De hijab in Frankrijk, Duitsland en Nederland
In achtergronden op 18-07-2011 | 16:20
Hoe kunnen we verklaren dat de Islamitische sluier bijna overal in Europa onderwerp van discussie is geworden, maar landen toch een verschillend beleid voeren? Deze vraag beantwoordt Doutje Lettinga in haar proefschrift, waarin ze het debat en beleid over dit thema vergelijkt in Frankrijk, Nederland en Duitsland. Uit haar onderzoek blijkt dat de hoofddoek lang niet overal even controversieel is geweest en dat landen anders reageren.
Terwijl in Frankrijk de hoofddoek van leerlingen al sinds eind jaren ‘80 onderwerp is van debat en sinds 2004 samen met andere ‘opzichtige’ religieuze tekens zijn verboden in openbare scholen, bestaan er hierover nauwelijks discussies in Nederland en Duitsland. Maar terwijl leraressen en reguliere ambtenaren in Nederland hoofddoeken mogen dragen, kent de helft van de Duitse deelstaten wettelijke verboden op religieuze tekens voor leerkrachten, waarvan er vijf een uitzondering maken voor christelijke en joodse tekens.
De resultaten impliceren dat de manier waarop landen in het verleden zijn omgegaan met conflicten tussen staat en religie van grote invloed zijn op de discussies over de sluier, met name in het onderwijs. Omdat het hier om een religieuze uiting van vooral immigranten gaat, die bovendien uitsluitend voor vrouwen geldt, spelen ook integratie- en emancipatievertogen een rol die deze staat-kerkverhoudingen op scherp zetten. De (voorgenomen) verboden op gezichtssluiers laten zien dat rechtstatelijke principes als godsdienstvrijheid, gelijke behandeling en zelfbeschikking opnieuw ter discussie staan nu het de Islam betreft. Hierdoor is de sluier in alle landen de inzet geworden van een politieke strijd om nationale identiteit.
Meer informatie over het proefschrift in VU-DARE
Meer artikelen over de hoofddoek, zie hier
Meer onderzoek naar emancipatie vrouwen zie hier
Meer islamonderzoek hier
Meer over emancipatie, hoofddoek, onderzoek, vrouwenemancipatie.
