Discriminatiecijfers 2016: Afname van meldingen discriminatie ondanks campagne
In achtergronden door Ewoud Butter op 19-05-2017 | 16:52
Door Ewoud Butter
Het aantal meldingen van discriminatie nam in 2016 met 0,8% af. Dat is opmerkelijk gezien de overheidscampagne Zet een streep door discriminatie die in september 2015 gelanceerd werd en het Nationaal Actieprogramma tegen Discriminatie dat in januari 2016 startte. Het is met dit beleid blijkbaar niet gelukt de meldingsbereidheid te verhogen.
Deze daling van het aantal meldingen is overigens vooral het gevolg van een opmerkelijke afname van het aantal meldingen bij de politie.
Voor het eerst sinds moslimdiscriminatie apart wordt geregistreerd, is er sprake van een afname van het aantal meldingen. Ook was er in 2016 sprake van een afname van het aantal meldingen van antisemitisme en van discriminatie op grond van herkomst.
Dat blijkt uit het rapport Discriminatie in Cijfers 2016. Hierin zijn door de politie geregistreerde discriminatie-incidenten opgenomen en meldingen van discriminatie bij antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s) in Nederland in 2016. De data zijn aangevuld met gegevens van onder meer de meldpunten voor discriminatie op het internet (MDI en MiND) en het College voor de Rechten van de Mens.
Het is de tweede keer dat deze cijfers gemeenschappelijk gepresenteerd worden. Eerder dit jaar waren de cijfers van de ADV's en MiND/MDI wel al afzondelijk gepresenteerd.
Totaal aantal meldingen neemt vooral af door afname met 21% bij politie
Voor het tweede opeenvolgende jaar is er sprake van een afname van het totaal aantal meldingen van discriminatie. Vorig jaar was er sprake van een afname van 5%, dit jaar van 0,8%. Dit hoeft niet te betekenen dat er minder gediscrimineerd wordt, het kan ook zijn dat de meldingsbereidheid (verder) is gedaald. Uit eerder onderzoek is bekend dat slechts 1 op de 8 discriminatie-ervaringen gemeld worden. Daarom wordt in rapporten over discriminatiemeldingen steevast gesproken over "het topje van de ijsberg"
De afname in 2016 vloeit vooral voort uit een forse afname van het aantal meldingen bij de politie. In 2015 werd nog 5506 keer melding gemaakt van disriminatie, in 2016 daalde dit met 21% naar 4376 meldingen. Wel was er sprake van een lichte toename van het aantal meldingen bij de politie waarbij de discriminatie gericht was tegen een werknemer met een publieke taak. Dit type meldingen steeg van 1036 in 2015 naar 1.528 in 2016.
Over de forse afname van het aantal meldingen bij de politie schrijven de opstellers van het rapport:
Een verklaring voor de forse daling bij de politie is er niet. Wel is duidelijk dat deze in de ene politie-eenheid sterker was dan in de andere. In Noord-Nederland en Zeeland-West-Brabant nam het aantal registraties het sterkst af.
Ook was er sprake van een lichte afname van het aantal meldingen van discriminatie op internet. Dit kwam vooral door een afname van het aantal meldingen bij het MDI dat sinds 2012 geen subsidie meer van de overheid ontvangt. Het aantal meldingen bij MiND nam wel toe. Sinds januari 2017 is het alleen nog maar mogelijk melding van discriminatie te maken bij MiND, het MDI gaat verder met alleen onderzoekswerk.
Het aantal meldingen bij Anti Discriminatievoorzieningen (ADV's) nam in 2016 met 200 toe tot 4761. Ook het College voor de Rechten van de Mens nam iets meer klachten in behandeling.
Falende overheidscampagne?
De afname van het aantal meldingen bij de politie en de geringe toename bij de ADV's is opmerkelijk gezien de overheidscampagne Zet een streep door discriminatie die in september 2015 door minister Plasterk namens vijf ministeries gelanceerd werd en het Nationaal Actieprogramma tegen Discriminatie dat in januari 2016 startte. Het is met dit beleid, de website discriminatie.nl en (televisie)spotjes als hieronder blijkbaar niet gelukt de meldingsbereidheid te verhogen.
