Drie eeuwen geschiedenis. Joden in Nederland 1600-1900
In achtergronden door Claire Schut op 07-02-2018 | 16:37
De nieuwe vaste tentoonstelling Drie eeuwen geschiedenis. Joden in Nederland 1600-1900 in het Joods Historisch Museum in Amsterdam vertelt de geschiedenis van Joodse immigranten die in de 17de eeuw uit alle windstreken naar Nederland kwamen en in de loop van driehonderd jaar in de Nederlandse samenleving integreerden.
Drie eeuwen durend integratieproces
In de 17de eeuw groeide de Republiek der Verenigde Nederlanden uit tot het centrum van de wereldhandel. Amsterdam was een drukke doorvoerhaven waar kooplieden van alle continenten kwamen. Die bedrijvigheid èn het relatief tolerante godsdienstbeleid maakten de stad aantrekkelijk voor vreemdelingen, waaronder joden. In de loop van driehonderd jaar werden joden langzaam een vertrouwd onderdeel van de Nederlandse samenleving. Dit proces van migratie, (schoorvoetende) acceptatie en integratie tot Nederlandse burgers, wordt verteld aan de hand van het dagelijks leven van gewone joden.
Uitsluiting en beperkte rechten
Helemaal vrij waren de joden in de Nederlandse Republiek overigens niet. Afgezien van een kleine groep die erin slaagde om hier bijvoorbeeld arts, koopman of diamantslijper te worden, waren de meeste joodse migranten genoodzaakt om straathandelaar of marskramer te worden. Veel andere beroepen waren voor hen niet toegankelijk: gilden hielden de poorten voor nieuwkomers gesloten. Ook konden ze niet zomaar ergens gaan wonen: tot ver in de 18e eeuw werden joden door veel stads- of dorpsbesturen geweerd. Er bestonden reglementen die bepaalden dat zij in bepaalde steden of streken bijvoorbeeld wel handel mochten drijven, maar niet mochten overnachten.
Gelijkstelling
Pas na de burgerlijke gelijkstelling van 1796 werden joden erkende burgers en kregen zij officieel dezelfde rechten als alle anderen in dit land. Nieuwe kansen dienden zich aan, maar het was een lang integratieproces en de armoede onder veel 19de-eeuwse joden bleef groot.
Het leven van de gewone joden
In levensgrote projecties en tekst via de audiotour wordt de bezoeker meegenomen naar een episode in het leven van een aantal gewone joden uit elk van de drie eeuwen. Zo maak je kennis met de twee Spaans-joodse zusjes Devora en Raquel, die in de 17de eeuw naar Nederland vluchtten voor de Spaanse Inquisitie. De beperkte beroepsmogelijkheden en de maar moeizame acceptatie van nieuwkomers in de samenleving wordt verbeeld in de film over de 18de-eeuwse marskramer Israël Jacob, die onder andere linten, lappen, zakagenda’s en loten verkocht. In de 19de eeuw ontmoet je de familie Elion, joodse middenstanders die het zeker niet breed hadden, maar volwaardige Nederlandse burgers waren geworden.
Bron en meer informatie: Joods Historisch Museum Amsterdam
Foto: Schilderij van Jan Voerman, foto van Michele Ahin
Waardeert u ons werk? U kunt Republiek Allochtonië steunen en een klein (of groot) bedrag doneren
