constant gebleven en fluctueert tussen de 811 (2003) en 1350 (2016) krantenberichten. In NRC, Trouw en Volkskrant verschenen de meeste berichten over discriminatie, in de Telegraaf het minste aantal berichten.
Racisme
Er is de laatste jaren beduidend meer aandacht besteed aan racisme in de vijf kranten. Tot en met 2012 verschenen er ongeveer 500 berichten per jaar waarin het woord racisme voorkwam. Vanaf 2013 is er sprake van een duidelijke toename van het aantal berichten over racisme tot ruim 1300 in 2019. Het was vorig jaar voor het eerst dat er in de vijf kranten meer over racisme dan over discriminatie werd geschreven. NRC Handelsblad publiceerde de afgelopen 19 jaar de meeste artikelen over racisme, gevolgd door de Volkskrant en Trouw. Op ruime afstand volgden De Telegraaf en het AD.
De toename van het begrip racisme in Nederlandse kranten loopt deels parallel met het aantal berichten over Zwarte Piet. In 2012 verschenen er nog 152 artikelen in de vijf grote kranten over Zwarte Piet, in 2013 steeg dit tot 606. In de jaren daarna bleef het aantal berichten over Zwarte Piet boven de 600 per jaar: 2014 (980), 2015 (666), in 2016 (846), 2017 (681), 2018 (821) en 2019 (649).
Jodenhaat
Het aantal berichten over jodenhaat (inclusief antisemitisme en discriminatie van joden) is de afgelopen 20 jaar licht toegenomen. De meeste berichten over jodenhaat verschenen in 2014, mogelijk omdat toen het conflict tussen Israël en de Palestijnen oplaaide en Israël in het noorden van de Gazastrook een grondoffensief begon (Operation Protective Edge).
In het NRC verschenen de afgelopen 20 jaar de meeste berichten over jodenhaat, gevolgd door Trouw en de Volkskrant. Het AD publiceerde de minste artikelen over jodenhaat.
Homohaat
Ook het aantal berichten over homohaat (inclusief homofobie, discriminatie van homo’s, homodiscriminatie en discriminatie van LHBT’s) is de afgelopen 20 jaar langzaam gestegen van ongeveer 50 berichten per jaar tot 150 berichten per jaar. De Volkskrant besteedt gemiddeld de meeste aandacht aan deze vorm van uitsluiting, op de voet gevolgd door Trouw en NRC en op enige afstand door het AD en De Telegraaf.
Moslimhaat
De kranten zijn de afgelopen 20 jaar ook meer aandacht gaan besteden aan moslimhaat. Het aantal berichten over dit onderwerp (inclusief moslimdiscriminatie, islamofobie en discriminatie van moslims) was aan het begin van deze eeuw nog bijna nihil, maar ligt de laatste jaren steeds boven de 100 berichten per jaar. Opmerkelijk hierbij is dat een deel van de artikelen over islamofobie niet zozeer over het verschijnsel gaan, maar relatief vaak over het begrip islamofobie (vaak tussen aanhalingstekens geplaatst) zelf.
In 2015 jaar verschenen de meeste berichten over moslimhaat. In dat jaar nam, onder andere na de aanslagen in Parijs, de oorlog in Syrië en de komst van vluchtelingen, het aantal incidenten van moslimdiscriminatie flink toe. Het was ook het jaar waarin de stichting Meld Islamofobie ontstond. De Volkskrant schrijft het meeste over deze vorm van uitsluiting, gevolgd door Trouw, NRC en op afstand De Telegraaf. In het AD verschenen het minste aantal artikelen.
Betekenis?
De betekenis van deze cijfers is beperkt. Ze zeggen vooral iets over de mate waarin vijf grote kranten aandacht besteden aan bepaalde begrippen. Niet meer en niet minder.
Wat verder onderzocht zou kunnen worden is hoe er over deze begrippen wordt geschreven. In hoeverre worden deze vormen van haat en uitsluiting geproblematiseerd of juist gebagatelliseerd? Wat is de verhouding tussen binnenlands- en buitenlands nieuws? In welk deel van de krant staan de artikelen? Wie agenderen deze onderwerpen? In hoeverre vertellen deze cijfers iets over het aantal incidenten? Zijn er meer incidenten of besteden kranten juist meer aandacht aan evenveel of minder incidenten? Dat zijn allemaal vragen voor verder onderzoek.
Zie ook:
In de vier grootste Nederlandse kranten wordt vooral negatief over moslims geschreven
Meer over islam en media
Meer artikelen over discriminatie
Meer artikelen over racisme
Meer artikelen over jodenhaat/antisemitisme
Meer artikelen over moslimhaat/islamofobie
Meer artikelen over homohaat/homofobie
Wilt u dat Republiek Allochtonië blijft bestaan? Waardeert u ons vrijwilligerswerk? We kunnen uw steun goed gebruiken. U kunt Republiek Allochtonië steunen en een klein (of groot) bedrag doneren (nu ook via I-deal)
Neem een abonnement op onze dagelijkse nieuwsbrief: Subscribe to Republiek Allochtonië by Email
Meer over antisemitisme, discriminatie, homofobie, jodenhaat, kranten, media, moslimhaat, racisme.