Afname moslimdiscriminatie, antsemitisme en discriminatie op grond van herkomst of ras
Op Republiek Allochtonië besteden we vaker aandacht aan antisemitisme, moslimdiscriminatie en discriminatie op grond van herkomst. Het aantal meldingen voor al deze drie vormen van discriminatie is in 2016 afgenomen.
De afname van het aantal meldingen van discriminatie op grond van herkomst of ras, komt vooral door een afname van het aantal meldingen bij de politie, van 2215 geregistreerde incidenten in 2015 naar 1.723 in 2016. Ook bij de internetmeldpunten nam het aantal meldingen van discriminatie op grond van herkomst of ras af ( van 861 naar 578). Bij de ADV’s daarentegen steeg het aantal meldingen licht van1965 naar 2001 meldingen.
Het rapport Discriminatie in cijfers 2016 schrijft over de meldingen bij de politie op grond van herkomst of ras onder andere:
Van alle discriminatie-incidenten die door de politie zijn geregistreerd en geclassificeerd als discriminatie op grond van herkomst, had 45% te maken met de donkere huidskleur van het slachtoffer. Denk daarbij aan scheldpartijen met woorden als ‘neger’, ‘aap’ of ‘zwarte’, of aan bekladdingen met ‘White Power’. Van de geregistreerde incidenten binnen de grond herkomst werd bij 17% gerefereerd aan de (vermeende) Turkse herkomst van de gedupeerde. Bij 16% ging het om de Marokkaanse herkomst van het slachtoffer. In 2% van de registraties met de grond herkomst werd iemand gediscrimineerd vanwege zijn of haar witte huidskleur of (vermeende) Nederlandse herkomst. In 2015 ging dit nog om 5%.
Vijf registraties bij de politie gingen in 2016 over discriminatie van woonwagenbewoners – ook deze incidenten vallen onder discriminatie op grond van herkomst.
Ook het aantal meldingen over antisemitisme is voor het tweede opeenvolgende jaar gedaald. De politie registreerde in 2016 335 incidenten over antisemitisme, 21% minder dan in 2015. Bij de ADV’s kwamen in 2016 122 meldingen binnen over antisemitisme, dat was 17% meer dan in 2015. Een aanzienlijk deel van deze meldingen had betrekking op uitlatingen van de Zaanse Vrije Democratische Partij. Het CIDI ontving 109 antisemitische incidenten in 2016, tegenover 126 in 2015. Bij de internetmeldpunten daalde het aantal meldingen van 188 naar 162.
In 2015 was nog sprake van een verdubbeling van het aantal meldingen van moslimdiscriminatie. In 2016 daalde het aantal meldingen, al bleef het wel boven het niveau van 2014.
Bij de ADV’s waren er in 2016 250 meldingen over discriminatie van moslims vanwege het islamitische geloof, 10 meer dan in 2015.
Bij MDI en MiND kwamen in 2016 251 meldingen binnen over moslimdiscriminatie. Daarmee ging 17% van het totaal aantal meldingen over deze grond. Dat is duidelijk minder dan in 2015, toen vormden de 472 meldingen 30% van het totaal. Bij het College voor de Rechten van de Mens ging in 2016 5% van de verzoeken om een oordeel over discriminatie van mensen op grond van godsdienst, meestal mensen met de islamitische geloofsovertuiging.
De politie registreerde 352 discriminatie-incidenten waarbij mogelijk sprake was van discriminatie van moslims vanwege het islamitische geloof. Het waren 87 registraties minder dan in 2015. Daarmee nam ook verhoudingsgewijs het aantal discriminatie-incidenten op deze grond af: van 9% van het totaal in 2015 naar 8% in 2016.
In het rapport wordt het volgende geschreven over de toename in 2015 en de afname in 2016:
De toename van de registraties van incidenten die (mogelijk) te maken hadden met het islamitische geloof in 2015, kan geplaatst worden in een context van negatieve beeldvorming over de islam en moslims. Dit is te wijten aan de opkomst van IS, terroristische aanslagen in onder meer Parijs en de onrust naar aanleiding van de toestroom van (veelal islamitische) asielzoekers. In vergelijking met 2015 was 2016 bepaald geen rustig(er) jaar, met aanslagen in Brussel, Nice en Berlijn, en aanhoudend verzet tegen opvanglocaties voor vluchtelingen. Dit werd echter niet (opnieuw) weerspiegeld in de registraties.
In het rapport wordt verwezen naar recent onderzoek van Ineke van der Valk waaruit bleek dat het aantal incidenten tegen moskeeën in 2016 opvallend hoog was. In 2016 ging het om 72 incidenten, uiteenlopend van graffiti tot dreigbrieven en varkenskoppen die bij de moskee werden neergelegd, in 2015 ging het om 28 incidenten en in 2014 waren er 55 incidenten.
In de inleiding van het rapport wordt aangekondigd dat ook cijfers van Meld Islamofobie zijn opgenomen, maar die zijn zo goed verstopt dat ik ze niet heb kunnen vinden.
Lees het gehele rapport hier.
Ewoud Butter is onderzoeker en hoofdredacteur van Republiek Allochtonië. Meer van Ewoud op zijn blog, op deze site of volg hem op twitter.
Meer over discriminatie op Republiek Allochtonië hier
Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook.
Waardeert u ons werk? U kunt het laten blijken door een bijdrage over te maken op rekeningnummer NL12INGB0006026026 ten name van de stichting Allochtonenweblog te Amsterdam. Met een donatie van 5 euro zijn we al blij. Meer mag ook!
Meer over adv, antisemitisme, discriminatie, mdi, mind, moslimdiscriminatie, moslimhaat, onderzoek, politie, racisme.
Reacties
Ik ben persoonlijk van mening dat de overheid wensen en realiteit door elkaar haalt. Het feit dat deze campagne bestaat wil nog niet zeggen dat er meer registraties zullen volgen. Vraagt iemand zich nu oprecht af wat hiervan de reden zou kunnen zijn?
Het uitblijven van toename meldingen van discriminatie zou zomaar eens kunnen komen omdat slachtoffers worden ontmoedigd melding te maken van incidenten of aangiften te doen wanneer men gediscrimineerd wordt. Er zijn genoeg verhalen waarbij een slachtoffer van discriminatie melding wil maken maar al snel te horen krijgt dat iedereen wel eens flikker of homo wordt genoemd naar dat je ook wat incasseringsvermogen moet ontwikkelen in Nederland, sommige mensen gebruiken nu eenmaal straattaal en bedoelen er niets mee.
Het wordt nog erger wanneer Roze In Blauw, een organisatie die opkomst voor de LGBT gemeenschap in Nederland, je afraden aangiften te doen bij discriminatie. Het zou zomaar olie op het vuur kunnen betekenen wanneer een verdachte geconfronteerd zou worden met het feit dat er aangiften zijn gedaan en deze (eventueel) vervolgd zou kunnen worden. "Denk goed na voordat je aangiften doet, maak de bewuste keuze die consequenties met zich mee zouden kunnen brengen wanneer je aangiften doet", is het advies van Roze In Blauw. De slogan altijd aangiften te doen van discriminatie is in de praktijk toch eventjes anders.
Daarbij komt ook nog dat wanneee er eenmaal aangiften is gedaan er in de meeste gevallen het niet leidt tot vervolging. Te weinig bewijs is vaak de reden voor het seponeren van een aangiften.
Ik vind het dus helemaal niet gek dat slachtoffers van discriminatie gefrustreerd hun schouders ophalen wanneer zij gediscrimineerd worden en denken "ik ken toch bij niemand terecht, ookal staat de overheid op papier achter mij. Het is wederom een campagne geweest waarbij de Nederlandse Overheid hoge ogen gooit in het buitenland maar in eigen land zijn wensen en realiteit te uiterste.
